Koronavirüs de diğer birçok virüs gibi yüzeylerde varlığını sürdürebiliyor. Virüslü bir yüzeye dokunduğumuzda da virüslerin elimize bulaştığına, elimizi yüzümüze götürdüğümüzde ise virüsün ağız-burun veya gözlerimizdeki sıvılara temas ederek bizi enfekte edebileceğine dair bazı kayıtlar var. Her ne kadar virüsün asıl yayılma yöntemi öksüren veya hapşıran enfekte birinin havaya saçtığı damlacıkların solunması yoluyla olduğu bilinse de, yüzeylerde bulunan virüslerin yüzümüze ulaşması ile de enfekte edebileceğine dair şüpheler önemli.

Bu nedenle uzmanlar, düzenli olarak elleri 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkamanın çok önemli olduğunu vurguluyor. Her ihtimale karşı, herhangi bir koşulda mümkün olduğunca yüzümüze dokunmamamız da gerekiyor.

Neden yüzümüze dokunup duruyoruz?

araştırmada

Özellikle stresli olduğumuz zamanlarda daha sık yüzümüze dokunma eğiliminde olmamız da bu durumda mantıklı gözüküyor. Daha fazla oksitosin salgılamaya ihtiyaç duyduğumuzda, kendimize dokunarak az da olsa rahatlamanın yolunu arıyoruz. Ancak ciddi bulaşıcılığı olan virüslerden korunmak için, yüzümüze dokunma alışkanlıklarımızı gözden geçirmeliyiz. Başlangıçta ne sıklıkta yüzümüze dokunma ihtiyacı duyduğumuz ile alakalı farkındalık geliştirmek gerekiyor. Evde bulunduğumuz süre boyunca ellerimizi sık sık yıkadığımızda, yüzümüze dokunmak dışarıdaki kadar risk oluşturmuyor ama yine de farkındalık açısından dikkat etmekte fayda var.

Genel olarak, yüzümüze dokunmamak için bazı detaylara dikkat edebiliriz:

• Ağız ve burun bölgesini kapatan maskeler, öncelikle hasta kişilerin etrafa damlacık saçmasını önlemek için etkilidir. Etraftaki damlacıkları solumamızı da bir ölçüde engelleme özellikleri vardır. Aynı şekilde yüz maskeleri, yüzümüze dokunmamızı da engellediği için önemlidir.
• Yüzünüze dokunmanızı gerektirecek unsurları gözden geçirin. Saçlarınız önünüze düşüyorsa sık sık saçlarınızı düzeltmek için elinizi yüzünüze götürebilirsiniz. Bunu önlemek için saçlarınızı mümkün olabildiğince toplu tutmanız en sağlıklı seçenek olacaktır.
• Gözlük kullanıyorsanız, en azından dışarı çıkarken gözlük takmamak veya gözlükleri kaymayacak şekilde sabitlemeyi denemek iyi olabilir. İstemeden de olsa gözlüklerinizi düzeltmek için yüzünüze dokunuyor olabilirsiniz.
• Özellikle bazı durumlarda yüzünüze sık dokunduğunuzu fark ediyorsanız (televizyon seyrederken, çalışırken vs.) evde de kendi hazırlayacağınız kumaş bir maske kullanmak yüzünüze dokunmanızı engelleyebilir.
• Elleri sık sık yıkamak, yıkama şansınız olmadığında alkollü dezenfektan yardımıyla iyice dezenfekte etmek, yüzünüze dokunsanız bile virüs bulaştırma ihtimalinizi azaltacaktır.

Referanslar:

Fernando Duarte. "How to avoid touching your face so much". Şuradan alındı: https://www.bbc.com/future/article/20200317-how-to-stop-touching-your-face (18.03.2020).

Kerstin Uvnäs-Moberg, Linda Handlin, Maria Petersson. "Self-soothing behaviors with particular reference to oxytocin release induced by non-noxious sensory stimulation". Şuradan alındı: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4290532/ (12.06.2015).

Dacher Keltner. "Born to Blush". Şuradan alındı: https://greatergood.berkeley.edu/article/item/born_to_blush (1.04.2009).

"Interim U.S. Guidance for Risk Assessment and Public Health Management of Healthcare Personnel with Potential Exposure in a Healthcare Setting to Patients with Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)". Şuradan alındı: https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/hcp/guidance-risk-assesment-hcp.html (15.04.2020).