YÖK’ün son kararına göre Güzel Sanatlar Fakülteleri’nde 14 bölümün yetenek sınavı kaldırıldı. 2020’den itibaren Yükseköğretim Kurumları Sınavı’nda (YKS) merkezi yerleştirme ile bölümlere alım yapılacak. Artık bu bölümlere girmek isteyen öğrenciler Temel Yeterlilik Testi’nin (TYT) yanında bir de Alan Yeterlilik Testi’ne (AYT) girecekler, herhangi bir yetenek sınavına tabi tutulmayacaklar. Karar bölümlere hazırlanan öğrenciler, eğitmenler ve sanatçılar tarafından tepki gördü.

Söz konusu 14 bölüm hangileri?

• Çizgi Film (Animasyon)
• Grafik
• Grafik Resimleme ve Baskı
• Grafik Tasarım
• Moda Giyim Tasarımı
• Moda Tasarımı
• Moda ve Tekstil Tasarımı
• Rekreasyon
• Spor Bilimleri
• Spor Yöneticiliği
• Tekstil
• Tekstil Geliştirme ve Pazarlama
• Tekstil Tasarımı
• Tekstil ve Moda Tasarım bölümleri

Yetenek sınavlarında ne oluyordu? Merkezi yerleştirme yöntemi ile ne olacak?

Söz konusu bölümlerin çizim ve spor alanında yetenek gerektirdiği kabul edilmiş bir gerçektir. Yetenek sınavları, bölüme girmek isteyen öğrencinin alandaki kabiliyetini ve ilgisini ölçmeye yönelik yöntemlerle yapılır. Öğrencide yeterlilik görüldüğünde ise bölüme girmeye hak kazanır. Örneğin; grafik bölümünde okumak isteyen birinin resim çizebilmesi beklenir. Bölümdeki dersleri ve sınavları çizimini ve hayal gücünü geliştirmeye yöneliktir. Ya da Spor Bilimleri bölümünde okuyacak öğrencinin günlük yaşamında da sporun içinden gelmiş olması ve yaşadıkları tecrübeleri bilim ile ilişkilendirmesi beklenir.

Yetenek sınavlarına hazırlık süreci de burada çok önemli rol oynuyor. Hazırlığı aylar süren bu sınavlara öğrenciler hazırlanırken konuya olan ilgisini ve kabiliyetini de görmüş oluyor. Bir hevesle başladığı hazırlık ya zamanla kendini ‘bu bölüm bana uygun değil’e bırakıyor ya da öğrenci hevesinin daha da arttığı ve yeteneğinin geliştiği bir süreç geçiriyor. Yani karar verme aşamasında bu hazırlık dönemi de oldukça önemli.

Peki merkezi yerleştirme denilen; TYT ve AYT sınavları yetenek gerektiren bölümlere girecek öğrencileri seçmede ne kadar başarılı olabilir?

Temel Yeterlilik Testi (TYT) içerisinde Türkçe, Matematik, Fen Bilimleri ve Sosyal Bilimler alanlarında temel soruları kapsayan bir sınavdır. Her öğrencinin lise sonuna kadar gördüğü temel bilgilerin sorulduğu bu sınav yetenek sınavlarına girecek öğrencilerin de ilk başta girdiği ve barajı geçmek zorunda oldukları bir sınavdı. Artık yetenek sınavı yerine girecekleri Alan Yeterlilik Testi (AYT) 3 temelde alan yeterliliğine karar veriyor.

AYT sınavında ise, Türkçe ve Sosyal Bilimler testi kapsamında, Türk Dili ve Edebiyatı, Tarih, Coğrafya; Sosyal Bilimler testi kapsamında, Tarih, Coğrafya, Felsefe, Psikoloji, Sosyoloji, Din Kültürü ve Ahlak bilgisi; Matematik ve Fen Bilimleri testi kapsamında, Fizik, Kimya, Biyoloji alanlarında yeterlilik ölçülüyor. Bu alanların içerisinde çizim yeteneği ya da spor yeteneğine yönelik bir değerlendirme bulunmuyor. Öğrencinin hayal gücünün bu testlerle anlaşılması imkansız duruyor.

Yeteneği olana haksızlık mı?

En az 1 yıldır bu sınava hazırlanan öğrencilerin birden bire sınavın kaldırılmasıyla o kadar çalışması boşa gitmiş olacak ve tekrardan yeni bir sınav sistemine çalışmak durumunda kalacaklar. Hayatta herkesin bir konuda yeteneği vardır ve onu bulup o alanda gelişmeyi hak eder. Yeteneği dışındaki konularla yeterliliği ölçülmesi kişinin sanattan uzak kalmasına ve yeteneğinin körelmesine sebep olur. Diğer yandan, sanatta yeteneği olmayan ama matematikte ya da sosyal bilimlerde yeteneği olan kişiler ön plana çıkar. Bu onlar için de bir aldatmaca olabilir, hiç ilgisi olmadığı halde öğrenci kendini yetenek gerektiren ve ilgisi olmadığı bir alanda bulabilir.

İmza kampanyası başlatıldı

İmza toplama sitesi olan change.org'da başlatılan "Özel Yetenek Sınavları Kaldırılmasın!" adlı kampanya şimdiden 40.000 imzaya ulaştı. Kampanyayı başlatan Kevser Özçelik "Bizler bu kararı haksız rekabet olarak görmekteyiz. Yeteneği olmayanın puanı ile istediği üniversiteye girebilmesini, yeteneği olan öğrencinin puanı sebebiyle heba olmasını istemiyoruz" sözleri ile bu konuya tepkili olanların sesi oldu.

Duruma onay verenler de var

Dünyada her şeyin kontrastı olduğu gibi bu konuda da tepki göstermeyenler, bir noktada haklı görenler var. Bazı okulların yetenek sınavlarında torpil olmasından şikayetçi olan çok mağdur var. Bu durumun engellenmesi gerektiği ve yetenek sınavlarının kaldırılmasına yol açtığını söyleyen bir azınlık var. Bir kısım insan da yetenek sınavlarının zaten yeterli olmadığını ve daha kapsamlı olması gerektiğini savunuyor. Durum bu haldeyken çözüm sınavları kaldırmak değil düzeltmek, daha iyi hale getirmek olmalı…

"Aslında herkes dahidir. Ama siz kalkıp bir balığı, ağaca tırmanma yeteneğine göre yargılarsanız, tüm hayatını aptal olduğuna inanarak geçirir." -Einstein