Hava soğudukça ve günler kısaldıkça dışarı çıkmak zor gelebilir. Yağmurlu, rüzgarlı veya karlı bir günde yürüyüşe çıkmak, kimsenin hayal ettiği bir deneyim olmayabilir, ancak Norveçli araştırmacılar, Norveçlilerin bunu birçok önemli nedenle değerli bulduğunu söylüyor.

Norveç’te, Henrik Ibsen adlı Norveçli bir oyun yazarı tarafından isimlendirilen 'friluftsliv' uygulaması sayesinde insanların yıl boyunca dışarıda vakit geçirmesi yaygındır. Sağlık psikoloğu ve Norveç’te kış zihniyeti üzerine uzman Kari Leibowitz: "Bu terim, 'açık hava yaşamı' anlamına geliyor. Friluftsliv; stresin azalması ve ruh hâlinin iyileşmesi gibi duygusal, fiziksel ve zihinsel sağlık faydaları sunar" ifadesini kullandı.

Bu sadece keyifli bir trend değil. Norveç’te friluftsliv o kadar derin bir şekilde uygulanıyor ki, konuya yönelik dersler ve hatta üniversite bölümleri bulunuyor. Friluftsliv, eğitim, gelenekler, doğaya erişim ve daha fazlasını kapsar; çocuklara küçük yaşlardan itibaren değer vermeyi öğretirler.

Leibowitz: "Bunu doğayla bağlantı kurmak olarak düşünüyorum — günlük yaşamınızın bir parçası olarak doğayla ve açık havayla iç içe yaşamak. Bu, ara sıra yapılan bir etkinlik değil; günlük yaşamın doğal bir parçası" açıklamasında bulundu.

Friluftsliv kapsamındaki birçok etkinlik dünyanın diğer bölgelerinde de popülerdir. Bu, hızla gelişen bir şey ve aynı zamanda küresel gelişmeler tarafından şekilleniyor. Örneğin; yeni doğa sporları. Kayak, yürüyüş, bisiklet, rucking, bahçecilik ve daha fazlasını düşünebilirsiniz.

Norveç’te 'roam hakkı' (allemannsretten) olarak bilinen ve yasaya dahil edilmiş kurallar bulunuyor. Bu sayede herkes, teknik olarak özel mülk olsa bile, ülke genelindeki işlenmemiş araziye erişebiliyor; yürüyüş parkurları, bataklıklar, dağlar, göl kenarları ve daha fazlası dahil. Bu ilginç bir kavram ve uygulama, insanların doğaya çıkmasını kolaylaştırıyor. Ayrıca eşitlik değerini de yansıtıyor. Yapısal olarak, insanların dışarıda olma isteğini gerçekten destekleyen unsurlar var. Bu unsurlar Norveç’te doğanın keyfini çıkarmayı kolaylaştırsa da, başka bir yerde yaşıyorsanız friluftsliv’in faydalarından yararlanamayacağınız anlamına gelmez. İşte uzmanların bu uygulamanın faydaları ve nasıl uygulanabileceğiyle ilgili önerileri:

Friluftsliv’i küçük adımlarla başlatın

Soğuk havada kamp yapmak veya uzun yürüyüşlere çıkmak zorunda değilsiniz. İş çıkışı akşam yürüyüşü yapmak veya güne başlarken sabah yürüyüşleriyle dışarıda vakit geçirmeye başlayabilirsiniz.

Bir diğer yol, sıcak havada yaptığınız etkinlikleri geri kazanmak olabilir. Örneğin; sonbahar veya kışın denize giremeyebilirsiniz ama sahilde yürüyüş yapabilirsiniz. Ya da sıcak koşu kıyafetleri alıp yazın favori yürüyüş parkurunuzu kullanabilirsiniz. Başka mevsimlerde yaptığınız şeyleri düşünün ve ‘Bunu daha karanlık ve soğuk mevsime nasıl uyarlayabilirim ve keyif alabilirim?’

Uzmanlar ayrıca, genel olarak daha sık dışarı çıkmayı öneriyor. Doğa tanımınızı genişletin; yalnızca vahşi doğa değil. Bir park, bir ağaç, kuş gözlemlemek de doğayla etkileşimdir. Dışarıda, elinizde sıcak kahveniz ile oturmak bile friluftsliv sayılır; işe gitmeden önce parka beş dakikalık bir mola vermek de öyle. Bunların tümü zihinsel ve fiziksel sağlığınıza iyi gelir.

Kıyafetlerinizi doğru seçin

Friluftsliv’in mümkün olmasının büyük bir nedeni, Norveçlilerin hava koşullarına uygun giyinmesidir. Bu çocuklar için de geçerlidir. Doğru giyinirlerse yağmurda bile dışarıda kalabilirler. Yağmur, kar, rüzgar veya soğuk, onları evde kalmaya zorlamaz. Norveç’te bir ifade var: ‘Kötü hava yoktur, yalnızca kötü kıyafet vardır.

Dışarı çıkmanın ödüllendirici olduğunu hatırlayın

Elbette 30 derece güneşli havada dışarı çıkmak daha cazip, ama Norveç’in gerçeği farklı. Birçok insan kışın biraz moralinin bozulduğunu hissediyor, ama temiz hava, doğayla bağlantı ve hareket, üçü de doğal antidepresan. Soğuk mevsimlerde de friluftsliv yapmak, 'kış depresyonuna karşı bir çözüm' olabilir.

Hangi mevsimde olursa olsun dışarıda olmayı ödüllendirici bir fırsat olarak görün. Zihinsel sağlık faydaları, sonbahar, kış, ilkbahar veya yaz fark etmeksizin geçerlidir. Kışın hiçbir şey yapamayacağınızı düşündüğünüzde, her şey zorlaşır. Soğuk sonbahar günlerinde arkadaşlarla iç mekan planlarınız olsa bile, kötü havadan kaçınmak, eğlenceli iç mekan aktivitelerini de zorlaştırır. Dışarı çıkmak ve eğlenmek, yılın bu karanlık döneminde sağlığımız ve refahımız için faydalıdır.

Stresi azaltan bir davranış

Araştırmalar, doğada vakit geçirmenin stresi azalttığını gösteriyor. Doğada olmak, vücudun savaş ya da kaç tepkisini kontrol eden sinir sistemini azaltır ve bizi sakinleştiren parasempatik sinir sistemini devreye sokar.

Modern yaşam ve yoğun iş temposu, savaş-kaç tepkimizin sık sık devreye girmesine neden olur. Bu da zamanla gastrointestinal sistemimiz, kardiyovasküler sistemimiz ve bağışıklık sistemimiz dahil tüm vücut sistemlerimize aşınma ve yıpranma yaratır. Doğada vakit geçirmek, bu tepkileri dengelemeye ve kişinin sakinleşmesine, kalp atış hızının düşmesine ve stres hormonlarının azalmasına yardımcı olur. Bu hem fiziksel hem de zihinsel sağlık açısından olumlu etkiler yaratır.

Sonbahar ve kışın yavaş temposunu kutlayın

Uzmanlar, sonbahar ve kışın karanlığını kabul etmenin Norveç yaşam tarzının bir parçası olduğunu söylüyor. İç mekân ya da dış mekân fark etmeksizin. Sonbahar ve kış, güneşli Haziran ve Temmuz’dan farklı olsa da kendi avantajları vardır. Norveç’te sonbahar ve kışın mum yakmak, sıcak çay veya kakao içmek, ateş yakmak ve battaniyeyle rahatlamak adettendir. Yaz sezonunun daha aktif zamanına karşı bu kontrast çok iyi geliyor. Sonbahar ve kışa açık bir zihniyetle girmek ve yavaş tempoyu takdir etmek önemlidir. Uzmanlar, bunun Norveç kültürüne de yerleşmiş bir uygulama olduğunu belirtiyor.

Kaynak: Jillian Wilson. "'Friluftsliv' Might Be The Scandinavian Habit You Need To Have A Better Fall And Winter". Şuradan alındı: https://www.huffpost.com/entry/scandinavian-winter-habit-better-mental-health_l_68ee4e57e4b09c6fd0c3c665?origin=life-featured. (21.10.2025).