Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Jinekolog Operatör Dr. Kağan Kocatepe, hamilelik önce doktor kontrolleri ile ilgili bilgiler verdi.

Önceleri gebelikte tıbbi bakım, gebelik başladığı andan itibaren verilmekte ve bu şekilde gebelikle ilgili tüm etkenlerin kontrol edildiği düşünülürdü. Ancak gebelik süreci anlaşıldıkça gebelik öncesi dönemin de sağlıklı bir gebelik, doğum ve doğum sonrası için oldukça önemli olduğu ortaya çıktı. Bu yüzden günümüzde anne adaylarına gebe kalmayı planladıklarında doktorlarına başvurmalarını ve genel bir kontrolden geçmelerini öneriyoruz.

Prekonsepsiyonel vizit (gebe kalmadan hemen önceki dönemde doktor kontrolü) adı verdiğimiz bu kontrolde amaç anne adayının gebe kalmadan önce varolan risk faktörlerini belirlemek, bunları azaltma konusunda tıbbi destek ve bilgi vermek ve anne adayının bu risk faktörleri kontrol altına alındıktan sonra gebeliğe başlamasını sağlamaktır.

İlk doktor kontrolünde yapılacak işlemler nelerdir?

Genel anamnez ve muayene

Yöneltilen ayrıntılı sorularla gebeliği olumsuz etkileyebilecek kronik hastalıkların (hipertansiyon, diabet, epilepsi gibi), jinekolojik hastalıkların (miyom, over kisti, enfeksiyonlar gibi), önceki gebeliklere ait durumların (düşük, anomalili doğum, önceki gebeliklerde yaşanan normaldışı durumlar), beslenme alışkanlıklarının, yaşam tarzının (sigara kullanımı, alkol ve diğer maddelerin kullanımı, çalışma hayatı, uyku ve dinlenme alışkanlıkları, egzersiz alışkanlıkları) ortaya çıkarılması.

Anne ve baba adayında yaşa veya kalıtıma bağlı risk faktörlerinin ortaya çıkarılması Jinekolojik muayene ile risk teşkil edebilecek enfeksiyon, kitle (over kisti, miyom gibi) gibi durumların ortaya çıkarılması, genel muayene ile gebelikte risk teşkil edebilecek durumların ortaya çıkarılması.(organlarda işlev bozuklukları, kilo özellikleri, genel bedensel özellikler). Gerekli durumlarda genetik danışmanlık hizmeti verilmesi.

• Tansiyon ölçümü

• Laboratuar incelemeleri

• Kilo ölçümü ve kilo ile boy arasındaki ilişkinin belirlenmesi.

• Jinekolojik ultrasonografi

• Tedavi

Hiçbir şikayeti olmayan anne adaylarında tam kan, tam idrar, (idrar kültürü), bilmiyorlarsa anne ve baba adayının kan grupları, toksoplazma paraziti ve rubella (kızamıkçık) virüsü enfeksiyonlarının önceden geçirilip geçirilmediğinin araştırılması.

Açlık kan şekeri ölçümü

Açlık kan şekeri anne adayının şeker metabolizmasının değerlendirilmesi amacıyla en az 12 saatlik bir açlık süresi sonunda yapılır. Amacı diyabet (şeker hastalığı) aramaktır. Böbrek işlevlerini değerlendirmek için kanda BUN ve kreatinin seviyelerinin ölçümü, tiroid bezinin işleyişinin değerlendirilmesi amacıyla TSH ölçümü (Tiroid bezinin "aşırı" ya da "az" çalışması durumunda gebelikle ilgili bazı normal dışı durumların (düşük gibi) ortaya çıkma riski artar. Tek bir TSH ölçümü tiroid bezinin işlevleri hakkında ayrıntılı bilgiler verir. Diyabet hastaları için kan şekerinin gebelik başlamadan çok öncesinden itibaren normal sınırlara çekilmesi bu anne adaylarının bebeklerinde anomali ortaya çıkma riskini belirgin şekilde azaltır.

Aşılar:

Hepatit B aşılarına başlanması, rubella aşısı uygulanması, tetanos aşısı

Rubella (kızamıkçık) aşısı daha önce kızamıkçık geçirmediği belirlenen anne adaylarına uygulanır. Aşı, canlı aşı olduğundan anne adayının bu uygulama sonrası en az üç ay gebe kalmaması ve bu süre sonunda tercihan kanda bağışıklık oluşup oluşmadığının araştırılması önerilir. Tetanoz aşısı gebeliğin üçüncü ayından sonra da uygulanabilir.

Vitaminler:

Herhangi bir kronik hastalığı olmayan, beslenmesi anormallik arz etmeyen anne adaylarının gebelik öncesi vitamin desteğine ihtiyacı yoktur. Daha önceden nöral tüp defektli bebek doğurmuş olan anne adaylarında ise yeni gebelikte bu durumun tekrarlamasını engellemek için planlanan gebelikten bir ay önce başlanarak üç ay boyunca günde 4 miligram folik asit kullanımı uygundur. Vitaminlerin de "ilaç" grubunda yer aldığı ve gerekli görülmedikçe kullanılmaması gerektiği unutulmamalıdır.

Gebelik öncesi muayeneye gitmeden önce cevaplanması gereken sorular nelerdir?

Op. Dr. Banu Çiftçi "Hamilelik ve Doğum" adlı kitabında gebelik öncesi muayene hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.

Gebelik öncesi sağlık planlaması ve değerlendirilmesi, koruyu hekimlik alanını kapsar. Sağlık; tedavi edici hizmetlerden, hastalık önleyici tedbirlere doğru gelişim göstermektedir. Sağlıklı bir anne ve sağlıklı bir bebek için gebe kalmadan; gebelik sürecini ve sonrasını planlanarak takip edilmesi gerekir.

Hamilelik sürecinde risk oluşturabilecek durumların tespit edilmesinde koruyucu hekimlik alanı ön plana çıkar. Hamilelik öncesinde, doktora başvurduğunuzda öncelikle tıbbi hikayenizi şekillendirmek amacıyla bazı sorulara cevap aranır.

Gebelik öncesi muayenede yaş faktörü

Sizin yaşınız ve eşinizin yaşı hamilelik planlamasında önemli bir etkendir. Yaşınız, 18 yaş altında (Erken yaş gebeliği) veya 35 yaşın üzerindeyse (İleri yaş gebeliği) ayrı bir gebelik planlaması yapmak gerekir. Jinekolog hikayeniz, ilk adet gördüğüz yaşta başlar. Gebelik öncesi muayenesinde, son gördüğünüz adetin ilk gününü bilmeniz gerekir. Düzenli bir şekilde jinelojik muayenelerinizi ve son 1 yıl içinde yapılmış olan pap smear testlerini raporlayarak jinekolog hikayenizi oluşturmalısınız.

Gebelik öncesi muayenede doğum hikayesinin belirlenmesi

Doğum hikayesi, gebelik tecrübeleriyle oluşur. Daha önceki gebeliklerinizi detaylı bir şekilde hazırlamanız gerekir. Gelebelik süresince yaşadığınız tıbbi ve psikolojik sorunları doktorunuzla paylaşarak bu süreci sağlıklı bir şekilde değerlendirebilirsiniz.

Gebelik öncesi muayenede tıbbi geçmiş

Hamilelik muayenesi öncesinde, tıbbı geçmişin doğru bir şekilde belirlenmesi kadının gebe kalma ihtimalini artırır. Diyabet, hipertansiyon, sara, guatr, kalp, böbrek, karaciğer hastalığı, astım, pıhtılaşma hastalığı, kanser ve romatizmal hastalık çeşitleri anne ve bebek sağlığını etkiler. Gebelik öncesinde gerekli tıbbı hizmetlerin sağlanması anne ve bebeğin sağlığını olumlu yönde etkiler.

Gebelik öncesi muayenede genetik

Gebelik öncesinde genetik sorgulama yöntemi ile doğumsal sakatlıklar belirlenir. Bu doğumsal sakatlıklar arasında; zeka geriliği, gelişme geriliği, otizm ve kromozal bozukluklar yer alır. Bazı etnik gruplar ve kökenler özel hastalıklara sahip olabilir. Bu bağlamda erken tanı çok önemlidir.

Gebelik öncesi muayenede duygusal geçmiş

Anne adayının ruhsal geçmişi, hamilelik sürecini ve sonrasını şekillendirir. Anne adayını ve bebek sağlığını etkileyecek dış föktörlerin ve risklerin belirlenmesi gerekir. Bu süreçte, psikiyatrik destek alınması gerekir.

Ya herkesin içinde suyum gelirse...

Tasarımcı Line Severinsen, her hamilenin günlük hayatta karşılaştığı traji-komik halleri çizdi...

24

Doğumla ilgili korkular: Ya herkesin içinde suyum gelirse?

Hemşire babaya plasentayı gösterirse...

Bebeğe isim aramanın en güzel yanı, ne kadar çok nefret ettiğiniz insan olduğunun farkına varmanız olabilir...

Ve bazen hamile karnından başka birşey göremezsin!

Ah o tatlı gebelik hormonları...

Bikini vücudu mu? Hmm... Biraz erteleyebilir miyiz acaba?

Gecenin köründe giren kramplar...

Hele bir de placenta previa'nız varsa, her gece kendinizi saatli bir bomba gibi hissetmeniz muhtemel.

Her erkeğin korkusu... Halbuki mümkün değil!

Karın çatlakları mı?? Yok artık...

Hamileliğin son aylarında yere birşey düşürdüğünüzde, bazen "amaaan yerde kalsın!" dersiniz.

Ah bir de o aşermeler olmasa...

Hamile bir kadına söylenmemesi gereken şeyler vardır. Komik olduğunu düşündüğünüz şeyleri bile şöyle bir tartıp öyle söylemenizde fayda var.

Alkolsüz geçen aylar...

Doğum videoları izlemekten kendinizi alamıyor musunuz? Yalnız değilsiniz!

Bir de o karnınıza dokunmaya bayılan tipler vardır!

3. trimester'ın en sevilen egzersizi, tuvaletlere koşmalar!

Bezelye prenses masalını hatırlar mısınız? Kat kat döşeğin altındaki bezelyeden rahatsız olan hanımkız hani... İşte onu çok iyi anlarsınız hamileylen. Kat kat-ve sonra birkaç kat daha yastık, her şeye bedel olabilir...

Ayakkabılarını giymek de tatlı bir maceraya dönüşüyor.

Bir boksör mü doğuracağım?

Ye kuzum ye, sen iki canlısın...

3. trimester, yani hamileliğin 6. ayından sonrası, böyle hissettiriyor...

El-ayak şişmesi durumu da gebelikte çok yaygın. Ama "Bu eller kimin? Bu ayaklar kimin?" diye varoluşsal sorgulamalara da yöneltir aynı zamanda...

Sizin eşiniz de "Biz hamileyiz!" diyenlerden mi?