Aşk çeşitleri nelerdir?
Ünlü psikologlardan aşkın tanımlarını okuyun ve sizinki nasıl bir aşk öğrenin.
Aşk en karmaşık insani duygulardan biri olmakla beraber aynı zamanda aynı zamanda en temel duygulardan biri de sayılabilir. Aşkla ilgili birçok kuram olmasına ve psikologların aşkın en temel insani duygulardan biri olduğunu kabul etmesine rağmen, aşkın neden ve nasıl olduğu ile ilgili hala bir netlik yoktur. Günümüzde aşk, duygusal bağlanmayı ve hoşlanmayı açıklayan dört kuram vardır.
Rubin’in hoşlanma ve aşk ölçeği
Bağlanma: Bir başkasıyla birlikte olma ve ondan ilgi görme ihtiyacı. Onaylanma ve fiziksel temas, bağlanmanın önemli bileşenleridir.
İlgilenme: Bir başkasının ihtiyaç ve mutluluğunu kendi ihtiyaç ve mutlulukların kadar önemsemek.
Yakınlık/Mahremiyet: Özel arzu, duygu ve inançlarını paylaşmak.
Elanie Hatfield’in tutkulu ve şefkatli aşkı
Tutkulu aşk: Tutkulu aşk yoğun cinsel arzu, cazibe, düşkünlü, duygusallık ve birlikte olmak için çok güçlü arzu vardır. Tutkulu aşk kısa sürmeye yatkındır, altı ayla yirmi ay arasında sürer (ancak daha sonra şefkatli aşka dönüşebilir).
Şefkatli aşk: Şefkatli aşk bağlılık, saygı, sevgi, sadakat ve duygusal yakınlık vardır. şefkatli aşk tutkulu aşka göre uzun sürer.
Hatfield, aynı zamanda, mutluluk ve tatmin duygusu veren karşılıklı aşkla, umutsuzluk ve çaresizlik yaşatan karşılıksız aşkı da birbirinden ayırdı. Ona göre aşkın karşılıklı ya da karşılıksız olması için bazı temel faktörler vardır:
Zamanlama: Bireyin aşık olmaya hazır olması…
Benzerlik: İnsanlar, kendilerine benzeyenlere aşık olma eğilimindedir.
İlk bağlanma tarzlar: Uzun süreli ve derin ilişkiler genellikle birbirine güçlü bağlanmanın sonucudur. Aşık olan ya da aşkı biten insanlarda bağlanma pek söz konusu değildir.
John Lee’nin 6 aşk tarzı
John Lee ‘aşkın 6 türü’nün bir renk skalasına benzediğini düşünüyor.
Eros: Bir insana duyulan hem fiziksel hem duygusal anlamdaki aşk.
Ludos: Bir oyun ya da fetih gibi oynanan aşk ( aynı anda birkaç kişiyle olabilir):
Storge: Arkadaşlıktan doğan, zaman içinde oluşan aşk.
Mania: Eros ve Ludos’un kombinasyonundan oluşan ‘mania’ saplantılı bir aşktır. Duygusal iniş çıkışlar, kıskançlıklar ve çok sahiplenici duygular içerir.
Pragma: Ludos ve pragmanın bir kombinasyonu olan Pragma, pratiğe yönelik bir aşktır. Taraflar ilişkiye amaçlarının bilincinde olarak başlarlar, ilişkiden beklentiler gerçekçi ve pratiğe dönüktür.
Agape: Eros ve storge kombinasyonu olan Agape, kapsayıcı ve özverili bir aşktır.
Robert Sternberg – Aşk üçgen kuramı
Yakınlık/Mahremiyet: Yakın olmak, diğerini desteklemek, onunla paylaşımda bulunmak ve sevildiğini hissetmek.
Tutku: Cinsel arzu cazibe ve coşku duyguları, iki kişiyi birleştiren, bu duygudur.
Bağlılık: Birine sadık kalma ve uzun süreli ilişki arzusu.
Bu üç bileşenden yedi farklı kombinasyona ulaşabilir.
Hoşlanmak ya da arkadaşlık: Yakınlık ve güçlü bağ içeren ancak tutku ve bağlılık olmayan arkadaşlığı yansıtır.
Vurulma ya da tutkulu aşk: İlk görüşte aşk yaşayanların hissettiği şeydir. Bağlılık ya da yakınlık yoktur. Vurulma geçici olabilir.
Boş aşk: Yakınlığın ve tutkunun kaybedildiği ancak iki insanın hala birbirine güçlü bağlılık hissettiği ilişkilerdir.
Romantik aşk: Romantik aşkta tutku ve yakınlık, cinsel ilgi ve duygusal bağ vardır ancak bağlılık yoktur.
Dostça sevgi: Tutkunun olmadığı ya da artık kalmadığı; ama hala bir diğerine karşı büyük bir bağlılık ve düşkünlük hissedilen sevgilerdir. Bu tür sevgi aile bireyleri, yakın arkadaşlar ve evliliklerde görülür.
Aptalca aşk: Bu tür aşklarda tutku ve bağlılık görülür ancak samimiyet/yakınlık yoktur.
Mükemmel aşk: ;Tutku, bağlılık ve yakınlığın bulunduğu, aşkın ideal halidir. Sternberg, aşkın bu haline ulaşıldıktan sonra onu koruyabilmenin kolay olmadığını; hatta kalıcı olmayabileceğini belirtir. Ve örneğin zaman içinde tutku kaybolursa, mükemmel aşkın dostça sevgiye dönüşeceğini ekler.
Psiko101 / Zihin Biliminde Hızlandırılmış Kurs / Paul Kleinman / Okuyanus Yayınları / Çevirmen: Hasan Kaplan
Hayvanların en aşık halleri...
Hayvanların aşk kokan halleri...
YORUMLAR