Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), dikkat dağınıklığı, dürtüsellik ve hiperaktivite gibi belirtilerle kendini gösterir. Bazı kişiler, ilaç tedavisine ek olarak doğal takviyelerle bu belirtileri hafifletmeye çalışır. Ancak unutulmamalıdır ki, bu takviyelerin etkisini destekleyen bilimsel kanıtlar sınırlıdır. Yeni bir takviye kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışın.

1- Omega-3 yağ asitleri

Omega-3 yağ asitleri, vücudun üretemediği ve besinlerle alınması gereken temel yağlardır. Bazı araştırmalar, balık yağı takviyelerinin özellikle DHA (dokosahekssaenoik asit) içeren formlarının faydalı olabileceğini gösteriyor. Ancak sonuçlar net değildir.

Omega-3 kaynakları: Somon, ton balığı, ceviz, keten tohumu ve chia tohumu.

Önemli: Kan sulandırıcı ilaç kullananlar dikkatli olmalıdır.

İlginizi çekebilir: Omega 3 nedir, ne işe yarar?

2- Demir

DEHB’li kişilerde düşük demir seviyeleri görülebilir. Demir, vücutta oksijen taşıyan hemoglobin üretimi için gereklidir. Demir eksikliği varsa takviye faydalı olabilir; ancak fazla demir alımı zararlıdır.

Demir kaynakları: Kırmızı et, ton balığı, koyu yeşil yapraklı sebzeler.

Önemli: Takviyeye başlamadan önce mutlaka kan testi yaptırın ve doktorunuza danışın.

İlginizi çekebilir: Demir eksikliği neden kadınlarda daha fazla görülüyor?

3- Magnezyum

Magnezyum, sinir sistemi, kaslar ve kalp fonksiyonları için önemli bir mineraldir. Bazı çalışmalar, düşük magnezyum düzeylerinin DEHB semptomlarını artırabileceğini göstermiştir. Takviye ile bazı kişilerde sakinlik ve dikkat artışı görülebilir. Ancak daha fazla bilimsel kanıta ihtiyaç vardır.

Magnezyum kaynakları: Yeşil yapraklı sebzeler, kuruyemişler, tam tahıllar, baklagiller.

İlginizi çekebilir: Magnezyumun faydaları nelerdir? Magnezyum içeren besinler nelerdir?

4- Çinko

Çinko, beyin fonksiyonları için önemli bir mineraldir. Araştırmalar, çinko eksikliğinin DEHB semptomlarını artırabileceğini öne sürüyor. Takviye bazı kişilerde fayda sağlayabilir.

Çinko kaynakları: Et, deniz ürünleri, süt ürünleri, tam tahıllar, kuruyemişler.

Önemli: Fazla çinko mide bulantısı veya ishal yapabilir; ilaçlarla etkileşime girebilir.

İlginizi çekebilir: Çinko nelerde bulunur?

5- Vitaminler (B, D, Folat)

Vitaminlerin DEHB üzerindeki etkileri tam olarak kanıtlanmamış olsa da, bazı bulgular şunları göstermektedir:

• B6 vitamini duyusal aşırı tepkiyi azaltabilir.

• B9 (folat) ve B12 seviyeleri düşük olan çocuklarda semptomlar artabilir.

• D vitamini eksikliği, DEHB ile ilişkili olabilir.

Önemli: Her vitaminin dozu yaşa ve cinsiyete göre değişir. Takviye almadan önce doktorunuza danışın.

6- Melatonin

Melatonin, uyku düzenini sağlayan bir hormondur. DEHB’li kişilerde sık görülen uyku sorunlarına iyi gelebilir. Melatonin doğrudan DEHB semptomlarını azaltmasa da, uyku kalitesini artırarak dolaylı fayda sağlayabilir. Genellikle kısa süreli kullanımı güvenlidir.

7- Sarı kantaron

Sarı kantaron (St. John’s Wort), genellikle depresyon için kullanılır. DEHB üzerindeki etkileri ise sınırlı ve belirsizdir. Baş ağrısı, ağız kuruluğu ve ışığa duyarlılık gibi yan etkiler görülebilir.

Önemli: Bazı DEHB ilaçlarıyla birlikte kullanıldığında serotonin sendromu riski oluşturabilir.

8- Ginkgo Biloba

Ginkgo biloba, antioksidan özelliklere sahip bir bitki özütüdür. Bazı küçük çalışmalar, dikkat ve hafızada iyileşme olabileceğini öne sürse de kanıtlar zayıftır.

Önemli: Kan sulandırıcı etkisi olabilir, bu nedenle dikkatli olunmalıdır.

9- Ginseng

Ginseng, enerji artırıcı etkisiyle bilinen bir bitkidir. Bazı araştırmalar, omega-3 ile birlikte alındığında dikkat ve hafızada iyileşme sağlayabileceğini göstermiştir.

Önemli: Kan şekeri seviyesini etkileyebilir; kan sulandırıcı ilaç kullananlar ginseng almamalıdır.

İlginizi çekebilir: Ginseng nedir, faydaları nelerdir?

10- Kafein

Kafein, uyarıcı etkisi nedeniyle dikkat ve odaklanmayı geçici olarak artırabilir. Ancak DEHB üzerindeki etkileri karışıktır ve özellikle çocuklarda önerilmez. Aşırı kafein kullanımı uykusuzluk, anksiyete ve kalp çarpıntısı yapabilir.

İlginizi çekebilir: Kafeinin psikolojiye ve anksiyeteye etkileri nelerdir?

Takviye kullanırken dikkat etmeniz gerekenler

DEHB’li bireyler ve aileleri, takviye seçerken şu noktalara dikkat etmelidir:

• Bilimsel olarak test edilmiş mi?

• Ürünün içeriği açıkça belirtilmiş mi?

• Üçüncü taraf laboratuvarlar tarafından test edilmiş mi?

• “Mucizevi” sonuçlar vaat ediyor mu? (Bu tür iddialar genellikle güvenilir değildir.)

ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), takviyeleri ilaçlar kadar sıkı denetlemez. Bu nedenle “doğal” ifadesi her zaman “güvenli” anlamına gelmez. Takviye kullanmadan önce mutlaka doktor, diyetisyen veya eczacıya danışın.

Referanslar

Heather Jones. "10 Natural Supplements That May Help Manage ADHD Symptoms". Şuradan alındı: https://www.verywellhealth.com/adhd-natural-supplements-11827789 (10.10.2025).