Harvard Üniversitesi Chan Halk Sağlığı Okulu, altı ülkede genelindeki ofislerde bir yıl süreli bir çalışma yaptı. Mühendislik, gayrimenkul yatırımı, mimari ve teknoloji dahil olmak üzere çeşitli alanlarda çalışan ofislerde, çalışanların soluduğu havada yüksek oranda ince partikül madde kirliliği (PM2.5) tespit edildi. Ayrıca havalandırma oranlarının da düşük olduğu ortaya kondu. Asıl dikkat çekici nokta ise bir çeşit halk sağlığı sorunu olarak öne çıkıyor. Bu ofislerde çalışan kişiler üzerinde yapılan testlerde, çalışanların tepki sürelerinin yavaşladığı görüldü. Bu çalışanların ayrıca bilişsel işlevlerinde de bozulmalar saptandı.

Test sonuçları, kapalı ortamlarda yoğun olarak bulunan ince partikül maddeler ve karbondioksit ile ilişkili bulundu. Bu ilişki öyle bariz olarak tespit edildi ki, ofiste solunan hava içinde bu maddelerin yoğunluğu arttıkça, katılımcılar testte sorulan sorularda daha az doğru cevap veriyorlardı.

Genç çalışanlarda zihinsel işlevler ve üretkenlik etkileniyor!

İnce partikül kirliliği, havada uzun süre kalabilen çok küçük ve hafif partiküllerin solunum yollarına rahatlıklara girerek insan sağlığını tehdit etmesine sebep oluyor. Çevre Sağlığı Departmanında araştırma görevlisi ve çalışmanın baş yazarı Jose Guillermo Cedeno Laurent konuyla ilgili olarak şöyle dedi:

"Yaptığımız çalışma, ofisteki havalandırma oranının düşük olmasının zihinsel işlevi nasıl olumsuz etkilediğini doğruladı. Tespitlerimize göre, iç mekân hava kalitesinin düşük olması sağlığı ve üretkenliği daha önce anladığımızdan çok daha fazla etkiliyor. İnce partikül kirliliğinin bu kısa vadeli etkilerini daha çok genç yetişkinler arasında görüyoruz.”

İnce partikül kirliliğinin iç ortamlara nüfuz edebileceği aslında iyi biliniyor. Ancak havadaki ince partiküllere maruz kalmanın ve havalandırma oranlarının zihinsel işlevleri nasıl etkilediğine odaklanan az sayıda bilimsel çalışma bulunuyor. İç mekanlarda geçirilen zamanın fazla olması sebebiyle, bu alanın özellikle araştırılması gerektiği söyleniyor.

Farklı ülkelerde aynı sorun

Ofisteki hava kalitesi zihinsel performansı ve üretkenliği etkiliyor. Peki, bu sorun herkes için geçerli mi? Yapılan çalışma, genel anlamda “Evet” cevabını işaret ediyor. Bahsi geçen çalışma Çin, Hindistan, Meksika, Tayland, Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki şehirlerde 300'den fazla ofis çalışanı ile ve geniş bir yaş aralığı ile yapıldı. Tüm katılımcılar 18-65 yaşları arasında, haftada en az üç gün bir ofis binasında çalışan ve ofis içinde sabit bir çalışma alanı bulunan kişilerden oluşuyordu. Her katılımcının çalışma alanı, kirleticilerin yanı sıra ortamdaki sıcaklık ve bağıl nemi izleyen bir çevresel sensörle donatıldı. Katılımcılar, çevreye yerleştirilen sensörler belli eşiklerin altında hava kalitesi tespit ettiğinde testlere ve anketlere yanıt verdi. Çalışanların testleri yanıtlamadaki hızı, doğru yanıt sayıları ve odaklanma yeteneklerini ele alan özel testler uygulandı. Bilişsel hız ve çalışma belleğini değerlendiren temel aritmetik sorular da soruldu. Solunum yolunu temizleme teknikleri yazısını okumak için tıklayınız...

Hastalık yayılma faktörü

Araştırmacı Joseph Allen, "Dünya haklı olarak COVID-19'a odaklanmış durumda ve daha iyi havalandırma ve filtreleme gibi stratejiler, iç mekanlarda bulaşıcı hastalık bulaşmasını yavaşlatmanın anahtarıdır" diye konuştu ve sağlıklı binaları hem halk sağlığı hem de iş stratejisi ile ilgili olduğunu hatırlattı.

Türkiye’de ise Temiz Hava Hakkı Platformu’nun yayınladığı “Kara Rapor 2020: Hava Kirliliği ve Sağlık Etkileri” kapsamında yapılan açıklamalara göre ise, uzun süreli hava kirliliğine maruz kalan kişilerin, ortaya çıkan kronik hastalıklar nedeniyle COVID-19 gibi virüslere yakalanma ve olumsuz etkilenme riskinin daha yüksek olduğunu çeşitli çalışmalar ortaya koyuyor. Havadaki her 10 µg/m³’lük partikül madde (PM) artışı, kalp-damar sistemi kaynaklı sağlık sorunlarında %0,7 ve solunum yolu kaynaklı sağlık sorunlarında %1,4’lük oranda artışa neden olabiliyor.

Yeni açıklanan "Kara Rapor 2021" ise kirli havanın COVID-19 virüsünün vücuda girişini kolaylaştırdığına dikkat çekiyor. Hava kirliliğinin aynı zamanda genlere de etki ederek yetişkinlerde depresyonu ve yaşlanmayı tetiklediği vurgulanıyor.

Orman yangınlarının etkilerinin da dahil edildiği rapor, orman yangınları sebebiyle havaya iklim değişikliğinin sebeplerinden biri olan siyah karbon kirleticisi salındığını belirtiyor.

Derleyen ve çeviren: Senem Tahmaz

Referanslar: Harvard T.H. Chan School of Public Health. "Office air quality may affect employees’ cognition, productivity." (2021) Şuradan alındı: www.sciencedaily.com/releases/2021/09/210909123919.htm

Temiz Hava Hakkı Platformu “18 milyon kişi soluduğu havayı bilemiyor” (2020) Şuradan alındı: https://www.temizhavahakki.com/18-milyon-kisi-soludugu-havayi-bilemiyor/

Temiz Hava Hakkı Platformu “Kara Rapor 2021” (2021) Şuradan alındı: https://www.temizhavahakki.com/kararapor2021/