Ekoloji ve gıda alanında faaliyet gösteren sivil toplum örgütleri, “Gıdaya Yönelik İfade Özgürlüğü Kısıtlanamaz!” kampanyası ile birlikte ortak bir açıklama yayınladı. Kampanya ayrıca Change.org’da da imzaya açıldı.

“Gıdada sansüre hayır!”

Çevre örgütleri ve sivil toplum kuruluşları, yaptıkları ortak açıklamada 24.06.2020 tarihinde meclis gündemine giren “Gıda Tarım ve Orman Alanında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Teklifi” başlıklı torba yasa tasarısının 28., 29. ve 30. Maddelerinin gıdaya yönelik ifade özgürlüğünü kısıtlayıcı düzenlemeler içerdiğini belirterek kampanya başlattı. Örgüt ve kuruluşlar, söz konusu düzenlemelerin sansür ve otosansüre yol açacağını öne sürdü.

Açıklamada şöyle ifade edildi: “Düzenlemeler kapsamında ‘her türlü yazılı, görsel, işitsel ve dijital iletişim araçları üzerinden yapılan ve ticari reklam kapsamına girmeyen, gıda güvenliği ve güvenilirliği hususunda tüketicide endişe, korku ve güvensizlik yaratarak tüketicinin tüketim alışkanlıklarını olumsuz etkileyen gerçeğe aykırı yayınlar’ yanıltıcı yayın olarak tanımlanmakta ve 20-50 bin TL para cezası verilmesi öngörülmektedir. Yasa teklifindeki ‘yanıltıcı yayın’ tanımı çok geniş ve belirsizdir. Neyin yanıltıcı yayın kapsamında değerlendirileceği, bu değerlendirmeyi yapacak kişilerin kimler olacağı, bağımsız karar verip veremeyecekleri net değildir. Bahsedilen tanımda kişi veya amaç fark etmeksizin yazılı, görsel ve sosyal medya mecrasında yapılacak, gıdanın üretim ve işleme süreçleriyle ilgili her türlü paylaşım yüksek miktarda para cezasıyla karşılaşma riski taşımaktadır.”

Sansür veya otosansür ihtimaline dikkat çekildi

Sivil toplum kuruluşları, gıda güvenliği ve güvenilirliği hususunda tüketicileri endişe, korku ve güvensizliğe sürükleyen nedenlerin toplumda çeşitlilik gösterdiğine de dikkat çekti. İnsanların sağlıkları, sosyo-ekonomik durumları, inançları, kültürleri ve yaşam biçimleri gibi farklı gerekçelerle gıdaya ilişkin çok çeşitli kaygı ve hassasiyetlere sahip olduğu belirtildi. Bu hassasiyetlerin genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO), tohumlar, tarım zehirleri (pestisitler), helal gıda, veganlık/vejetaryenlik gibi geniş bir yelpazeye yayıldığı ve birçoğunun bilim içinde de tartışmalı konular olduğu vurgulanarak, yapılacak düzenlemenin sübjektif olduğu ifade edildi. Gıda konusunda kamusal bilgiye ve iyi, temiz, adil gıdaya erişim hakkının kısıtlanma riskine dikkat çekildi.

Muhtemel düzenlemelerin gıda konusundaki bilgilendirme konusunda yetkin kurumları, bilim insanlarını, STKları, meslek odalarını kimi zaman doğrudan sansür kimi zamanda otosansür yoluyla engellemesi riski de örgütler tarafından yapılan açıklamada göze çarpanlar arasında. Gıda konusunda sağlıklı bilgiye erişilebilmesi, ayrıca yanıltıcı bilgilere hızlı ve doğru cevaplar üretilmesi için gıda toplulukları, meslek odaları, ilgili araştırma birimleri, gıda kooperatifleri, çiftçi sendikaları, ilgili üniversite yapıları, tüketici dernekleri gibi sivil toplum kuruluşları ve sosyal girişimlerin merkezde yer alması öneriliyor. Sivil toplum örgütlerinin ortak açıklamasında, sağlıklı bilgiye erişimi engelleyecek maddelerin yasadan çıkarılması talep ediliyor. Konuyla ilgili olarak da Change.org’da "Gıdaya Yönelik İfade Özgürlüğü Kısıtlanamaz" başlığıyla imza kampanyası açıldı.

İmza veren kurum ve topluluklar:

Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği

Çevre ve Arı Koruma Derneği – ÇARIK

Good4Trust.org

Türetim Ekonomisi Derneği

Yeşil Düşünce Derneği

Yeryüzü Kooperatifi

Ekoharita.org

ÇEKÜL Vakfı

Genç Yeşiller

Kocaeli Ekolojik Yaşam Derneği

Yerel Tohum Derneği Marmaris Temsilciliği

Sürdürülebilir Yaşam Derneği – SUYADER

AGRİDA Tarım ve Turizm Derneği

Bağlıca Eğitim Çevre ve Dayanışma Derneği

Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği

Yayla (Gola) Kültür, Sanat ve Ekoloji Derneği

Çukurova İnsan Tohum Toprak Atölyeleri

İstanbul Permakültür Kolektifi

Doğal Yaşam Derneği

Dört Mevsim Ekolojik Yaşam Derneği

Ortak Yaşam Ekososyal İşletme Kooperatifi

Çeşme Çevre Platformu

Bergama Çevre Platformu

İzmir Çevre Gönüllüleri Platformu

Doğal Besin Bilinçli Beslenme (DBB)

Güzel Gıda Topluluğu

Batı İzmir Topluluk Destekli Tarım Gıda Topluluğu (BİTOT)

HDK Emekliler ve Yaşlılar Meclisi

Antalya Ekoloji Meclisi

Arıköy Tüketim Kooperatifi

TarlaTaban

Yeşil Sol İklim Krizi Çalışma Grubu

Doğa Derneği

Dünya Yaşasın Derneği

MoniBostan

Gediz Gıda Topluluğu (GETO)

Ayvalık Gıda Topluluğu

Ekolojik Tarım Organizasyonu Derneği

Tahtacıörencik Doğal Yaşam Kolektifi

Bağımsız Hayvan Hakları Topluluğu

Kuzguncuk Gıda Topluluğu

Yeryüzü Derneği

Yeni İnsan Yayınevi

Yeşil Artvin Derneği

Çiftçiler Sendikası (Çiftçi-SEN)

Polen Ekoloji

HDK Ekoloji Meclisi

Kadıköy Gıda Topluluğu

Büyükdere Gıda Topluluğu

Türkiye Biyologlar Derneği

Sağlıklı Gıda Derneği

Çiğdemim Derneği

Doğaya Dönüş Gençlik ve Spor Kulübü Derneği

Doğa Koruma Merkezi

Umay Tüketim Kooperatifi

Yeşil Gelecek Derneği

Neda Doğal Yaşam ve Tüketim Kooperatifi

Doğa ve İnsan Dostu Gıda Grubu – İzmir

Yerküre Yerel Çalışmalar ve Bilimsel Araştırma Kooperatifi

Ordu Olay Gazetesi

Homeros Gıda Topluluğu