Cilde ışıltı, pürüzsüzlük, nem ve esneklik kazandırıyor… Saç köklerini güçlendirerek saçların sağlıklı ve gür olmasını sağlıyor… Diş ve tırnakları besliyor… Kornea tabakasını güçlendirerek pek çok göz hastalıklarının gelişme riskini azaltıyor… Damarlarda kan dolaşımının hızlanmasını sağlarken, atardamarlarda tehlikeli plak oluşma riskini düşürüyor… Bir diğer önemli görevi, eklem dejenerasyonlarını ve ağrılarını hafifletmek, eklemleri onarmak… Sağlığımız ve güzelliğimiz üzerinde böylesine önemli faydaları sağlayan proteinin adı; kolajen! Son yıllarda güzellik ve besin takviyesi sektörünün gözdesi olan kolajen, toplumdaki yaygın inanışın aksine sadece cildimizin değil, tepeden tırnağa tüm vücudumuzun sağlıklı olmasında ‘kilit’ rol üstlenen son derece önemli bir protein.

Kolajen; deri, kas, kemik tendon ile bağlar başta olmak üzere, diş ve gözler de dahil hemen her organın en önemli yapı taşı olan bir protein çeşidi. İnsan vücudunda en çok bulunan protein olan kolajenin temel görevi; vücudun kemik, kıkırdak ve kas dokularına yapısal destek vermek. Aynı zamanda cilt başta olmak üzere tüm doku ile organların canlı, güçlü ve esnek kalmalarını sağlamak, dokusal bütünlük oluşturmak gibi önemli işlevler üstleniyor. Kolajeni vücudumuz yaşadığımız süre boyunca kendi üretiyor. Ancak 25’li yaşlardan itibaren vücudumuzda kolajen üretimi yavaşlamaya başlıyor, 35’li yaşlardan sonra yavaşlama hızını artırıyor, bunun sonucunda olumsuz etkiler kendini daha fazla gösteriyor. Aynı zamanda sigara, hava kirliliği, güneş ışınları ve şekerli besinler tüketmek gibi hatalı beslenme alışkanlıkları da vücudun kolajen üretme kabiliyetini olumsuz etkiliyor. Kolajen eksikliğinin yansımaları en çok cildimizde görülüyor; cildimiz sıkılığını kaybederek sarkmaya başlıyor, matlaşıyor ve kırışıklar kaçınılmaz hale geliyor. Ayrıca eklem kıkırdaklarından tendonlara, dişlerden tırnaklara kadar pek çok organ ve dokularda hasarlar gelişiyor.

Acıbadem Kadıköy Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Ece Öneş kolajen üretimini artırmak için öncelikle sigara ve şekerli besinler tüketmek gibi hatalı alışkanlıklardan vazgeçilmesi gerektiğine dikkat çekerek, “Ayrıca beslenme listemize kolajenden zengin ve kolajen üretimini artıran bazı besin öğelerini ekleyerek bu proteinin hızlı ve kolay bir şekilde artmasına yardımcı olabiliriz” diyor. Peki kolajen takviyesi için hangi besinleri düzenli olarak tüketmemiz gerekiyor?

Kolojen artıran besinler...

Kemik suyu

Kemik suyu içerdiği glisin, prolin ve arjinin gibi önemli amino asit içeriğiyle mükemmel bir kolajen kaynağı. Beslenme rutininize zaman zaman kemik suyu eklemeniz, vücudunuzda azalan kolajeni yerine koymak için ideal. Ancak rutinde kemik suyu tüketimi kan kolesterol düzeylerini arttırabileceği için kalp-damar hastalığı veya kolesterol yüksekliğiyle ilişkili herhangi bir hastalığınız varsa kemik suyu tüketiminden kaçınmanız çok önemli.

Yumurta beyazı

Yumurtanın beyazı, glisin ve prolin de dahil olmak üzere kolajeni oluşturan diğer amino asitleri de içerdiği için en iyi kolajen kaynaklarından biri olarak nitelendiriliyor. Ancak sadece yumurta beyazı yerine tüm yumurtayı tüketmek kolajen desteğinin yanı sıra sağlıklı yağ ve yüksek kalitede protein de sağlıyor.

Jelatin

Jelatin, kolajenden türetilmiş bir protein türü. Bu yüzden kolajen üretimini arttıran besinlerden biri olarak kabul ediliyor. Jelatini pişirme sırasında kullanılabilir ve yemeğinizin besin değerini arttırmak için çorba, güveç veya et suyuna karıştırabilirsiniz.

Sağlıklı yaşlanmanın sırrı besinlerde

Koyu yeşil yapraklı sebzeler

Kolajen üretiminde bir diğer önemli faktör de, kolajenle birlikte C vitamini tüketiminin yeterli olması. Dolayısıyla ıspanak, semizotu, tere, roka ve maydanoz gibi koyu yeşil yapraklı sebzeler beslenme listenizde düzenli olarak mutlaka yer almalı.

Turunçgiller

Portakal, mandalina ve limon gibi turunçgiller de C vitamininden zengin oldukları için kolajen üretimini destekliyorlar. Çünkü kolajen sentezlenirken tıpkı diğer birçok protein gibi yardımcı besin ögelerine ihtiyaç duyuyor ve C vitamini de kolajen üretiminde başrolü üstlenen bir besin ögesi.

Kırmızı ve mor meyveler

Çilek, ahududu, böğürtlen, karadut ve yaban mersini gibi kırmızı ve mor meyveler C vitamini deposu olup kolajen üretimini destekliyorlar. Beslenme ve Diyet Uzmanı Ece Öneş“Özellikle çilek içerdiği bir antioksidan çeşidi olan ellajik asit sayesinde kolajenin yıkımına karşı da koruyucu etki gösteriyor” diyor.

Sarımsak

C vitamini dışında kolajen üretimini destekleyen besin ögelerinden biri de, sülfür. Sarımsak içerdiği bol miktarda sülfür sayesinde kollajen üretimini destekleyen besinler arasında yer alıyor. Yapılan son çalışmalar, sülfürden fakir bir diyetle beslenen hayvanların daha az kolajen ürettiğini göstermiş.

Su yosunu

Kolajen proteini başlıca glisin ve prolin aminoasitlerinden oluşuyor. Dolayısıyla beslenmede glisin ve prolini zenginleştirmek kolajen üretimini de arttırıyor. Spirulina glisinden zengin bir su yosunu çeşidi ve kurutulmuş halde satılıyor. Spirulinayı meyve sularına veya tatlılara ekleyebilirsiniz.

Morina balığı

Diğer birçok beyaz balık gibi morina balığı da glisin ve prolin gibi amino asitlerden oldukça zengin olması sayesinde kolajen üretimini artırıyor. Ayrıca selenyum, B6 vitamini ve fosfor gibi besin ögelerinden de zengin bir besin.

Dikkat! Fazlası zarar verebilir

Kolajenden zengin beslenme ve/veya kolajen içeren besin destek ürünlerinin uygun dozajlarda (günde 2.5-5 gram) kullanımının herhangi bir yan etkisinin olmaması, kolajenin zararlı olmadığı anlamına gelmiyor. Beslenme ve Diyet Uzmanı Ece Öneş son yıllarda popülerleşen kolajenin fazla tüketiminin aynı zamanda kan kolesterol düzeylerini de artırıp kalp hastalıklarının önlenmesinde veya tedavisinde olumsuz etki yarattığı uyarısında bulunarak, “Bu nedenle kolajen ‘azı karar, fazlası zarar’ bilinciyle sadece yeterli ve dengeli beslenmenin içinde düşünülmeli” diyor.

Yaşlanmak hakkında bilmediğiniz 6 şey

Yaşlandıkça vücudumuzda oluşacak değişiklikleri biliyor muyuz, yoksa bilmezden mi geliyoruz?..

7

Yaşlandıkça vücudumuzda değişiklikler meydana gelir. Genellikle vücudumuzun nasıl değişeceğini biliriz ancak daha önce hiç kimseden duymadığımız ve okumadığımız değişiklikler de olabilir. İşte kimsenin size söylemediği 6 şey:

1- Gıdınız sarkabilir Boyun etrafındaki cilt, yüzdeki ciltten daha incedir ve farklı bir kolajen içeriğine sahiptir. Bu nedenle yaşlanmaya ve yaşlanma etkilerine karşı çok hassastır. Vücudun en çok güneşe maruz kalan bölgesidir ve UVA/UVB ışınlarına maruz kalır. Yüzünüze uyguladığınız bakımın aynısını boynunuza da uygulayabilir ve her gün güneşten korunabilirsiniz. Ancak esas sorun, köklü çözümler uygulamadan sadece bakımla hasarı geri dönüştüremezsiniz. Elbisenizde potluk var diyelim, ütüleyerek bu durumu düzeltebilirsiniz ancak kumaş fazlasını kesmeden bu potluğu kesin olarak gideremezsiniz. Eğer boyun kırışıklığınız ve sarkıklığı ileri boyutlardaysa lazer ya da krem işe yaramayacaktır.

2- Saçlarınız kabarıyor ve sertleşiyor Yaşlandıkça, saç derimiz kurur ve saçlarımızı da kurutur. Saçlar, pigment hücrelerini kaybedip beyazladığında, dokusu da sertleşir. Saçlarınıza nem gereklidir ve bunun için nemlendirici şampuan ve kremler kullanabilirsiniz. Yediklerinize de dikkat etmelisiniz ve bol su içmelisiniz. Dengeli beslenmek ve saçlarınızı nemli tutmak, kaç yaşında olursanız olun bakımlı ve parlak saçlara sahip olmanızı sağlar.

3- Yüzünüz kızarmaya başlıyor Gençliğinizde plajda geçirdiğiniz zamanların faturasını ödemeye başlıyorsunuz. Kırmızı noktalar yüzünüzde beliriyor. Ayrıca menopoz da cilt hastalıklarını tetikler. Pembe tonlarda makyaj yapabilirsiniz. Makyajın üzerine silikon jel primer ile düzgün bir görünüm kazanabilirsiniz. Eğer tıbbi bir durum söz konusuysa, topikal ya da oral antibiyotik kullanımıyla tedavi olabilirsiniz. Çatlamış kılcal damar için lazer tedavisi etkilidir.

4- Benek çıkabilir Yaşlılığa bağlı benekler açık ya da koyu renkli olabilir. Bunun nedeni güneşe maruz kalma ve vücuttaki melanin fazlasıdır. Yaşlanmaya bağlı benekleri önlemek için en az 15 faktörlü krem kullanmalısınız. Renk tonu farklılıklarını giderecek kremler de kullanabilirsiniz. Beneklerin rengini açan kremler de piyasada mevcuttur. Unutmayın, her gün, yağmur ya da güneşli hava fark etmez, güneş koruması kullanmazsanız, yaşlanınca mutlaka benekleri görürsünüz.

5- Bacaklarınız haritaya benzemeye başladı Belki birkaç damar fark ettiniz ama artık mavi çizgiler artmaya başladı ve dizlerinizin arkasını ve bacaklarını sarmaya başladı. Tam nedeni bilinmese de bu görülebilir damarlar genetik ve hormonal nedenlerden etkilenir. Obezite, çok fazla oturmak ya da çok fazla ayakta kalmak, bacaklardaki kan akışını bozarak buna neden olabilir. Kapatıcı kremlerden faydalanabilirsiniz ancak kesin çözüm istiyorsanız durum biraz daha farklı. Işın ya da lazer tedavisi ile, görünen damarları tedavi etmek mümkün. Işın, damar duvarlarını parçalayarak iki hafta içinde yok olmasını sağlar. Eğer durum daha vahimse, enjeksiyon terapisi de mümkün. Bu tedaviyi kışın yaptırmanız daha iyidir çünkü bacaklarınız kapalı kalacak ve güneşten uzak duracaktır. Bronz tenlerde, damarların görünürlülüğü azalır. Aklınızda bulunsun, birkaç yıl sonra tekrar ortaya çıkacaktır.

6- Rujunuz ağız çevrenizdeki çizgilerin içine kaçmaya başlıyor Perioral kırışık denen bu durum yaşlandıkça, dudak çevresinin kırışmasıyla oluşur. Güneş, subkütan yağların azalması, kolajen ve elastinin azalması, nemin azalması ve genetik yatkınlık nedeniyle meydana gelir. Bu rahatsız edici çizgilerden kurtulmaya gelince, öncelikle sigara içiyorsanız bunu unutun. Dudaklarınızı sigara içmek için büzdüğünüzden önüne geçemeyeceksiniz. Ama sigara içmiyorsanız, topikal retinoid uygulamalarla ve kolajen içeren kremlerle bu durumu önleyebilirsiniz. Hafif dozda botoks da işe yarayacaktır. Mutlaka güneş kremi ve retinoid içeren kremler kullanın.