Emoji nedir, ne değildir?

Emojiler yeni bin yılın mesajlaşma aracı olmanın çok ötesine geçtiler. Onları ilkel bir dilin modern çağa yorumlanması olarak düşünebiliriz. Hatta dijital çağın kendi dilini yarattığını bile düşünebiliriz! Düz bir mesaj olarak kalabilecek cümlelerin sonuna utanmış bir gülücük, yüzünü kapatan bir maymun ve benzeri küçük, tatlı resimler ekleyerek mesajı yeni bir düzleme çıkarabiliyoruz.

Emojilerin tarihi

Emojiler 90'ların sonlarında Japon telefonlarında gün yüzüne çıktıklarından beri popülerliklerini giderek artırdılar. Son birkaç yılda neredeyse vazgeçilmez oldular. Basın açıklamalarında ve şirket e-maillerinde bile yer almaya başladılar. Öyle ki, Beyaz Saray bir ekonomik raporu emojilerle yayınladı. 2015 yılında Oxford, "gözünden yaşlar gelen emojiyi", "Yılın Kelimesi" seçti.

Emojiler, sesli harfleri kullanmadan yazan ya da kelimelerin ilk harflerinden kısaltmalar yapıp kullanan insanlar için değil sadece. Emojiler, herkes için. İfade sembollerinin evrimi emojiler, zamanla kendi içinde evrilmek durumunda kaldılar. Dijital çağın evrensel dili olarak sunulan bir araç her kültüre, dine ve coğrafyaya uyum sağlamalıydı. Öyle de oldu. Emojiler bugün, her ırk ve kültür için geliştirilmiş durumda. Gitgide globalleşen ve dijitalleşen çağımızın ortak dili olarak, evrilerek yerlerini sağlamlaştırıyorlar.

Bildiğimiz ve kullandığımız "resimden karakterlerin" ataları tahmin ettiğinizden çok daha eski. Emojilerden önce emoticonlar vardı: İmla ve noktalama işaretleriyle yapılan yüz ifadeleri. İlk emoticonların 17. yy şiirlerinde bile görüldüğü iddia ediliyor. Bildiğimiz, yayımlanmış ilk emoticon, Puck dergisinin 1881 yılındaki bir sayısında yer almıştı. Dergi dört "yüz" yayımladı -neşeli, melankolik, duyarsız ve şaşkın- ve bunu "tipografik sanat" olarak adlandırdı.

Emoji internet ortamındaysa ilk kez 1982 yılında bir iletişim biçimi olarak kullanıldı. Carnegie Mellon Üniversitesi'nin dijital mesaj platformunda, insanlar bir şeyi ciddi mi söylüyorlar yoksa şaka mı yapıyorlar anlaşılmadığı için ifade simgeleri kullanılmaya başlandı. Fakülte üyesi Scott Fahlman, bir çözüm olarak esprili mesajlara ":-)" sembolünü eklemeyi önerdi ve ciddi olanlara ise ":-(". Teklifi açıkladığı yazısında, okuyuculara sondaki sembole bakarak ve kafalarını yana yatırarak okumalarını öneriyordu. 90'ların sohbet odalarının kendine has gerekliliklerinden biri olarak yüz ifadeleri kullanılmaya devam edildi. Alaycı bir cümlenin peşine ";-)" işareti geldiği gibi, kahkaha atıldığını belli etmek için ":-D" işareti geliyordu.

Küçük sarı suratlar

Mesajlaşmayı bu kadar eğlenceli hale getiren küçük resimlere, emojilere gelecek olursak; bunlar 1998 yılında Shigetaka Kurita tarafından yaratıldı. Kurita, japon telefon firması NTT Docomo'da bir mühendisti. Müşterilerin semboller aracılığıyla iletişim kurabileceği bir yöntem üzerinde çalışıyordu. Sonuç olarak, emoji adını verdiği 176 sembolden oluşan bir set hazırladı. (Şu anda bu 176 emojilik set, New York Modern Sanatlar Müzesi'nde sergilenmekte.) İsim, iki Japonca kelimeden oluşuyor: "e" (resim) ve "moji" (karakter). Kurita, emojileri çizerken, mangalardan, Çince karakterlerden ve uluslararası tuvalet tabelalarından ilham aldığını söylüyor.

Emojilerin evrimini şu şekilde özetlemek mümkün:

1999: Emoji doğdu. İlk halinde hava, trafik, teknoloji ve zaman sembolleri bulunuyordu.

2010: Unicode (yazı karakterlerini dijital dünyaya aktaran standart), resmi olarak emoji'yi sahiplendi ve yüzlerce yeni emoji ekledi. Gülen, kızan, ağlayan kediler gibi emojiler ortaya çıktı.

2015: Emoji çeşitlilik güncellemesi aldı. 5 yeni ten rengi eklendi ve aynı cinsiyetten çiftler de yer

almaya başladı.

2016: Güncelleme bu kez toplumsal cinsiyet normlarının da dışına çıktı, yalnız baba, LGBTT bayrağı ve ağırlık kaldıran kadın emojilerini barındırdı.

2017: Yeni emoji önerileri, dil ve kültürler arası bilgi taşımayı içerdi. Mesela, sivrisinek emojisinin Malaria hastalığını temsil etmesi gibi...

2024: Whatsapp, 2024 yılı Mart ayında Unicode 15.1 güncellemesi kapsamında yeni emojiler geleceğini duyurdu. Anka kuşu, yemek, yeni yüz ifadeleri ve kırılan zincir emojileri yeni güncellemede Whatsapp'a eklenen emojiler oldu. iOS 17.4 ile de 118 yeni emojinin geleceği duyuruldu.

Günümüzde 1800'den fazla emoji mevcut. En güzeli de artık anlamak için kafamızı yana yatırmak zorunda olmamamız. Emojiler her geçen gün gelişerek evrilmeye devam edecekler. Ta ki temsil ettikleri bir his, durum, kelime kalmayıncaya dek...

Kaynak: wired, rd.com