“Ruh eşi” kelimesini duyduğunuzda ne düşünüyorsunuz? Birçoğumuz için bu, cümleleri birlikte tamamladığın, asla ayrı kalmak istemediğin derin bir bağ. Ama ya sizi tutkulu bir şekilde kendine çeken o kişi, gerçek ruh eşiniz değil de, sizi daha sağlıklı ve kalıcı bir ilişkiye hazırlayacak değerli dersleri öğretmek için hayatınıza gönderilen biri olsaydı? İlişkiniz verimli sohbetler ve karşılıklı gelişimden çok uykusuz geceler ve tartışmalarla doluysa, belki de toksik bir eş ile birliktesinizdir.

Ruh eşleri ve toksik eşler

Her yoğun bağ, ruhsal bir bağ değildir.

Özünde:

• Toksik eş, iyileşmemiş yaralarına göre hayatınıza çektiğiniz kişidir.
• Ruh eşi ise, gerçek benliğinizden, ruhunuzdan, bağ kurduğunuz kişidir; bu bağ karşılıklı sevgiye, saygıya ve duygusal gelişime dayanır.

Toplum, genellikle “büyük bir patlama” ile başlayan aşkı yüceltir. Ama her havai fişek sonsuza dek yanmaz. Bazen onlar, çözülmemiş travmaların işaret fişeğidir.

Ruh eşleri birçok biçimde karşımıza çıkar

Aslında birden fazla ruh eşimiz vardır; ruhlarımızın bizi büyütmek, geliştirmek için hayatımıza getirdiği insanlar. Ruh eşleri romantik partnerler, arkadaşlar, mentörler olabilir; büyümemize aracılık eden ve evrimleşmemize yardımcı olan herkes. Ancak büyümenin iki türü vardır: Uyumlu ve acılı.

Uyumlu büyüme, yumuşak, istikrarlı ve besleyicidir. Acılı büyüme ise yine bir gelişim sürecidir, ancak bu tür bağlar çoğu zaman 'kaderimizde varmış gibi' hissettirdiği için tehlike sinyallerini görmemizi engeller.

Ve bir bakıma gerçekten de öyledir; sadece düşündüğümüz nedenlerle değil.

Ruhsal açıdan bakıldığında, bu dünyaya evrimleşmek için geliriz ve tüm ilişkiler bu evrim için bir fırsattır. Romantik ya da değil, ilişkiler bu büyümenin güçlü araçlarıdır. Bazı ilişkiler besleyici, istikrarlı ortaklıklara dönüşürken, bazıları ise burada iyileştirmek için geldiğimiz yaraları tetikler, işte bu tür ilişkiler toksik eş ilişkileridir.

Toksik eş nedir?

Toksik eş, duygusal yaralarını size aynalayan kişidir. Bu ilişkiler genellikle güçlü fiziksel çekimle, yoğun heyecanla ve büyüleyici bir tutkuyla başlar; ancak bir noktadan sonra sarsıcı bir hâl alır. Kendinizi takıntılı, kaygılı ya da kafası karışmış hissedebilirsiniz. Kimya güçlüdür ama bağ çoğu zaman bilinçli uyumdan değil, bilinçaltındaki yaralardan beslenir.

Zamanla tutku yerini acıya bırakır:

• Sürekli tartışmalar
• Karşılanmayan duygusal ihtiyaçlar
• Tutarsız iletişim
• Yıpratıcı bir duygusal gelgit hali

Peki, toksik eş ilişkilerini hangi yaralar çeker?

Hepimizin duygusal yaraları vardır; sevilmeye layık olmadığınızı hissetmek, yeterince iyi olmamak, yeterince önemli olmamak ya da terk edilme korkusu gibi. Bunlar genellikle çocukluk deneyimlerine dayanır ve bilinçdışında kalır; ta ki bir şey onları yüzeye çıkarana kadar. Bu tetikleyici çoğu zaman bir yara eşiyle yaşanan karmaşa olur. Onların davranışları, çoğu zaman farkında olmadan, bizim en derin güvensizliklerimizi yansıtır.

Bir ruh eşiyle birlikte olduğunuzu nasıl anlarsınız?

Bir ruh eşi bağlantısı da başlangıçta güçlü bir çekimle başlayabilir; ancak zamanla, daha yavaş ve derin bir şekilde evrilir. Temelinde karşılıklı saygı, duygusal güvenlik ve ortak değerler vardır.

Ruh eşi bağlantısının işaretleri:

• Tutarlılık, güvenilirlik ve duygusal güven hissi
• İlişkinin karşılıklı gelişimi ve desteği teşvik etmesi
• Başlangıçtaki bağ, ortak değerler ve uyumlu yaşam hedeflerine dayanması
• Cinselliğin tatmin edici olması, her zaman tutkulu olmasa da derin bir bağ taşıması
• Partnerin gözünde ne kadar önemli olduğunuzun sorgulamamanız
• Sevginin zamanla istikrarlı biçimde büyümesi
• Kendinizi stresli değil, daha çok huzurlu hissetmeniz
• Çatışmalar olsa da saygıyla çözülmesi
• Kendiniz olmaktan korkmadan, rol yapmadan var olabilmeniz
• Duygularınızı paylaştığınızda, anlaşılmış ve duyulmuş hissetmeniz; hatta anlaşmazlık anlarında bile
• Partnerinizin, hem sizin mutluluğunuza hem de ilişkinin sağlığına yatırım yapması.

Ruh eşi sevgisi mükemmel değildir ama güvenli ve sağlam hissettirir. Temel duygusal ihtiyaçlarınızın karşılanması için yalvarmanıza gerek kalmaz.

Toksik eşler ruh eşine dönüşebilir mi?

Evet; ama nadirdir. Bir yara eşi ilişkisi, her iki partner de bireysel iyileşmelerine ve ilişkinin büyümesine derinden adanmışsa ruh eşine dönüşebilir. Bu dönüşüm zaman alır, genellikle yıllar, ve öz farkındalık, terapi ve radikal dürüstlük gerektirir.

Çoğu zaman, partnerlerden biri geçmişten gelen ve hâlâ iyileşmemiş sorunların birikimi nedeniyle yapması gereken çok fazla içsel çalışmaya sahiptir. Hem bu içsel çalışmaya başlamak hem de ilişkiyi aynı anda sürdürmek bunaltıcı olabilir. Bu kişiler, ilişkiden ilişkiye geçer ama arada kendini tanımaya ve iyileşmeyi öncelik haline getirmeye zaman ayırmaz.

Ancak bazı insanlar, özellikle narsisistik özelliklere sahip olanlar, bu çalışmayı yapamayacak kadar savunmacıdır veya farkındalıktan uzaktır. Yaraları öylesine bilinçdışına itilmiştir ki, onları fark etmelerini engelleyen savunma mekanizmaları, onları utançtan koruyan bir kalkan oluşturur. Bu kişiler, bu yaşamda gerekli derin çalışmayı yapamayabilirler. Kimseyi iyileşmeye zorlayamazsınız. Ve onların bir gün başlayacaklarını umarak acının içinde kalmak, kendinize karşı saygılı bir seçim değildir.

Peki ya sadece toksik eşleriniz olduysa?

Eğer ardı ardına toksik eş ilişkileri yaşadıysanız kendinize şunları sorabilirsiniz:

• Duygusal sağlığınız yerine neyi önceliklendiriyorsunuz? Evlilik? Çocuklar? Yalnızlıktan kaçmak mı?
• Hangi yaralar seçimlerinizi etkiliyor olabilir?
• Aşk ve değer hakkında hangi inançları taşıyorsunuz?
• Bu kişiye sizi çeken neydi?

Her ilişki büyümek için bir fırsattır. Ruhunuz ne kadar sürdüğüyle değil, dersinizi öğrenip öğrenmediğinizle ilgilenir. Sağlıksız bir ilişkide fazla uzun kaldıysanız, yalnız olmadığınızı bilin. Ne kadar uzun süre içinde kaldıysanız; çıkmak o kadar zor olur. Zamanla sorunlarınız birbirine karışır. Umutla karışmış 'mucizevi düşünme' hâli, harekete geçmenizi engelleyebilir. Partnerinizle birlikte yürüttüğünüz bu bilinçdışı dansın içindeki rolünüzü fark etmek zaman alabilir.

Kendinize, yani daha yüksek benliğinize sorun: “Bu ilişki bana ne öğretmek için burada?”

Bu, şu konulardan biri olabilir mi:

• Sınır koymayı öğrenmek mi?
• Kendi gerçeğini konuşmak mı?
• Seçilme ihtiyacını bırakmak mı?
• Kendini seçmeyi öğrenmek mi?
• Kendi kendine güvenmeyi ve kendini desteklemeyi öğrenmek mi?

Toksik eş ilişkileri herhangi bir yaşta karşımıza çıkabilir. Ama unutmayın ki, kalıplarımızı değiştirmek için asla geç değildir.

Referanslar: Rebecca Hendrix. “Soulmate Or Woundmate? A Therapist Explains The Difference”. Şuradan alındı: https://www.thegoodtrade.com/features/what-is-a-soulmate/. (11.09.2025).