El Nino nedir? El Nino ne demek?
Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) Dünya'mızı etkilemeye başlayan El Nino'yu resmi bildiri ile duyurdu. El Nino, doğu ekvatoral Pasifik Okyanusu'ndaki yüzey sularının olağandışı ısınmasını tanımlayan bir iklim modelidir. Peki El Nino etkisi nedir? El Nino Türkiye'ye etkisi nasıl olacak?
El Nino nedir?
El Nino, doğu tropikal Pasifik Okyanusu'ndaki yüzey sularının olağandışı ısınmasını tanımlayan bir iklim modelidir. Alize rüzgarları ve atmosfer de El Nino'dan etkilenir. El Nino, El Nino-Güney Salınımı (ENSO) adı verilen daha büyük bir olgunun "sıcak fazı"dır. ENSO'nun "soğuk aşaması" olan La Nina, bölgenin yüzey sularının olağan dışı soğumasını tanımlayan bir modeldir. El Nino ve La Nina, ENSO'nun okyanus kısmı olarak kabul edilirken, Güney Salınımı atmosferik değişiklikleridir.
Bilim insanları, normal deniz yüzeyi sıcaklıklarından sapmaları ölçmek için Oceanic Nino Index'i (ONI) kullanırlar. El Nino olayları, art arda en az beş üç aylık sezon boyunca deniz yüzeyi sıcaklığının 0,9° Fahrenhayt'tan fazla artmasıyla belirtilir. El Nino olaylarının yoğunluğu, hava ve iklim üzerinde yalnızca orta dereceli yerel etkileri olan zayıf sıcaklık artışlarından (yaklaşık 4 - 5° F) dünya çapındaki iklim değişiklikleriyle ilişkili çok güçlü artışlara (14 - 18° F) kadar değişir.
El Nino ne demek?
İspanyolca'da "küçük çocuk" anlamına gelen El Nino adını verdiler. El Nino, çok geçmeden kıyı yüzey sularının ısınmasından ziyade düzensiz ve yoğun iklim değişiklikleri olarak tanımlanmaya başlandı.
El Nino etkisi ne kadar sürer?
El Nino hava olayı, 2 ile 7 yıl aralıklarla düzensiz olarak gerçekleşir. Bununla birlikte, El Nino düzenli bir döngü değildir veya okyanus gelgitlerinin olduğu anlamda öngörülebilir değildir.
El Nino'nun etkileri nelerdir?
El Nino, birbiriyle ilişkili ve dünyanın büyük bir bölümünü etkileyebilen büyük ölçekli, uzun süreli iklim anormallikleri ya da modelleridir. Bir El Nino olayı sırasında, batıya doğru esen alize rüzgarları Ekvator boyunca zayıflar. Hava basıncı ve rüzgar hızındaki bu değişiklikler, ılık yüzey suyunun Ekvator boyunca batı Pasifik'ten kuzey Güney Amerika kıyılarına doğru doğuya doğru hareket etmesine neden olur. Bu ılık yüzey suları, sıcak yüzey suyunu aşağıdaki daha soğuk sudan ayıran okyanus derinliği seviyesi olan termoklin'i derinleştirir. Bu kalın ılık su tabakası normal yükselmenin oluşmasına izin vermez. Balık popülasyonları ölür veya göç eder.
El Nino ayrıca iklimde yaygın ve bazen şiddetli değişikliklere neden olur. Daha sıcak yüzey sularının üzerindeki konveksiyon, artan yağış getirir. Yağışlar, şiddetli bir şekilde artarak kıyı taşkınlarına ve erozyona katkıda bulunur. Yağmurlar ve seller evleri, okulları, hastaneleri ve işyerlerini yok edebilir. Ayrıca ulaşımı kısıtlar ve ekinleri yok ederler. El Nino, Güney Amerika'ya yağmur getirdiği gibi, Endonezya ve Avustralya'ya da kuraklık getirebilir. Rezervuarlar kuruduğundan ve nehirler daha az su taşıdığından, bu kuraklıklar bölgenin su kaynaklarını tehdit ediyor. Sulama için suya bağlı olan tarım tehdit altındadır.
Daha güçlü El Nino olayları da küresel atmosferik sirkülasyonu bozar. Küresel atmosferik sirkülasyon, termal enerjinin (ısı) Dünya yüzeyinde dağıtılmasına yardımcı olan büyük ölçekli hava hareketidir. Okyanus ve atmosferik ısı kaynaklarının doğuya doğru hareketi, Kuzey ve Güney Amerika'nın yüksek enlemlerinde alışılmadık derecede şiddetli kış havasına neden olur.
Sel veya kuraklık gibi doğal afetler nedeniyle harap olmuş topluluklarda hastalıklar gelişebilir. El Nino ile ilgili sel, dünyanın bazı bölgelerinde kolera, dang humması ve sıtmanın artmasıyla ilişkilendirilirken, kuraklık solunum sorunlarına yol açan orman yangınlarına yol açabilir.
1982 - 83 ve 1997 - 98 El Nino olayları, 20. yüzyılın en yoğun olaylarıydı. 1982 - 83 olayı sırasında, doğu tropikal Pasifik'teki deniz yüzeyi sıcaklıkları normalin 7,8 - 12,8°C üzerindeydi. Bu güçlü sıcaklık artışları ciddi iklim değişikliklerine neden oldu: Avustralya sert kuraklık koşulları yaşadı; Tahiti'de tayfunlar meydana geldi; ve rekor yağış ve sel Şili'nin merkezini vurdu. Kuzey Amerika'nın batı kıyısı, kış mevsiminde alışılmadık derecede fırtınalıydı ve Şili'den ABD'nin Alaska eyaletine kadar avlanan balıklar önemli ölçüde azaldı.
El Nino Türkiye'ye etkisi nasıl olacak?
El Nino'nun yurdumuza yansıması 2023 sonbahar mevsimi, 2023 - 2024 kış mevsimi ve 2024 yaz mevsiminde görülebilir. Sonbaharda tropikal medicaneler, aşırı yağışlar, su hortumları, kışın vortexler, 2024 yazında ise rekor sıcaklar ve orman yangınları riski yükselecek.
Kaynak: National Geographic. "El Niño". Şuradan alındı: https://education.nationalgeographic.org/resource/el-nino/.
Hava Forum. "https://www.instagram.com/havaforum/".
Kolay iklim testi 1: İklim değişikliğini ne kadar tanıyoruz?
YORUMLAR