Bitmeyen sınav: Annelik

Yine yaklaşan bir özel gün nedeniyle, bu haftanın konusu da bu bağlamda ortaya çıktı:Annelik... İnsan canlısı olmamız itibarı ile bizde “annelik” olgusu diğer canlılardan çok farklı. Koruma, besleme, bakım verme gibi temel içgüdüsel davranışlar tüm canlılarda aynı iken, insanlarda durum çok daha karmaşık bir boyut kazanıyor. Bir anne olarak bu hafta, insan canlısının annelik halleri üzerine yazmak istedim...

Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki, bahsettiğim temel davranışlar haricinde insanlarda standart bir annelik duruşu yoktur. Dünyada kaç tane anne varsa, o kadar farklı annelik tarzı vardır diyebiliriz. Çünkü anne olmak, insanlarda çok farklı şartlarda başlayan bir süreç... Annelik tarzını etkileyen faktörler, anne olmaya karar vermekten hatta çok daha öncesinden başlayan bir süreçte şekilleniyor. Her kadının büyüdüğü aile ortamı/kültürü, ergenlikte ve yetişkinlikte yaşadığı ilişkilerde edindiği deneyimler, bütün bu yaşanmışlıklarla hayattan çıkardığı dersler, kendine verdiği sözler, edindiği yaşam prensipleri ileride anne olmaya karar verdiğinde çocuğuyla deneyimleyeceği ilişkinin temel taşları oluyor. Hamilelik süreci, doğum ve hemen sonrasında yaşananlar da bu sürece eklenince, her anne için dünyada tek ve eşsiz bir tarz çıkıyor ortaya...

Tabii ki, anne-çocuk ilişkisine dair birçok bilimsel araştırma yapılıyor ve ortaya genellenmiş veriler de çıkıyor ancak yine de her anne, kendi yaşam hikayesi çerçevesinde değerlendirilmesi ve asla yargılanmaması gereken bir “yaşam boyu eğitim öğrencisi”dir. Evet, annelik bitmek tükenmek bilmeyen bir eğitim yolculuğudur; üstelik buradaki başarının çok çalışmakla ya da zeki olmakla doğrusal bir ilişkisi yoktur. Burada geçerli tek mezuniyet kriteri, kendisiyle barışık ve yaşamının tüm boyutlarında genel bir tatmin duygusu yaşayabilen bir insan olabilmektir, böyle bir insanın büyümesine katkıda bulunabilmektir.

Bu mertebeye ulaşmak da Nirvana'ya ulaşmaya çalışmak gibidir, zorlu bir fedakarlık, dikkat, özen, empati ve ölçülü bir rehberlik süreci gerektirir. Uzun süre kendi biyolojik ihtiyaçlarınızı bile paranteze almayı, boğmadan ama yalnız da hissettirmeden sevmeyi öğrenmeniz, güven vermeniz ama zamanı gelince kendi ayakları üzerinde durabilecek kadar cesareti de aşılayabilmeyi öğrenmeniz gerekir. Tüm bunları öğreneyim derken birçok kez tökezlersiniz, tabii çocuk da sizinle birlikte düşer; tekrar ayağa kalkmak/kaldırmak sorumluluğu yine annelerdedir. Burada özellikle belirtmek isterim; babaların böyle bir süreçteki rolü ancak “destek kuvvet” niteliğindedir ancak çok çok önemlidir, bir annenin ve çocuğun fiziksel ve ruhsal sağlığı için olmazsa olmazdır.

Bu bitmeyen öğrencilik yılları, bir anne için ancak kendi hikayesi iyi-kötü sağlıklı bir zeminde gelişmişse, kendi annelik sentezini oluşturabilmesi için ihtiyacı olan alana ve desteğe sahip olabilmişse keyifli geçer. Psikolojik açıdan sarsıcı olaylarla yoğrulmuş bir çocukluk ve gençlik hayatı sonrasında anne olan kadın, eşinden ve yakın çevresinden ihtiyacı olan desteği ve anlayışı görmezse, karışanı/yargılayanı çoksa; hele bir de çocuk bebekliğinden itibaren şartları zorlayan bir yapıya sahip ise bu annenin eğitim hayatı hiç de keyifli geçmez. Üstelik bu keyifsiz ve huzursuz ortamdan çocuk da nasibini alır ve onun da gelecekteki olası ebeveynlik hayatının hikayesi buradan başlar.

Anneler Günü yaklaşırken anne olmayı düşünenler, hali hazırda anne olanlar, annesiyle kapanmamış defterleri olanlar için yazmak istedim bu kez... Annelik zor zenaat; performans beklentisini çok yüksek tutmamak ve herkesi kendi hikayesi bağlamında değerlendirerek yorumlayabilmek çok önemli. Fiziksel veya psikolojik açıdan ciddi zararlar verecek durumlar hariç, anne-çocuk ilişkisi sürecinde yaşanabilecek tökezlenmeleri de olağan karşılayabilmek ve güvenli, huzur veren ve hoşgörülü bir duygusal zeminin oluştuğunu deneyimlemek bu günü neşeyle kutlamamızı sağlayabilir... Tüm annelerin, anne adaylarının ve birilerinin annesi gibi olanların Anneler Günü kutlu olsun!