Çocuklarda uyku rutini

Geçtiğimiz hafta, 0-12 ay arası bebeklerde uyku rutinlerini anlatmıştım. Peki, 1 yaşından sonra çocukların uyku rutinlerinde neler değişiyor? Çocuğunuzun daha sağlıklı olması ve sağlıklı bir uyku uyuyabilmesi için ona nasıl destek olabilirsiniz?

1-2 Yaş

Heyecanlı günler, güç geceler

Hala çoğu geceniz çocuk odasına huzur gelmesini dileyerek ve bu konuda çabalayarak geçiyor. Teorik olarak bunun mümkün olması gerekir. Ne de olsa, çocuğunu bütün geceyi yatağında geçirip uyuyabilecek kadar büyüdü. Oysa kimi çocuklar geceleri sessizce ağlarlar veya bağırırlar, ama yarı uyanıklardır. Yataklarına gelen anne-babalarını tanımazlar. Birkaç dakika sonra tamamen uykuya dalarlar ve gece ne olduğunu bir sonraki sabah hatırlamazlar.

Kimileri ise üç saatlik derin bir uykudan sonra yataktan kalkmak, oyun oynamak ya da en azından anne-babalarının yanlarına gelerek onlarla ilgilenmelerini ister. Geceleri de yatağa yatmamak için direnirler.

Gündüz saatleri çocuklar için çok heyecan vericidir. Koşarlar, dünyayı keşfederler, denerler ve yeni deneyimler elde etmek için çabalarlar. Her şey o kadar heyecan vericidir ki; geceleri bu heyecan verici anların neden bitmesi gerektiğine anlam veremezler. Neden oda sıcak? Su nereden geliyor? Işık nasıl açılıyor? Gibi sorular bazen uykuya dalmadan önce hatta gecenin bir yarısında akıllarını meşgul eder.

Ne yapabilirsiniz?

• Uyku rutininizi değiştirin. Çocuğunuza zaman ayırarak gün içerisinde yaşadığınız önemli olayları onunla beraber gözden geçirin. Tam anlamıyla konuşamıyor olsa bile, gün içinde yaşadıklarınızı peluş oyuncaklarını kullanarak canlandırabilirsiniz.

• Kimi çocuklar, geceleri yalnız uyuyamazlar ve devamlı yardıma ihtiyaç duyarlar. Babalarının ellerini tutar, müzik dinler ya da biberon emerler. Geceleri de birden uyanır ve uykuya tekrar dalmakta zorluk çekerler. Bu nedenle de, tekrar yardıma ihtiyaç duyarlar. Siz de çocuğunuzun kolayca uykuya dalmasını sağlayacak bir şeyler bulun: bir oyuncak ayı ya da bir battaniye…

• Geceleri dışarı çıkacağınız zaman neler yapacağınızı ve ne zaman geri döneceğinizi mutlaka çocuğunuza söyleyin. Böylece güven duygusu zedelenmemiş olur ve huzurlu bir uyku uyur.

• Çocuğunuza hareket edip enerjisini akıtması için olanak sağlayın.

2-3 Yaş

Kendini keşfediyor

Geceleri bazen yardım çağrılarıyla uykunuz bölünüyor veya çocuğunuz odanıza ağlayarak geliyor ve size gördüğü rüyaları anlatıyor. Gördüğü rüyalarla size kendini ifade etmeye çalışıyor; gördüğü rüyalar kendini küçük ve zor durumda hissettiği olayların tercümanı. 18. ay ila 3 yaş arasında çocuklar ikinci kez sizden uzaklaşır ve kendini keşfe doğru yolculuğa çıkarlar. Kişiliklerini oluşturmaya başlar. Bu süreç onları korkutur. Bir taraftan kendi başlarına dünyayı keşfe çıkma fikri çok cazip gelir; diğer taraftan kendileriyle yalnız kalmaktan korkar ve sizin desteğinize ihtiyaç duyarlar.

Ne yapabilirsiniz?

• Çocuğunuz uykusundan uyanıp sizi odasına çağırdığında onu kollarınıza alın. Çok korkuyorsa, sizinle beraber de yatabilir. Bir sonraki gün onunla kardeşleri ve arkadaşları hakkında konuşun. Belki o zaman onu neyin rahatsız ettiğini bulabilirsiniz.

• Devamlı gördüğü ve onu çok korkutan kâbusları varsa, bir pedagoga danışmalısınız.

3-6 Yaş

Canavarların zamanı

Uzmanlar, bu dönemi “büyüsel zaman” olarak niteliyorlar. Çocuğunuzun odasında bazen hayaletler dolaşır; yatağının altında canavarlar saklanır. Çocuğunuz bugünlerde bir hayal dünyasında yaşıyor ve hala hayal ile gerçeği birbirinden ayırt edemiyor. Arkadaşlarıyla gün içerisinde kâbuslarındaki figürler hakkında konuşuyor hatta gülüyor; oyuncaklarıyla olanları canlandırıyor ve böylece gördüğü canavarları benimsemeye ve onlara alışmaya çalışıyor. Ama yatmadan önce ya da geceleri canavarlar yeniden ortaya çıkıyor ve onu çok korkutuyor. Yalnız başına karanlık bir boşluğa düşeceğini zannediyor ve kendine güvenini kaybediyor.

Ne yapabilirsiniz?

• Ona özellikle akşamları daha fazla ilgi gösterin.

• Uyurken sizi duyabilmesi için odasının kapısını açık bırakın.

• Canavarlar bir türlü yok olmuyorsa, çocuğunuza onlarla savaşında destek verin. Onları kovabilmek için oyunlar oynayın.

• Çocuğunuz yatağa gitmek istemese bile, belirlediğiniz yatma saatlerinden şaşmayın. Ama yine de unutmayın, bu korkusunu ancak sizin desteğinizle yenebilir.

Kum saati metodu

Çocuklarınızı “kum saati metodu” olarak adlandırdığımız yöntemle uykuya yatırabilirsiniz: yatağa yatırma rutininden sonra odasından bir defa çıkın. Çocuğunuz ağlamaya başladığında odaya geri dönün; ona sarılarak ve konuşarak onu üç dakikalığına avutun. Daha sonra tekrar odadan çıkın ve bekleyin. Bunu çocuğunuz uyuyana dek tekrarlayın. İlk günler onu avutmadan önce dışarıda üç dakika bekleyin. Sonraki günler altı dakika, dokuz dakika diyerek bu arayı uzatın. Ve onu her seferinde sadece üç dakika avutun. Böylece zaman ilerledikçe yalnız başına uyumayı öğrenecektir.

Ebeveyn yatağı

Çocuğunuz sizin yanınızda uyumak istiyorsa ve siz de kendinizi rahatsız hissetmiyorsanız, çocuğunuz yatağınızda yatabilir. Pek çok anne-baba, çocuklarının yataklarına gelmesini engellemelerinin bir sorun yaratıp yaratmayacağını soruyorlar. Elbette, yaratmaz. Anne-baba olarak çocuğunuza “Hayır” cevabını verebilirsiniz. Böylece, çocuğunuzun ruhsal gelişimine de katkıda bulunmuş olursunuz. Çünkü çocuklar 12.-36. aylar arasında anne-babalarından ayrılmayı öğrenmeliler. Öğrenmedikleri takdirde, ileride anaokuluna başlarken sizden ayrılması çok zor olacaktır.

Yaşa göre uyku tablosu

1-3 YAŞ ARASI 3-5 YAŞ ARASI ORTALAMA UYKU SAATLERİ Gece uykuları 12-13 saatliktir. Gündüz uykuları bir ya da iki kez bölünür ve genelde üç saat kadar sürer. Gece uykuları 9-12 saat arasıdır. Gündüz uykuları ise genelde, bir kez yarım saatten üç saate kadar süren uykular şeklindedir. GÜNDÜZ UYKUSU DÜZENİ 15-18 aylık bebeklerin uyku düzenlerinde inişli çıkışlı bir dönem başlar. Örneğin gündüz uykuları kısalabilir. Fakat bu düzensizlik gece uykularına zarar vermez. Çocuğunuzun her gün öğle uykusuna yatmasını sağlayın. Uyumakta zorlanıyorsa sessiz bir ortama götürüp uyutmayı deneyin. Beş yaşından itibaren çocukların %70 ya da 80’i öğle uykusunu bırakır.