Dünyanın pek çok yerinde yüzyıllardır sürdürülen bir arınma pratiği olan tütsü yakmak, günümüzde de hem enerji temizliği için hem de hoş koku yaydığı için kullanılıyor. Doğu’da tütsü (ya da Arapça’dan gelen ismiyle buhur) kullanımı, şifalı özellikleri nedeniyle tercih edilmiştir. İlk olarak nerede ve ne zaman kullanıldığı bilinmese de tütsü yakmak, kötü ruhları def ettiği ve iyi enerjileri ortama topladığına inanıldığı için tercih ediliyordu.

Çeşitli otları veya ağaç parçalarını bir araya getirerek yakmanın yanı sıra, bitki özleri damlatılmış suları da buhurdanlıklarda yavaş yavaş ısıtarak kokunun yayılmasını sağlamak da yaygın bir uygulama. Batıda daha çok bitkilerin doğrudan yakıldığı tütsü uygulamaları yaygınken, doğuda bitkilerin özel şekillerde bir araya getirildiği veya su buharına karışmasının sağlandığı uygulamaların yaygın olduğu görülüyor. Özellikle çok tanrılı Pagan ve Şaman inanışlarında tütsünün yeri büyük.

Tevrat ve İncil’de mür, günlük ve aloe vera gibi bitkilerin tütsü yapılarak kullanıldığına dair bilgiler mevcut. Aynı zamanda sığla, sandal, sedir, tarçın, safran, limon kabuğu, çöven tohumu, üzerlik otu gibi malzemelerle yapılan tütsülerin de yüzyıllardır kullanıldığı biliniyor. Günümüzde ise bitkilerin toz haline getirilerek çubuklar şeklinde hazırlandığı tütsüler oldukça yaygın. Aynı şekilde buhurdanlıklarda bir miktar suyun içine damlatılan bitkisel aromaterapik yağları küçük bir mum ile yavaşça ısıtarak kokusunun etrafa yayılmasını sağlamak sıklıkla tercih ediliyor.

Tütsülerle ilgili yapılan bilimsel bir araştırma, doğal kokuların sağlığımıza faydalı olduğunu da ortaya çıkardı.

Havadaki bakterilere karşı tütsü

Jourbal of Ethnopharmacology dergisinde yayınlanan “Tıbbi Tütsüler” başlıklı bir araştırma, tütsünün yüzyıllardır bilinen faydalarını bilimsel olarak da ispatlamış oldu. Dumanın doğrudan bazı ilaçlar gibi beyni hızlı bir şekilde etkilediğine dikkat çeken araştırma, 5 kıtadaki 50 ülkeden toplanan tütsü yakma pratiği bilgilerine odaklandı. Sonuç olarak belli başlı bazı bitki tütsülerinin akciğer, beyin ve cilt işlevlerini olumlu olarak etkilediği kanıtlandı. Aynı zamanda pasif dumanların bir çeşit hava temizleyici olarak da etki ettiği ortaya çıkarılmış oldu.

Ertesi yıl yapılan bir başka araştırma ise, tütsü yakmanın güçlü bir antiseptik olarak işlev gösterdiğine dikkat çekti. Havadaki bakteri popülasyonu incelenen bir ortamda bir saat boyunca geleneksel medikal tütsü yakmanın, havada gezinen bakteri miktarını %94 civarında azalttığı ortaya koyuldu. 1 saat içinde havası temizlenen odadaki etki, 24 saat boyunca etkili oldu. Modern dünyada yaşadığımız ortamlardaki havada 1800 kadar bakteri tipinin var olabileceğine dikkat çeken araştırmacılar, sentetik koku ürünleri yerine doğal tütsü uygulamalarının tercih edilmesini öneriyor.