Kompost nedir, nasıl hazırlanır?

Kompost nedir?

Hemen her türlü organik atığın bir araya getirilerek çürütülmesi sonucu elde edilen doğal bir gübredir.

Kompost ne işe yarar?

Kompost, tarım veya çiçek yetiştirme için kullanılacak olan toprağın yapısını zenginleştirmek ve düzenlemek için kullanılır. Toprağın daha iyi hava almasını, daha iyi işlenebilmesini ve su tutma kabiliyetini artırır. Aynı zamanda mutfaktan çıkan bitkisel ve bazı hayvansal atıkların da geri dönüştürülmesini, ‘çöp’ olmamasını sağlar.

Kompost nasıl hazırlanır?

Kompost, bir kabın ya da bahçede hazırlanmış büyükçe bir çukurun içinde malzemelerin belirli bir sırayla karıştırılarak bekletilmesi ile hazırlanır. Karışımın hava alması da gerekir, bu nedenle evinizin balkonunda hazırlayacağınız az miktarda kompost için, orta boy bir çöp kovasına delikler açarak kompost kabınızı hazırlayabilirsiniz.

Kompostun içine temel olarak azot bakımından zengin ‘yeşil malzeme’ ve karbon bakımından zengin ‘kahverengi malzeme’ olarak gruplandırabileceğimiz iki çeşit malzeme koyabilirsiniz.

Kompostun içeriğinde üçte bir oranında azotça zengin yeşil malzeme ve üçte iki oranında da karbon bakımından zengin kahverengi malzeme olmalı. Ayrıca çürümeyi hızlandırmak için taze kesilmiş yeşil otlar ve su da kullanılır.

Önce kahverengi malzeme koyulur, üzerine yeşil malzemelerden koyulur. Bu böyle kabınız dolana dek devam eder. Karışım çok kuru hale gelirse, biraz suyla ıslatabilirsiniz. Aynı zamanda vıcık vıcık da olmaması gerekiyor, eğer çok sulu bir karışım haline gelirse biraz daha kahverengi malzeme ekleyebilirsiniz.

Kompostu iki-üç günde bir hafifçe karıştırmanız yeterli olacaktır. Yaklaşık 20-30 gün sonunda kompost hazır hale gelir. Doğru hazırlandığında kompost karışımı böceksiz, hoş kokulu ve tane tane bir toprak görünümünde olmalıdır.

Kompost nelerden yapılır?

Yeşil malzemeler:

Sebze-meyve kabukları ve artıkları
Taze otlar, çimler
Çay atığı
Yeşil yapraklar
Yumurta kabukları (gübrenin kalsiyum değerini arttırır)

Kahverengi malzemeler:

Dallar ve ağaç kabukları
Fındık-ceviz kabuğu
Talaş
Kuru yapraklar ve çam iğneleri
Saman, sap

Komposta neler konulmaz?

Et, balık, süt gibi hayvansal ürünler
Kedi köpek dışkısı
Yağlı yiyecek artıkları
İşlenmiş kağıtlar
Çocuk bezi veya hijyenik ped/tampon
Üzerinde tohumları bulunan otlar
Kahve ve çay poşetleri
Limon, portakal, greyfurt gibi asitli meyveler
Plastikler

Ev tipi kompost makineleri

Evde ya da bahçede küçük çaplı kompost yapmak isteyenler için hazır kompost kutuları piyasada bulunabiliyor. Bunların bazılarında kompostu karıştırmak için de bir aparat bulunuyor.

Geçtiğimiz haftalarda duyurulan yeni bir ürün de yemek artıklarını mutfaktan çıkarmadan kokusuz ve kolay bir şekilde dönüştürebilmeyi sağlıyor. CES 2017 Teknoloji Fuarında inovasyon ödülünü alan Zera adlı kompost makinesi, oksijen, nem ve ısı gibi etmenleri ayarlayarak gübre yapım sürecini hızlandırıyor. Yemek artıkları içine atılıyor ve birkaç gün içinde gübre hazır oluyor. Zera, aynı zamanda mobil uygulama ile de uyumlu çalışıyor, uzaktan kontrol edilebiliyor ve kompostunuz hazır olduğunda size haber veriyor.

Uzmanlar bu tip makinelerde hazırlanan kompostun tam anlamıyla organik kompost olmayabileceği konusunda da uyarıyor.