Her nesille birlikte ebeveynlik tarzları bir tür dönüşüm geçiriyor gibi görünüyor. X kuşağı ebeveynleri, genellikle ilk “anahtarlık çocuklar” olarak kabul edilirler, ilgili ebeveynliğe ya da uç noktalarda “helikopter” veya “gizli” ebeveynliğe, odaklanmışlardı. Buna karşılık, Y kuşağı, veya milenyum kuşağı, ebeveynlerinin dörtte üçü "nazik ebeveynliği" benimsiyor. Bu arada, yeni araştırmalar Z kuşağı ebeveynlerinin kendi anne babalarının ve büyük ebeveynlerinin yaklaşımlarından uzaklaştığını ve kendi hibrit ebeveynlik tarzlarını yarattığını gösteriyor. Bu kuşak, döngü kırma ve neden-sonuç temelli ebeveynliğe ya da duruma göre hibrit bir yaklaşıma, odaklanıyor. Nitekim, yapılan bir ankete göre, 0-6 yaş arası çocuğu olan Z kuşağı ebeveynlerinin yalnızca %38’i nazik ebeveynlik yöntemini kullanıyor.

0–6 yaş arası çocuğu olan 2.000 ebeveynle yapılan ankette, Z kuşağı ebeveynlerinin %54’ünün çocuklarını gerçek dünyaya hazırlamayı önceliklendirdiğini, milenyum ebeveynlerin ise çocuklarını zihinsel ve duygusal olarak desteklemeye daha çok odaklandığını buldu. Genel olarak, genç ebeveynler ebeveynlik stillerinin harmanlanması ve duruma göre kullanılması gerektiğine inanıyor. Ankete göre, genç ebeveynler çeşitli yeni tarzlar benimsiyor. Örneğin:

• %37’si döngü kırma (ya da nesiller arası travmaları iyileştirme) yöntemini kullanıyor

• %33’ü bağlanma temelli ebeveynliği (ya da güçlü duygusal bağlar kurmayı) benimsiyor

• %31’i neden-sonuç (ya da gerçek dünya sonuçları) yaklaşımını önceliklendiriyor

• %20’si çocuk merkezli ebeveynliği uyguluyor

Her 10 ebeveynden 7’si, ebeveynlik tarzlarını çocuğunun ihtiyaçlarına göre seçiyor; buna karşın ebeveynlerin yalnızca %23’ü, çocuğunun kişiliğinden bağımsız olarak kendi tercih ettiği tarzı uygulamaya çalışıyor.

Nazik ebeveynliğin eksik kalabileceği noktalar

Dr. Cynthia Vejar, nazik ebeveynliğin empatiyi ve saygılı iletişimi vurguladığını, sert cezalandırmadan kaçındığını açıklıyor. Z kuşağı ebeveynlerinin nazik ebeveynlikten uzaklaşması, tek bir ebeveynlik anlayışına veya bir "etikete" sıkı sıkıya bağlı kalma baskısının azaldığını gösteriyor. Dr. Vejar, "Bu tür etiketlerin peşinden gitmek yerine, ebeveynler evlerinde hangi davranışların en uygun olduğunu veya olmadığını belirlemeye odaklanabilirler" diyor.

Psikoterapist Lexi Berard, nazik ebeveynliğin cazip olmamasının bir nedeninin, ebeveynden yüksek düzeyde duygusal emek istemesi olduğunu söylüyor. Etkili olabilmesi için ebeveynlerin yüksek duygusal zekâya ve güçlü duygusal düzenleme becerilerine sahip olmaları gerekiyor. Nitekim bir araştırma, "nazik ebeveynlerin" üçte birinden fazlasının tükenmişlik yaşadığını ortaya koydu. Berard "Nazik ebeveynlik gerçekten zor ve bazı ebeveynler kendilerini hayal kırıklığı içinde buluyor. Bu tarzla ilgili büyük bir yanlış kanı, duyguyu kabul ettiğinizde öfke nöbetlerinin önlenebileceğidir. Bu doğru değil. Hiçbir ebeveynlik tarzı öfke nöbetlerini tamamen önlemez; önemli olan, ebeveyn olarak sizin bu duruma nasıl tepki verdiğinizdir" diyor.

Berard, nazik ebeveynliğin öfke nöbeti sırasında orada olmayı, duyguyu kabul etmeyi ve geçmesini beklemeyi gerektirdiğini söylüyor ve ekliyor: "Birçok ebeveynin, onlara zor ve rahatsız edici duygularla oturmanın da normal olduğunu söyleyen hatta çocuklarına kızdıkları için onları yargılamayan diğer yaklaşımlara yönelmesinin nedeni bu."

"Döngü Kırma" ve hibrit ebeveynlik arasındaki fark

Ebeveynler hibrit bir yaklaşım benimsediklerinde, genellikle birden fazla ebeveynlik stilini harmanlayarak kendilerine özgü bir ebeveynlik biçimi oluştururlar. Hibrit ebeveynliğin özünde, ailenizin hedeflerini ve değerlerini, kendi mizacınızı ve çocuğunuzun mizacını dikkate alarak size anlamlı gelen bir şekilde ebeveynlik yapmak vardır. Klinik psikolog Dr. Emily Guarnotta konuya ilişkin şu ifadeleri kullanıyor: "Hibrit ebeveynlik, aynı anda iki şeyi tutmak gibidir. Çocuğunuzun duygularını dikkate alırken, aynı zamanda sınırlarınızı da korumaktır. Örneğin, çocuğunuz daha fazla ekran süresi istediği için bağırıyorsa; izin verici bir yaklaşım, teslim olup daha fazla ekran süresine izin vermek olurdu. Hibrit bir yaklaşım ise duyguyu kabul eder ama sınırı korur."

Ebeveynlik tarzları neden değişiyor?

Dr. Guarnotta, Boomer ve X nesli ebeveynlerinin itaat, otoriteye saygı ve bağımsızlığı vurgulayan daha otoriter ve geleneksel yaklaşımlarla yetiştirildiğini söylüyor. Ancak milenyum ebeveynleri, kendi çocukluklarına bir tepki olarak nazik ebeveynlik hareketine öncülük eden kuşak oldu. Dr. Guarnotta, "Z kuşağı ebeveynleri bu konuşmaya yeni katılıyor. Milenyum ebeveynlerinin tükenmişlikle ilgili yaşadıkları zorlukları belgelediklerini gördüler ve bu iki uç arasında bir denge bulmak istiyorlar" diyor.

Genç ebeveynler arasında gözden düşen şey, yalnızca tek bir ebeveynlik felsefesine bağlı kalma fikri gibi görünüyor. Sürekli nazik olmak gerektiği düşüncesi, yerini esnek ve hibrit bir yaklaşıma bırakıyor. Dr. Guarnotta ayrıca, bu değişimin nazik ebeveynliğin reddi değil, onun bir evrimi olduğunu söylüyor ve ekliyor: "Günümüzde ebeveynler 'Ailem için sürdürülebilir ve gerçekçi olan nedir?' diye soruyor. Öükemmel görünen ebeveynlik anlayışına karşı bir duruş ve özgünlüğe, ebeveynin ruh sağlığını dikkate almaya yönelik bir vurgu görüyoruz."

Dr. Vejar, bu modelin önemli avantajları olduğunu belirterek şöyle açıklıyor: "Aile kalıpları üzerine bilinçli bir şekilde düşünen ebeveynler, genellikle tepkisel olmayan, daha düşünülmüş ve kuşaktan kuşağa otomatik olarak aktarılan reflekslerden arınmış bir ebeveynlik tarzına sahip olma eğilimindedir." Ayrıca, empati ile tutarlı sonuçların birleşiminin “her iki dünyanın en iyisini” sunduğunu ekliyor. Bu yaklaşım, farklı ebeveynlik felsefelerinin en güçlü yönlerini birleştirerek tek yönlü sonuçlardan kaçınmaya yardımcı olur. Dr. Vejar son olarak şunları ekliyor: "Ebeveynlik tarzları tepkisel hale geldiğinde, örneğin, 'Annemin/babamın … yapmasından nefret ettim, bu yüzden ben tam tersini yapacağım' düşüncesiyle hareket edildiğinde, riskler doğar. Dengeli ve farkındalıklı bir duruş, ebeveynlerin bir uçtan diğerine savrulmasını önler."

Bu durum günümüz ebeveynleri için ne anlama geliyor

Ebeveynler için ortalıkta büyük bir bilgi karmaşası var. Berard şu ifadeleri kullanıyor: "İnternet tarayıcılarına ve yapay zekaya birkaç saniyede ulaşabiliyoruz; ayrıca sosyal medyada, ne yapmamız ya da yapmamamız gerektiğini, küçük şeylerin çocuklarımız üzerinde devasa etkiler yaratabileceğini, doğru olsun ya da olmasın, anlatan influencer’lar var. Bu bilgi bombardımanı karşısında bunalmış hissetmek doğal bu nedenle birçok ebeveyn “baş edemem” diyerek kendi içgüdülerine dönüp, doğru hissettiklerini yapmayı tercih ediyor."

Dr. Guarnotta, hibrit ebeveynlik yaklaşımının güzelliğinin, “bırakabilme” izni vermesinde yattığını ekliyor. Nazik ebeveynlikten ve diğer ebeveynlik tarzlarından işe yarayanları alın, geri kalanını bırakın, diyor. Ayrıca, ebeveynliğin uzun soluklu bir maraton olduğunu hatırlatarak, kendi duygusal sağlığınızı da göz önünde bulundurmanız gerektiğini vurguluyor ve ekliyor: "Bu yaklaşım uzun vadede ebeveynler için daha sürdürülebilir. Ayrıca çocuklar için de daha net; çünkü onlara sınırlar sunuluyor. Ve bu yaklaşım özgün; ebeveynlerin her zaman mükemmel olmaya çalışmadan, insan olabilmelerine olanak tanıyor."

Genel olarak Miller, nazik ebeveynlikten uzaklaşmanın, ebeveynlik stillerinin harmanlanması ve her bir çocuğun bireysel ihtiyaçlarına odaklanılması yönündeki daha büyük bir eğilimin parçası olduğunu söylüyor.

Referanslar

Sherri Gordon. “The Parenting Trend Gen Z Is Leaving Behind”. Şuradan alındı https://www.parents.com/parenting-trend-genz-is-leaving-behind-11826001