Öğrenme korkusu: FOFO

Giriş: 02 Aralık 2025, Salı 11:39

Güncelleme: 02 Aralık 2025, Salı 11:51

FOFO nedir? “Fear of finding out” teriminin anlamı nedir? Ya bir hastalık çıkarsa? diye korkmak, doktora gitmeye engel mi? İşte FOFO teriminin anlamı ve bu durumdan kurtulma yolları…

Daha önce hiç yaşamadığınız yeni bir ağrı ile uyandınız. Ağrı geçmiyor ve sizi rahatsız etmeye devam ediyor. Ne yapmanız gerektiğini çok iyi biliyorsunuz; muayene olmalısınız, araştırmalısınız, doktorunuzdan tavsiye almalısınız. Ancak bunu yapamıyorsunuz çünkü içten içe, bu ağrının arkasında ciddi bir sorun olduğunu öğrenmekten korkuyorsunuz. Belki de tedavi edilemez bir hastalık... Bu küçük örnekte kendinizi tanıdıysanız, muhtemelen FOFO, yani “öğrenme korkusu”nun kısaltmasını yaşayan bir gruba dahilsiniz.

FOFO, kişinin sağlık durumunu araştırma ve bu konuda hoş olmayan haberler alma korkusu olarak tanımlansa da sadece hastalık haberi alma korkusu değil. Örneğin, kendi işinizi kurdunuz ve vergilerin nasıl işlediğini hiç bilmiyorsunuz. Bu konuyu çözmeniz gerektiğini biliyorsunuz, ancak öğreneceklerinizden korkuyorsunuz. Bu yüzden bu konuyu bir gün daha erteliyorsunuz.

Eşinizle küstünüz. Ortada duran sorunu ele almanız gerekiyor, ancak konuşmanın nereye varacağından korkuyorsunuz.

Bir araştırma, milenyum kuşağının üçte birinden fazlasının, ekonomik durumları hakkında, banka hesaplarını kontrol edemeyecek kadar endişeli olduklarını ortaya koydu. Yani, fakir olduklarını “öğrenmekten” korktukları için…

Bir sorunu tanımlamak, bir kez öğrendikten sonra durumun kötüleşmesini önlemek için çok önemli. Gittikçe daha çok insanı etki altına alan FOFO, sorunların daha da büyümesine neden olabiliyor. Uzmanlara göre, bu korkunun hem psikolojik hem de sosyal nedenleri var.

Tıp alanında FOFO, 2018 yılında İngiltere'de, Profesör Muir Gray'in British Medical Journal Opinion dergisinde yayınladığı bir makalenin ardından yoğun bir şekilde tartışılmaya başlandı. Gray, hekimler üzerindeki iş yükü ve sağlık hizmetlerinin aşırı kullanımına dikkat çekti. “Madalyonun diğer yüzünde, gerçekten ihtiyaç duyan kişiler tarafından hekim ve sağlık hizmetlerinin yetersiz kullanımı da var” diye ekledi.

2020’de Health tarafından yapılan bir araştırma, insanların üçte birinin doktora gitmekten kaçınma nedenlerinin pratik sorunlarla değil, psikolojik sorunlarla, yani FOFO ile ilgili olduğunu ortaya koydu. Raporda FOFO, “klinik ortam ve/veya klinik araştırma ve/veya tanı ile ilgili çok faktörlü bir yapı” olarak tanımlandı. Rapora göre; çevresel, lojistik ve deneyimsel engeller korkular ile etkileşime giriyor ve ortaya FOFO çıkıyor.

FOFO, fiziksel muayeneye girme, hastane ortamıyla başa çıkma, tedavi görme, bir tür damgalanma veya ayrımcılığa maruz kalma, baskı hissetme, yaşam tarzını değiştirme, güçsüz görünme veya hayatının kontrolünü artık elinde tutamama korkularıyla da bağlantılı olabilir. Uzmanlar, sorunun hem psikolojik hem de sosyal yanları olduğunu söylüyor.

Profesör Gray, "Son elli yılda tıp büyük ilerlemeler kaydetti, ancak tüm sosyal grupların dahil edilmesi gibi konularda hala büyük eksiklikler var. İhtiyaç duymalarına rağmen sağlık hizmetlerine başvurmayan kişileri tespit edip dahil etme zamanı” diyor.

FOFO'nun farkına varılması ve kontrol altında tutulması gerekir, çünkü bu engel günlük yaşamı ve hatta kişinin sağlık durumunu olumsuz etkileyebilir. Sadece bilmekten korktuğu için tıbbi muayeneleri ertelemek -hatta kaçınmak- tedavinin gecikmesine ve durumun kötüleşmesine yol açabilir, bu da kaçması zor bir kısır döngüye neden olabilir.

Eğer gerçekten kararlıysanız, FOFO'dan kurtulmak için ilk olarak sorunu belirleyin ve korkularınızı kabul edin. Ardından uzman tavsiyesi alın: FOFO'yu tek başına yenmek çok zor olabilir, ancak psikoterapi iyi ve etkili bir yardım olabilir. Örneğin, belirli bir tür uyarana, yani korkulan şeye bilinçli olarak maruz kalmaya dayanan bilişsel-davranışçı teknikler vardır. Bu tekniklerle, bu tür kaygıyı tolere etmek için kendini “eğiterek” kaygı engelini aşmak mümkün olabilir.

FOFO ile mücadelede ilk adım, korkunun kaynağını belirlemektir. Bu, iç gözlem ve dürüst bir şekilde kendini yansıtmayı gerektirir. Kendinize, neden belirli bilgileri öğrenmekten korktuğunuzu ve en önemlisi, bu bilgileri öğrenmekten kaçınmanın sizin için ne gibi sonuçlar doğurabileceğini sorun. Korkunun geçerli olup olmadığını belirlemek için düşüncelerinizi sorgulayın.

FOFO her zaman olumsuz düşünceler ve varsayımlarla beslenir. En kötü senaryo gerçekleşebilir, ancak asıl soru, bunun şu anda gerçekleşeceğini destekleyen kanıtlar olup olmadığıdır. Örneğin, hiçbir kötü şeyin olmayacağı da aynı derecede doğru değil mi? Bu olumsuz düşünceleri sorgulamak ve daha olumlu bir bakış açısıyla yeniden çerçevelemek önemlidir.

FOFO'yu aşmak kademeli bir süreç olabilir ve bu süreçte küçük adımlar atmanın sorun olmadığını kabul etmek önemlidir. Örneğin, banka hesabınızın bakiyesini kontrol etmekten korkuyorsanız, başlangıçta ayda bir kez kontrol edin ve bunun acı verici olmadığını gördükçe, yavaş yavaş daha sık yapmaya başlayın.

Küçük adımlar atmak, güveninizi artırmanıza ve endişenizi azaltmanıza yardımcı olabilir, ayrıca korkularınızın sandığınız kadar geçerli olmadığını görmenize yardımcı olabilir ve endişelendiğiniz şeyi yapmamaktansa yapmaya devam etmek daha kolaydır.