Yeni doğan bebeklerin sağlıklı ve deliksiz bir uyku çekmesi için beşik seçiminin yanı sıra, uyku öncesi ve sonrasında bulunduğu ortam da oldukça önemli. Medical Park Gaziosmanpaşa Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Şükrü Yener, bebeklerin anne koynunda değil, beşikte uyumaya alıştırılması gerektiğini belirterek beşik seçimi konusunda önemli önerilerde bulundu.

Beşik seçimi kadar bebeğin anne-babasının odasından doğru zamanda ayrılması, sağlıklı bir uykuya sahip olması için önemli faktörler arasında yer alıyor. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Şükrü Yener, bebeklerin doğar doğmaz anneye verilmesi gerektiğini ve bu bağın 6 ay boyunca korunması gerektine dikkat çekerek, hastaneden eve geldikten sonraki süreç hakkında şu tavsiyelerde bulundu:

Anne koynunda değil beşikte uyumalı

Bebek hastaneden eve geçtikten sonra annesinin baş ucunda ama kendi beşiğinde uyumalıdır. Yenidoğan bir bebek asla annesinin koynunda uyumamalıdır. Birçok bebek ölümü bu sebeple gerçekleşir. Bebek beşiğinde sırt üstü, sere serpe yatmalıdır. Bebekler zaten sırt üstü yatar ama kafaları sağa ya da sola dönük olur. Bunu kendileri otomatikman yapar. Siz bebeğin pozisyonunu düzeltmemeli, müdahale etmemelisiniz. ‘Sırt üstü yatırırsam kafası düz olur’ düşüncesi de tamamen yanlıştır. Çünkü zaten kafasını sağa ya da sola doğru çevirip yatar.

Ten kokunuzun sindiği çarşafı yatağına koyun

Bazen anne-babalar bebeği kendi yataklarının içerisinde uyutmaya çalışır. Bu da bir alışkanlık olup anne ile babaya rahatsızlık verebiliyor. Bundan kurtulmak için sizin yatmış olduğunuz, ten kokunuzun sindiği çarşafı bebeğinizin yatağına serin ve 1-2 gün bebeğinizi bu çarşaf içinde kendi beşiğinde veya yatağında uyutun. Göreceksiniz ki, yatağa alışacak ve sizin yanınızda yatma alışkanlığını terk edecektir.

Yenidoğan evresinin karanlık yanları

Odayı 6 ay sonra ayırabilirsiniz

İlk 6 ay saf anne sütü alması gereken bebeğin annesine yakın bir yerde uyuması gerekmektedir. 6 ay bitip ek gıda yemeye başladığı zaman kendi odasına geçme zamanı gelmiş demektir. Bu aşamada ise sizin onun odasına konuk olmanız gerekmektedir. Yani sizi görebileceği bir kanepede siz de onunla beraber yatmalı ve o gözlerini kapatıp uykuya dalıncaya kadar odada kalmalısınız ki bir güvensizlik oluşmasın. Bir süre sonra da kendi odasına alışacak ve bu şekilde sistemi oturtmuş olacaksınız.

Loş ışık, sessiz ortam ve sakin müzik...

Uyku zamanı bebek için sıcak, huzurlu ve konforlu bir süreç olmalıdır. Sessiz ve fazla aydınlık olmayan, güvenliğinin sağlandığı, güneş gören, nemsiz, hava akımı olmayan ve her gün havalandırılabilen bir oda tercih edilmelidir. Oda ısısının 21-25 derece arasında olması yeterlidir. Bebeğiniz uykuya dalmadan önce sessiz bir dönem geçirmesini sağlanması, ışıkları azaltma, sakin bir müzik dinletme gibi bir rutin geliştirmeye çalışılması ve bunların düzenli yapılması bebeğinize uyku saatinin geldiğini hissettirecektir.

Dalmadan emziğini çıkarın

Bebeğinizi yatağa emzik ile yatırmayın. Emzik bebeklerin emme refleksini tatmin etmek içindir, uykuya dalması için değil. Eğer bebeğimiz uykuya ağzında emzikle dalarsa, tam uyumadan emziği ağzından çıkartın ve yatakta emziksiz kalsın.

Öncelik güvenlik

Bebek beşiği ve karyolası seçimi yaparken 5 ana değerlendirme kriteri vardır bunlar; güvenlik, taşınabilirlik, konfor, fonksiyon ve fiyattır. Bebek beşiklerinde olması gereken özelliklerin başında taşınabilirlik gelmektedir. Zaten beşiği diğer bebek yataklarından ayıran en önemli özellik budur. Bebeğimizin sürekli gözetimimiz altında kalması başka türlü pek mümkün olmaz. Piyasada portatif beşik olarak bilinen taşınabilir bebek beşiklerinde bu özelliği sağlamak için hafif malzeme kullanımı, tekerlekli ayaklar ve katlanabilir dizayn özellikleri bulunur. Beşikler arasından seçim yaparken taşınabilirlik önemli bir kriter olsa da beraberinde bazı güvenlik riskleri oluşturmaktadır. O nedenle her zaman en önemli kriterimiz tartışmasız güvenlik olmalıdır.

Hafif malzeme devrilme riskidir

Mesela hafif bir malzeme kullanılarak üretilen beşiklerde devrilme riski bebek için bir tehlike oluşturabilir. Evde oyun çağında bir çocuğun koşarken beşiğe çarpması veya bir ev hayvanının beşiğe tırmanması veya itmesi kolayca devrilmesine neden olabilir. Benzer durum katlanabilir bebek beşikleri için de geçerlidir. Bu nedenle taşınabilir beşik alırken malzeme, montaj ve duruş kalitesine dikkat etmemiz gerekir.

Sağlıklı olan doğal olandır

Bebek beşiği alırken olabildiğince doğal malzemeler tercih edilmelidir. Güvenlik ve sağlık açısından değerlendirildiğinde genellikle ahşap malzemeler ön plana çıkmaktadır. Ahşap hem sağlık hem de sağlamlık, dolayısıyla da güvenlik açısından avantajlıdır. Dezavantajı ise ağırlığıdır. Ahşap, taşınabilir özellik gerektirmeyen bebek karyolalarında en çok tercih edilen malzemedir. Bebek odalarında kullanılan en sağlıklı malzeme ise masif ahşaptır. Masif ahşap ağacın doğal yapısı nedeniyle çok sağlıklıdır. Bu da ortamda küf ve bakteri oluşumunu engeller.

Oyuncak ve süsler risk oluşturabilir

Bebek yatağı olabildiğince boş bırakılmalıdır. Gereksiz süsler, oyuncaklar veya yastıklar bebek için ciddi bir risk oluşturacaktır. Kullanılan örtüler mutlaka hava sirkülasyonuna izin veren ürünlerden olmalıdır. Mesela delikli battaniye veya hava geçirgenliği yüksek pike örtüler kullanılabilir. Ağır yorganlar veya hava sirkülasyonunu engelleyen örtüler kesinlikle kullanılmamalıdır.

Bebek bakımında doğru bilinen 10 yanlış

Ebe Asude Oflaz, bebek bakımında doğru bilinen 10 yanlışı anlattı.

10

1- İlk gün süt gelmedi, bebeğim aç kalıyor Doğumdan hemen sonra annenin yanına verilen bebek, içgüdüsel olarak emme refleksine sahiptir. İlk gelen süt miktarı bebeğin ihtiyacı kadardır. İlk günlerde her meme verişte ortalama bir çay kaşığı kadar süt gelebilir. Her emzirmede anne sütü artar. Sütün fazla gelmesini isteyerek endişe yaşamak, anne ve bebek arasındaki strese neden olabilir.

2- Bebeği kundaklamak zararlıdır Bebeğin anne karnındaki hareketleri kısıtlıdır. Örneğin kollarını uzattığında anne karnının izin verdiği kadar uzatabilir ve kendini güvende hisseder. Doğduğunda istemsiz yaptığı el kol hareketleriyle kendini korkutur. Bu yüzden ilk haftalarda yarım kundak yapmak bebeğin kendini korkutmamasını, daha kolay uyumasını sağlar.

3- Sürekli emzirmeliyim Yeni doğan bebekler, ilk bir -iki gün sonra ortalama 2 saatte bir emzirilmelidir. İlk hafta bu sıklık hem olası fizyolojik sarılığın çabuk geçmesi, hem de sütün bebeğin ihtiyacı kadar artması için önemlidir. Daha sonraki günlerde bebeğin sürekli memede kalması süt birikmesine engel olacağı için bebeğin doymamasına, göğüs uçlarının yara olmasına sebep olabilir ve bebek beslenme sorunu yaşayabilir.

4- Evdeki kedi ve köpekleri uzaklaştırmalıyım İnsanlar, özellikle de bebekler yaşam alanlarına göre antikor geliştirerek bağışıklık kazanırlar. Yaşam şartlarınızı değiştirmek bebeği steril büyütmek anlamına gelir. Buna göre aileler bebeğe göre değil bebekler aileye göre yaşamalıdır. Bu nedenle hayvanları uzaklaştırmaya gerek yoktur.

5- Bebeği uyurken sallamayalım Bebekler anne karnında sallanırlar. Sallama işlemi, orta kulaktaki vestibüler sistemin uyarılmasına sebep olduğu için denge yeteneğinin gelişmesine yardımcı olur. Hafif ve küçük ritimler halinde bebeği sallayabilirsiniz.

6- Karanlıkta ve sessizlikte uyusun Bebek eğer yeterli ve düzenli aralıklarla emmişse, karnı toksa ve gazı çıkmışsa herhangi bir uyku sorunu yaşamaz. Yeni doğanın günlük uyku süresi ortalama 20 saattir. Gece büyüme hormonu salgılandığı için gece lambası karanlığında uyuması gerekir. Gün doğumundan itibaren perdeler açılmalı hatta havalandırılmalıdır. Gündüz aydınlıkta ve gün içinde de gürültüde uyuyabilir.

7- Bebeğim üşüyor, eldiven takalım Bebekler bulundukları ortama göre bağışıklık kazanırlar ve uyum sağlarlar. Ortalama 20-22 derece sıcaklık bebekler için uygundur. Bedenlerinin en uç noktaları olan el ve ayaklarındaki periferik kan sistemleri doğduktan sonra gelişir. Bu yüzden elleri ve ayakları normalden daha soğuk olabilir. 2500 gr. altındaki bebekler vücut sıcaklıklarını korumada zorluk çekecekleri için daha sıcak tutulmaları gerekir.

8- Yenidoğanda gaz yoktur Sütün inmesi ve çabuk çoğalması için sık emzirilen bebekler, süt emerken hava da yutabilirler. Bu yüzden ilk günlerde bile bebek emme işleminden sonra dik tutularak gazı çıkarılmalıdır.

9- Çok kaka yapıyor, kakası yeşil renkte, bebeği üşüttük Yenidoğan bir bebeğin her altı açıldığında kaka varsa bebek iyi besleniyor demektir. Yeni doğan bir bebek günde ortalama 4 - 9 kez kaka yapabilir. Kaka çıkışı yoksa beslenme sorunu yaşıyor olabilir. Doğru ve düzenli meme emen bir bebeğin kakası sarı ve partiküllüdür. Yeşil kaka, bebeğin çok emdiğini gösterir. Bağırsaklarda işlenmiş kaka sarıdır. Yeşil kaka, çok emdiği için barsaklarda işlenmeden atıldığını gösterir. Üşütmekle herhangi ilişkisi yoktur.

10- Her altını açtığımda pişik kremi sürmeliyim Pişik kremleri çok yoğun ve kalındır. O bölgeyi tamamen steril ve hava almadan korurlar. Bu nedenle o bölgenin direnci de düşecektir. İlerleyen dönemde yeni bir ajanla karşılaştığında enfeksiyon veya şiddetli pişik riski doğacaktır. Kremler eğer pişik varsa sürülmeli ve az olarak kullanılmalıdır. Pişik olmaması için dikkat edilecek en önemli noktalardan biride bebeğin altı bağlandığında poposu iyice kuru olmalıdır. Bebeğin nemli kalan poposu hava geçirmeyen hazır bezler nedeniyle pişik yapabilir.