Ebeveynler çocuklarını dünya üzerindeki tüm kötülüklerden korumak ister; ama bu pek gerçekçi değil. Zamanla tüm çocuklar, kendi paylarına düşen yaraları ve kalp ağrılarını alacaklar. Bunlar özellikle ebeveynler için izlemesi zor duygusal yaralar olsalar da büyümenin önemli birer parçası olacaktır.

Uzman çocuk psikologu Sam Goldstein;

“Çocuklarımız için neden mükemmel güvenlikte bir çevre yaratmıyoruz; evden ayrılmaya hazır olana dek kalabilecekleri bir koza?” diye sorduktan sonra cevabını yine kendisi veriyor:

“Çünkü benlik algısı geliştirebilmek, özgüven sahibi olabilmek, iyi olduğumuz şeylerin farkında olabilmek ve bunları kullanabilmek için hayatın iniş ve çıkışlarını tecrübe etmemiz gerekiyor. Yalnızca başarı sahibi olamayız.”

Elbette bu, çocuklarınızı korumamanız gerekiyor demek değil, özellikle de hayatlarının ilk yıllarında. Dr. Goldstein’ın adlandırdığı gibi, yarattığımız bu ‘prostetik çevre’, küçük çocukları potansiyel tehlikeli tecrübelerden koruyor. Ancak 5-8 yaşlar arasındaki çoğu çocuk, artık yeni zorlukları idare etmeye hazırdır ve başarının garanti olmadığı aktiviteler deneyebilme fırsatına sahip olmaları gerekir. Çocuğunuzun mizacı, hayal kırıklığını nasıl yaşayacağını etkiler; ama onu, hayatın kaçınılmaz düşüş anları ile baş etmeye hazırlamak için yapabileceğiniz şeyler var. Esnek dayanıklılık, diğer adıyla rezilyans bunlardan biri.

Okul çağındaki çocuğunuzun hayal kırıklığını muhtemelen tecrübe edeceği beş tipik durumu ve bunlara destek sunma yolları ise şöyle;

1. Hayat bazen şanssızlık getirebilir

Bazen dünya, çocuğunuzun yanında değilmiş gibi görünebilir. Sinemaya vardığınızda bilet kalmamıştır, çocuğunuzun harika açık hava partisi yağmurun azizliğine uğramıştır ya da en sevdiği takım finalde yenilmiştir. Bu tip durumlar ebeveynleri oldukça üzebilir fakat Dr. Goldstein, bu gibi durumlarda ebeveynlerin hatalardan, hayal kırıklıklarından ya da başarısızlığa uğramış çabalardan daima alınacak dersler bulunabileceğini çocuklarına anlatmalarını tavsiye ediyor.

2. Önemli gördüğü biri tarafından yüz üstü bırakıldı

Kızınızın en iyi arkadaşı evine başkasını çağırdığında ya da oğlunuzun maça götürme sözü veren dayısı sözünden döndüğünde, çocuğunuzun üzülmesi muhtemeldir. Zor olsa da bırakın acıyı hissetsin. “Hemen konuşup halletmek için aceleci davranmayın.” diyor Dr Goldstein. “Çocuk stres altında olduğunda, ona ‘Canının gerçekten yandığını, gerçekten kötü hissettiğini görebiliyorum.” demek yerine ‘Sen iyi bir çocuksun, başka arkadaşlar bulursun.’ demeyi tercih ediyoruz.”

Aslında çocuğunuzun duygularını kabul edip tanıyarak, onunla durum ve olası çözümler hakkında konuşabileceğiniz bir sohbet fırsatı yaratmış olursunuz.

3. Yeterince çabalamadı ve bu belli oluyor

Çocuklar, daima ellerinden geleni yapmaları gerektiğini bilirler. Ama zaman zaman yeterince çaba sarf etmeden pozitif sonuçlar elde etmeyi umarlar. Ödevlerini acele ile yaptıkları için çıkan basit hatalar ya da jet hızında diş fırçalama tekniklerinin diş sağlığı için yeterli olduğu konusundaki ısrarları göz önüne alındığında çocukların tembelleşmeye yatkınlıkları ortaya çıkar.

Dr Goldstein’ın tavsiyesi şu: onlara birinci elden zor zamanlar yaşayabilecekleri fırsatlar verin. “Çoğu zaman ‘Dur, daha kolay bir yolunu biliyorum, yardım edeyim sana. Böylece öğrenme zahmetinden kurtulursun.’ demeyi tercih ediyoruz. Bunu iyi niyetli yapıyor olsak bile yapılan araştırmalar bu yöntemin işe yaramadığını gösteriyor.” Ya da çocuklara mükemmel olmaları konusunda baskı yapmak. Her iki çözüm yolu da çocukların kendi hatalarından öğrenme ve zorluklarla ve farklılıklarla nasıl başa çıkabileceğini bulma fırsatını ellerinde alıyor.

4. Elinden geleni yaptı ama yine de başarılı olamadı

Sizin küçük topçu, futbol takımına girme konusunda kararlı mı? Küçük divanız, gözünü okuldaki sahneye mi dikti? Ne kadar pratik yaparlarsa yapsınlar, istediklerini alamama ihtimalleri var.

Çocuğunuza, kendi için üzülmek yerine ‘kazanan’ için sevinebilmeyi öğretmeniz, hayal kırıklığını pozitif bir açıdan yeni bir çerçeveye oturtabilmesine yardımcı olacaktır. Öncesinden potansiyel bir kötü sonuç için hazırlıklı olmasına yardımcı olmak da faydalı olacaktır. Şöyle söyleyin: “Takıma giremezsen eğer, b planımız nedir? Bakalım yedek planlarımız var mı? Bence olması gayet iyi bir fikir.” diye öneriyor Dr Goldstein.

5. Kendini hayal kırıklığına uğrattı

Yetişkin olsak bile hata yaptığımızda kendimize kızmamamız kolay değildir. Ama dans gösterisi sırasında adım atlamak ya da okul maçında topu dışarı atmak, çocuğunuz için büyük bir özgüven yok edici olabilir. Bu yüzden Dr Goldstein, örneklerle yol göstermek gerektiğini söylüyor. Kazara yemeği yaktığınızda ya da bir işin teslim tarihini kaçırdığınızda kendinize yüklendiğinizde, çocuğunuza hata yapmanın iyi bir şey olmadığı mesajı yollarsınız. Bunun yerine çocuklarınıza kendinizi nasıl affettiğinizi, hatalarınızdan öğrendiğinizi ve ileriye baktığınızı gösterin.