MR, radyasyonsuz oluşuyla diğer yöntemlerden ayrılıyor. Tüm vücudu görüntüleme olanağı sunan cihaz, genel sağlık taramasının yanı sıra, kanser hastalığının evrelendirilmesinde de kullanılıyor. Bu görüntülemeyle elde edilen sonuçlar, tedavi sürecinin belirlenmesinde büyük önem taşıyor. Anadolu Sağlık Merkezi Radyoloji Uzmanı Dr. Oktay Karadeniz, yöntemi “Manyetik alana yerleştirdiğimiz hastanın vücudundaki su moleküllerini kullanarak, gönderdiğimiz radyofrekans dalgalarından sinyal elde ediyoruz. O sinyali toplayarak, görüntüleri oluşturuyoruz” diye belirterek, MR hakkında merak ettiklerimizi anlattı.

Tüm vücut MR'ı hakkında bilgi verir misiniz?

Tüm vücut MR’ına beyin taramasıyla başlanıyor; boyun, diskler, kalp ve akciğer ile devam ediliyor. İşlem karaciğer, safra kesesi, safra yolları, dalak, pankreas, mesane; erkeklerde prostat, kadınlarda rahim ile yumurtalıkların taranması ve eklemlerin görüntülenmesi ile sonlandırılıyor. Kaslar ve damarlar da MR sayesinde rahatlıkla görüntülenebiliyor. Ancak akciğer dokusunun taranması ve kalbi besleyen koroner damarların görüntülenmesi bilgisayarlı tomografi ile daha başarılı gerçekleşiyor.

Hangi durumlarda böyle bir taramaya ihtiyaç duyuluyor?

Bu yöntem, genel sağlık taramalarında ve kanser hastalığının evrelendirilmesinde kullanılıyor. Tarama amaçlı MR çekiminin süresi 40 dakika. Ancak bilinen bir tümör varsa ve bu tümörün başka bir bölgeye sıçrayıp sıçramadığına bakılıyorsa, süre uzayabiliyor. İşlem radyasyonsuz yapıldığı için defalarca tekrar edilebiliyor. Beyin, karaciğer ve kemikte metastazları çok yüksek doğruluk oranıyla gösteriyor. Cihaz, yumuşak doku lezyonlarını, kas içerisindeki kitleyi net bir şekilde gösteriyor. Özellikle, onkoloji servisinden gelen hastaların kanserlerinin evrelendirilmesi, tedavi sürecinin seyri açısından da önemli.

Radyasyon riski var mı?

MR, güçlü bir manyetik alan, radyo dalgaları ve bir bilgisayar yardımıyla vücudumuzdaki herhangi bir yerin ayrıntılı görüntülerini oluşturan bir teşhis yöntemi. Bilgisayarlı tomografi ve röntgen incelemelerinin aksine, MR’da X ışını kullanılmadığından hiç radyasyon riski bulunmuyor.

MR’ın kanser tedavisi gören hastalar açısından önemi nedir?

MR ile belirlenen tümörün evresine göre hastanın tedavi (ameliyat, kemoterapi, radyoterapi) sürecine karar veriliyor. Daha sonra tedaviye vücudun nasıl yanıt verdiğine bakılıyor. Evreleme için yapılan ayrıntılı incelemede tüm vücudun MR’ı çekildikten sonra, koldaki toplardamardan kontrast madde veriliyor. Yeniden çekim yapılıyor. Böylece milimetrik boyutlu lezyonların da görüntülenmesi mümkün oluyor.

Tüm vücut MR’ı için özel bir cihaz gerekiyor mu?

MR cihazları, manyetik güçlerine göre birbirlerinden ayrılıyor. Hastanemizde bulunan cihaz da TIM (Total Imaging Matrix-Tüm Görüntüleme Matriksi) teknolojisine sahip ve 3 Tesla gücünde bir MR. Cihazın manyetik alan gücü kadar, koil adı verilen sargıları da çok önemli. MR’ın çalışma yöntemi ise şöyle: Cihazdan radyofrekans dalgalar yollanıyor ve vücut bir sinyal yayıyor. Koil adlı bu sargılar anten gibi sinyali topluyor. Bu sinyaller kullanılarak, görüntü oluşturuluyor. Hastanemizde bulunan MR cihazlarının sargılarının büyüklüğü ve çeşitliliği sayesinde boyu 2.05 cm. olan bir hasta bile baştan ayağa kadar görüntülenebiliyor.

Vücut matriks koillerinin çok hafif olması sayesinde hastanın rahatlığı artıyor.Sadece 950 gram ağırlığındaki bu koiller, ağrı çeken hastaların çekimlerinin rahat yapılabilmesi için önemli. Ayrıca cihazımızdaki koillerin çok kanallı olması sayesinde çekim, hızlı ve yüksek görüntü kalitesinde gerçekleştiriliyor.

Kullanılan cihazın, MR çektirmekten çekinen ya da kapalı yerde kalma korkusu olanlar için ne gibi avantajları oluyor?

Hastanemizdeki cihazın mıknatısı kısa ve hastanın içine girdiği tünelin çapı (70 cm.) çok geniş. Ayrıca özel ışıklandırması sayesinde oldukça ferah. Dolayısıyla hasta, bütünüyle cihazın içine girme hissinden ve dar alanda kalma korkusundan kurtuluyor. Tarama işleminin çoğu hastanın kafası cihazın dışındayken gerçekleştiriliyor.Ayrıca hekim ya da tekniker sürekli olarak hastayla iletişim halinde oluyor.

MR çekim sürecini anlatabilir misiniz?

Tüm vücut MR’ı çekilecek hastaya önlük giydiriliyor. Üzerinde bulunan saat, kolye, küpe ve yüzük gibi tüm metalleri çıkarması istenen hasta, MR cihazına uzanıyor. Tekniker, başını sabit tutmasını sağlayacak aparatı ayarlıyor. Kulaklık takılan hasta, bu yolla içerideki ekiple konuşarak onlardan gelen komutlara göre hareket ediyor. Aynı zamanda gürültüden de daha az etkilenmiş oluyor. Sıkıntısı olduğunda bunu teknik ekibe bildirebilmesi için hastanın eline bir buton veriliyor. MR çekilmesi için hastanın üzerine koil adı verilen bir sargı yerleştiriliyor. Bu sargı, anten vazifesi görüyor. Daha sonra hasta MR cihazının içine alınarak çekim işlemine başlanıyor. Tarama amaçlı çekilen tüm vücut MR’ının süresi 40 dakika olurken, kanserin evrelenmesi için gerçekleştirilen çekimin süresi 60-70 dakikaya kadar uzayabiliyor.