Adet döngüsü deyince aklınıza ne geliyor? Eğer döngünüzün sadece 28-30 günde bir kanamanızdan ibaret olduğunu düşünüyorsanız, fiziksel doğanızla ilgili önemli bir bilgiyi gözden kaçırıyorsunuz demektir. Zira bu 28-30 günlük döngüler esnasında fiziksel ve ruhsal olarak bazı aşamalardan geçiyoruz ve bu durum aslında, özellikle erkeklerin öyle söylemeye bayıldığı gibi, bizim dengesiz, aşırı duygusal, kararsız ve yorgun varlıklar olmamıza neden olmuyor; aksine fiziksel işlevlerimizi yerine getirebilmemiz için bu aşamalar her ay düzenli olarak tekrarlandığında 'sağlıklı bir kadın' olabiliyoruz.

Bu inişli çıkışlı doğal döngüden pozitif olarak faydalanmak da mümkün. 1980’lerde yapılan bir araştırmada, suça meyilli genç kadınların adet döngüsü farkındalığı sayesinde çok olumlu değişimler gösterdiğini düşünürsek, bunu fark etmek düşündüğümüzden de önemli.

Adet döngüsü nedir?

Adet döngüsü (menstrual döngü) ergenlik çağını geçmiş olan kadınların menopoz dönemine kadar yaklaşık olarak her ay yaşadıkları bir döngüdür. Bu döngünün iki aşaması vardır:

• Adet kanamasının başladığı ilk günden itibaren 14 günlük süreyi kapsayan birinci menstruasyon evresi,
• Döngünün 14. gününe denk gelen yumurtlama ile başlayıp bir sonraki kanamaya kadar devam eden ikinci evre; ovulasyon evresi.

Bu iki evrede de etkin olan hormonlar farklıdır ve üreme organlarının işlevlerini yerine getirirken vücudun düzenli olarak salgıladığı bu hormonlar, hem duygusal ve fiziksel durumumuzu etkileyebilir, hem de duygusal-fiziksel durumumuzdan etkilenerek yeterince salgılanamayabilir ya da gereğinden fazla salgılanarak da bizi olumsuz etkileyebilir.

Botha’nın araştırması her şeyi açıklıyor

Kadın hormonları ve davranışları konusunda uzman olan Leslie Carol Botha’nın 1980’lerde yaptığı bir araştırmada, 13-17 yaşlarındaki genç kadınlardan adet döngülerini takip etmelerini istemesi sonucunda çok ilginç veriler elde edilmişti. Araştırmaya katılan kızların hepsi cinsel tacize uğramış, evden kaçmış, uyuşturucu ve alkol kullanmış, sonunda hapse girmiş genç kadınlardı. Menstrual döngülerini takip etmeye başladıktan sonra araştırmaya katılanların %90’ında önemli değişiklikler görüldü. Birkaç aylık takipten sonra artık daha az öfkeleniyor, çevreye ve kendine zarar verme davranışları azalıyor, intihar düşünceleri değişiyor ve uyuşturucu/alkole ihtiyaç duymadıklarını söylüyorlardı.

Menstrual günlük ile gelen farkındalık

Leslie Carol Botha, katılımcıları kapsamlı bir menstrual sağlık eğitimine tabi tuttuktan sonra onlardan kendi aylık döngülerini, bir sanat projesi gibi, renkli kalemler ve etiketler kullanarak kendi çizdikleri tabloya işaretlemelerini istedi. Bu tablolarda yalnızca adet günlerini belirtmiyor, aynı zamanda ayın her günü kendilerini nasıl hissettiklerini de işaretliyorlardı.

Üç ay sonra, bu tablolardaki işaretlerin belli bir düzende ilerlediği fark edildi. Ayın belli günlerinde yükselen duyguların adet döngüsünden etkilendiği açıkça görüldü. Böylece genç kadınlar, yaşadıkları ‘karanlık zamanların’ fiziksel döngülerinden etkilendiğini fark ederek bu durumlarla baş etmenin yollarını araştırmaya başladılar.

Bu araştırmanın sonucunda Leslie Carol Botha, kadın hormonları ve davranışları alanında uluslar arası düzeyde kabul gören bir uzman haline geldi. Çalışmaları tamamen, kadınların hormon döngüleri ve bu döngülerin ruhsal durumları üzerine olası etkileri üzerine odaklanmış durumda. 30 yıldır sürdürdüğü araştırmaları gösteriyor ki, menstrual döngüye bağlı olarak değişen hormonlar kadınları fiziksel, ruhsal ve duygusal olarak etkiliyor.

Ergenliğim bana yeter!

Bir genç kadın olarak büyüdüğümüz zamanlarda dünyaya ayak uydurmaya ve ‘büyümeye’ çalışırken kendimizi yeterince karmaşık duygular içinde bulabiliyoruz. (Özellikle bazı muhafazakar toplumlarda!) Bir de her ay hormonlarımız anlamadığımız inişli çıkışlı bir dansa başladığında eğer vücudumuzda neler olup bittiğini anlayamıyorsak, bu karmaşık duygular her şeyi daha da karmaşıklaştırabiliyor.

Oysa Botha’nın çalışmasının sonucunda da ortaya çıktığı gibi, menstrual döngünün farkında olmak bazı pozitif etkilere neden olabiliyor. Bu çalışmaya katılan genç kadınlarda adet döngüsünü takip etmenin faydaları şu şekilde özetlenmiş:

• Kendileri gibi olabiliyorlar, daha olgun davranıyorlar ve kendilerini yönetebiliyorlar.
• Hormon kurbanı olmak yerine hormonlarını kontrol altına alma becerisi geliştiriyorlar.
• İleriyi düşünmek ve kriz anında doğru kararlar alma konusunda kendilerini geliştiriyorlar.
• Ego gelişimleri yoluna giriyor, ergenliğin son evresine geçilmesi kolaylaşıyor.
• Kişinin kendi cinsiyet gerekliliklerini bilmesine ve sorularına cevaplar bulabilmesi kolaylaşıyor.

Siz de döngünüzü takip edin

Yetişkin kadınlar, özellikle bebek sahibi olan veya olmayı düşünenler, hayatlarına “yumurtlama günü” diye bir kavram dahil olduğu için, menstrual döngünün evrelerine biraz daha aşina hale gelebiliyorlar. Siz de en azından üç aylık bir süreçte bile adet döngünüzü ve döngünün belirli günlerinde yaşadığınız duygusal-fiziksel değişimleri takip ederseniz, kendinizle ilgili oldukça önemli bir farkındalığa adım atmış olursunuz –bebek sahibi olmayı düşünün ya da düşünmeyin…

Kendinize Botha’nın tablolarını örnek alın, en üste ayın günlerini yazın ve ilk satıra o ayki adet günlerinizi işaretleyin. Sol tarafa da sık yaşadığınız duygusal-fiziksel durumları yazın: mutluluk, üzüntü, gerginlik, baş ağrısı, halsizlik, öfke, sivilcelenme, enerjik hissetme vs… Ve her gün, solda yazılı durumların ne kadar etkili olduğunu belirtmek için kutucukları işaretleyin.

Kağıt-kalemle oynamayı sevmiyorsanız da telefonunuza indirebileceğiniz uygulamaları araştırın, adet döngünüzü takip etmenize yardımcı olacak bir sürü mobil uygulama da mevcut. Ruh halinizi, vücut ısınızı, kilonuzu bile gün gün kaydedebileceğiniz WomanLog gibi uygulamalar işinizi çok kolaylaştırabilir.

Üç ayın sonunda hangi hallerinizin ay halinizden etkilenmiş olduğunu fark ederek bir tür içsel devrime adım atmanız mümkün! Hormonların size ne yaptığını keşfettiğinizde, kontrolü ele almanız; hatta kontrolcü bir tavrı da bir kenara bırakıp kendinizi sağlıklı bir döngünün akışına bırakmanız da mümkün olacak...

Duygu İslamoğlu

dislamoglu@hthayat.com