Dünyadaki obezite haritası her geçen gün ürkütücü boyutta genişliyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün her yıl duyurduğu obeziteyle ilgili oranlar artık konunun ciddiyetini gözler önüne seriyor. Örneğin; dünyada 2008’de 400 milyon obez varken; 2014’te bu sayı 700 milyona çıkmış durumda. ABD’de 1980’lerden bu yana çocuklarda obezite 3 kat arttı. Türkiye’ye baktığımızda; 15 yaş üstü nüfusta obez ve fazla kiloluların oranının yüzde 52, yaşı 6-18 arası olan nüfusta kilolu ve şişman olanların oranının yüzde 22.5 olduğunu görüyoruz. Bu veriler, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu tarafından açıklanan verilerdir. Sağlıksız beslenme ve hareketsizlik nedeniyle şişman çocuk sayısı her yıl biraz daha artıyor.

Tarsus Amerikan Koleji Okul Doktoru Aile Hekimliği Uzmanı Dr. Ali Cerrahoğlu çocuklarda obeziteyi engellemek için neler yapılabileceğini anlattı.

Rakamlar korkutuyor!

Yapılan araştırmalar ve ulaşılan rakamlar, özellikle son on yılda sadece yetişkinlerde değil, çocuklarda da obezite ve aşırı kiloyla ilgili korkutucu bir artış olduğunu ortaya koyuyor. Çocuklardaki aşırı kilonun iki ana nedeni var. Sağlıksız beslenme ve hareketsizlik! Çocuklarımızı obeziteden korumanın da yine iki basit formülü var: Sağlıklı beslenme ve spor!

Ancak her ne kadar çözümü kolay görünse de; gerek ebeveynler gerek eğitimciler çoğu zaman basit ama aslında önemli hatalarla çocuklarımızı yanlış yönlendiriyoruz. Örneğin; derste yaramazlık yapan bir çocuğa şınav çekme ya da koşma cezası vermek, çocukta spor yapmanın kötü bir olay olduğu algısına neden olabiliyor. Aynı şekilde sınavda iyi not alan bir çocuğu çikolata ya da hamburgerle ödüllendirmek de bu gıdaların güzel ve sağlıklı olduğunu düşündürebiliyor.

Sağlıklı beden, sağlıklı zihin!

Sağlıklı ve fiziksel açıdan aktif olan çocuk, akademik olarak daha başarılı olur; başarılı çocuk da daha sağlıklı olur. Fiziksel aktivite; zihinsel becerileri, konsantrasyonu, dikkati ve sınıftaki davranışlarını olumlu etkiler. Çocukların sağlıklı ve aktif olması, okullar için de çok önemlidir. Dolayısıyla çocukların spor yapması okulların da amaçları arasında olmalı. Hedefimiz; sadece eli kalem tutan nesiller değil, aynı zamanda eli top tutan çocuklar yetiştirmek olmalı!

Spor yapmak pahalı değildir

Kasların kasılmasıyla gerçekleşerek enerji harcayan her etkinlik fiziksel aktivitedir. Mutlaka pahalı spor salonlarına üye olmak ya da kurslara katılmak gerekmiyor. Örneğin; yürümek, koşmak, bisiklete binmek, yüzmek, ip atlamak, aktif oyunlar ve antrenmanlar gündelik hayatta kolaylıkla yapılabilecek fiziksel aktivitelerdir.

Çocuklar için her gün en az bir saat fiziksel aktivite yapması ve bunun da çoğunun orta veya üstü şiddetinde olması öneriliyor.

Haftada en az 3 gün kasları ve kemikleri de güçlendirecek yoğun tempoda egzersiz yapması gerekiyor.

En önemlisi de çocuğun bunu sıkıcı bir ders ya da zorunluluk olarak görmesi değil, tüm bu egzersizleri zevkle ve neşeyle yapması gerekiyor!

Ekran bağımlılığına dikkat

Ekran karşısında geçen süre sedanter (hareketsiz) bir davranış olup; hem çocuklarda hem de büyüklerde obezitenin en önemli nedenlerindendir.

Çocukların ekran karşısında geçirdiği süre günde en fazla 2 saat olmalı. (Televizyon ve bilgisayar dahil)… Ekran karşısında geçen sürede neredeyse hiç enerji harcanmaz, herhangi bir aktivitede bulunulmaz ve reklamlar vasıtasıyla çocuk daha fazla yemeye teşvik olur… Tüm bu nedenlerden dolayı kesinlikle çocuğun yatak odasında TV olmamalı.

Obezitenin sebepleri

Obezitenin artmasındaki en önemli etken beslenme alışkanlıklarımızda yıllar içinde oluşan olumsuz değişiklikler:

- Zararlı gıdaların fiyatı azaldı: Eskiden fiyatları çok daha yüksek olan fast food gıdalar artık son derece ucuz olduğu için rahatlıkla ulaşılabilir durumda. Hamburger, kola, pizza, çikolata, pasta günümüzde en ucuz gıdalar arasında.

- Çevresel etmenler: Aşırı gıda alımını teşvik eden ve fiziksel aktiviteyi engelleyen bir çevre. Başta reklamlar ve televizyon geliyor. Çocuk, televizyon izlerken ya da bilgisayarının başındayken sürekli gıda reklamlarının bombardımanı altında kalıyor.

- Porsiyonlar büyüdü: Artık yediğimiz yiyeceklerin porsiyonları ve kalorileri eskiye oranla çok fazla. Örneğin; yirmi yıl önce bir kişi 330 kalorilik bir hamburger yerken, bugün bir hamburgerde en az 590 kalori oluyor. İki dilim pizza yirmi yıl önce 500 kaloriyken bugün tam 850 kalori.

Aile yemeğinin önemi

- Hep beraber hareket etmeliyiz; çocuk, aile, okul, çevre, arkadaşlar.

- Sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivite teşvik edilmeli.

- Fiziksel aktivite ceza olarak verilmemeli (şınav çekme, koşma cezası vb).

- Yiyecekler ödül olarak verilmemeli (çikolata, hamburger vb).

- Evde, okulda, her ortamda; sağlıklı yemekler tercih edilmeli. Örneğin; pizzacı ya da kebapçı yerine ailece balık yemeye gidilebilir.

- Yemek dışında sağlıklı atıştırma seçenekleri sunulmalı (cips yerine kuruyemiş, şeker yerine meyve).

- Beden eğitimi ve fiziksel aktivite programları artırılmalı.

- Çocukların hayatında mutlaka yürüyüş ve bisiklet olmalı…