Acıbadem Bakırköy Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Özlem Altay Yücel, norovirüsten korunmak için ellerin sık sık yıkanması, kalabalık ortamlara çok fazla girilmemesi ve sağlıklı beslenilmesi gerektiğini vurguluyor.

Norovirüs nedir? Norovirüs nasıl bulaşır?

Calicivirüs ailesinden bir RNA virüsü olan ve değişik antijenik tipleri olan Norovirüs, en sık olarak ağız ya da dışkı yoluyla bulaşıyor. İshal şikayetiyle hastaneye başvuran kişilerin 5’te birindeki semptomlardan norovirüsler sorumlu. Hasta kişiyle temas edilmesi; kirlenmiş içme suyu, havuz suyu veya buz küpleri kullanımı; midye, istiridye gibi deniz ürünleri ve dondurma, sandviç gibi gıdaların tüketimi ya da kanalizasyon suyu ile kirlenmiş meyve ve sebzelerin kullanılması hastalığa neden oluyor. Geçtiğimiz yılın ikinci yarısından bu yana giderek daha fazla görülmeye başlanan norovirüs, ısı ve klorlanmaya karşı oldukça dirençli bir virüs. Bu yüzden dondurulmuş gıdalarda hayatta kalabiliyor ve virüse soğuk kış aylarında daha sık rastlanıyor.

İlk birkaç gün oldukça şiddetli geçiyor

Kuluçka süresi 12-48 saat arası olan bu virüs, ilk birkaç gün en yüksek düzeyde virüs atılımına dolayısıyla bulaşmaya neden oluyor, gaitada ise 3 haftaya kadar virüse rastlanabiliyor. Aniden ortaya çıkan bulantı-kusma, inatçı iştahsızlık, ishal, hafif ateş, karın, kas ve baş ağrısı, halsizlik ile kendini gösteriyor.

Çocuklar daha fazla etkileniyor

Hastalığın her yaş grubunda görülebilmesine karşın 1-5 yaş arası çocuklarda hastane yatışı gerektirecek kadar ciddi seyrettiğini belirten Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Özlem Altay Yücel, bu virüsün yol açtığı belirtilerin kimi zaman barsak düğümlenmesi gibi başka hastalıklarla karıştırılabildiğini vurguluyor. Virüs, hastadan alınan dışkı örneğinin mikrobiyolojik incelemesi ile kesin olarak tespit ediliyor.

Norovirüs nasıl tedavi edilir?

Norovirüs tedavisinde ciddi kusma, ishal ve iştahsızlığı olan hastalara, hastanede yatarak damar yolu ile sıvı veriliyor, böylece kaybedilen su ve elektrolitler yerine konuluyor. Ayrıca bağırsak florasını yenileyen probiyotik desteği sağlanıyor. Tedavide antibiyotik ise kullanılmıyor.

Norovirüsten nasıl korunursunuz?

Rota virüsü gibi aşısı olan hastalıklarda aşı korunmayı büyük ölçüde sağlarken aşısı olmayan norovirüste hijyen kuralları bir kat daha önemli hale geliyor. Dr. Özlem Altay Yücel, hastalıktan korunmak için şu önerilerin yardımcı olacağını vurguluyor:

Eller sık sık yıkanmalı: Hastalıktan korunmada en etkili yol yemek yemeden önce ve sonra, tuvaletten sonra mutlaka el yıkamak. Eller ağız ve buruna sık sık sürülmemeli, tırnak yeme alışkanlığı bırakılmalı.

Hijyene dikkat edilmeli: Gıda, yemek hazırlayan kişiler kişisel hijyen kurallarına mutlaka uymalı.

Temastan kaçınılmalı: Hasta kişiler ile yakın temastan kaçınılmalı ve hastalar kalabalık ortama girilmemeli. İshal olan çocuk 3 hafta boyunca virüsü taşıdığından, varsa ayrı bir tuvalet kullanmalı, tek tuvalet varsa o çıktıktan sonra tuvalet çamaşır suyu ile dezenfekte edilmeli.

Sağlıklı beslenmeli: Ev yapımı gıdalar tercih edilmeli, abur-cuburdan kaçınılmalı, sağlıklı atıştırmalıklar yenmeli, meyve ve sebzeler iyice yıkanmalı.

Yeterince ve zamanında uyunmalı: Bağışıklık sisteminin iyi çalışması için uykunun çok önemli olduğu çocuklara aşılanmalı.

Spor yapılmalı: Hareketsizlik her yaş grubu için zararlıdır. Yaşa uygun bir sporla uğraşarak bağışıklık desteklenmeli.

Anadolu Sağlık Merkezi Enfeksiyon Hastalıkları Bölümü'nden Doç. Dr. Elif Hakko, norovirüs hakkında bilgiler verdi.

Akut ishale başlayan ve virüs olduğu için antibiyotiklerin etkisiz olduğu norovirüs, salgınlara neden olabiliyor. Aniden başlayarak hastayı yatağa düşüren norovirüsün belirtileri arasında bulantı, kusma, ishal ve karın ağrısı bulunuyor. Norovirüs hastalığında, bu belirtilere ayrıca çok yüksek olmayan ateş, üşüme, titreme, baş ve kas ağrıları ile yorgunluk eşlik edebiliyor. Hastalığın aniden başlayarak hastayı yatağa düşürmesi ve 1-2 gün içinde etkisini kaybetmesi dikkat çekiyor. Hastalık süresinde hastaların oldukça halsiz hissetmelerine ve sürekli kusmalarına rağmen norovirüs genelde çok ciddi sonuçlara yol açmıyor. Kısa süre içerisinde etkisini kaybeden virüsün kalıcı hasar bırakmadığını söylemek mümkün. Ancak hastalar, su içemedikleri için susuz kalarak hastanede bakıma ihtiyaç duyabiliyor. Bu genellikle küçük çocuklarda, yaşlılarda ve bağışıklık sistemi zayıf kişilerde görülüyor.

Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Doç. Dr. Elif Hakko: "Norovirüs bulaştığında ishal, kusma, karın ağrısı gibi şikayetlere neden oluyor. Çocuklarda erişkinlere nazaran daha çok kusma görülebiliyor. Kısa sürede vücudu etkisi altına alan norovirüs, yiyecek, içecekler özellikle şebeke suları, norovirüs bulaşmış yüzeylere dokunulup ardından elin ağıza götürülmesi, hasta bir kişinin çatal ve bıçağını kullanılması, hasta kişilerin dışkıları ve kusmukları ile temas edilmesi durumlarında bulaşabiliyor. Hastalık başladıktan hemen sonra ve iyileştikten 3 gün sonrasına kadar bulaştırıcı etkisini koruyor, bazı kişiler 2 haftaya kadar taşıyıcı olabiliyor. Norovirüse karşı herhangi özel bir ilaç bulunmuyor. Hastalık süresinde bol sıvı alınmasını öneriyoruz. Ağızdan sıvı kaybını karşılamayacak kadar sıvı alamayanlara damardan sıvı verilebilir" dedi.

Norovirüs enfeksiyonundan korunmanın yolları nelerdir?

• Eller sık sık yıkanmalı, özellikle tuvalet sonrası, bebek bezi değiştirdikten sonra, yemek hazırlamadan ve yemeden önce,

• Meyve ve sebzeler iyice yıkanmalı,

• Kirli yüzeyler temizlenmeli ve dezenfekte edilmeli,

• Virüs bulaşmış, çarşaf, giyecek, örtü gibi çamaşırlar yüksek ısıda su ve sabunla hemen yıkanmalı,

• Şebeke sularında sorun varsa kaynatılıp soğutulduktan sonra kullanılmalı,

• Enfeksiyonu olan kişiler, hastalıkları sırasında yemek hazırlamamalı.