Metabolic Balance temsilcilerinden Genel Cerrah Dr. Cüneyt Tuğrul, 2021 yılını ve 2022’nin beslenme trendlerini açıkladı.

Paket servis pandemideki beslenme alışkanlıklarını değiştirdi

Bir pandemi senesi daha sona eriyor. Bu yıl da en az 2020 yılı kadar uzun oldu. Öyle ki geriye dönüp bakıldığında geçtiğimiz bir yılın mutfaklarda, tabaklarda ve herkesin bel kalınlığında meydana getirdiği değişiklikler açıkça gözlemlenebiliyor. İlk sene evlerde başlayan ekmek yapımı mutfakta pek çok yemek tarifinin denenmesini sağladı. Ancak herkes yıl sonuna doğru aldığı kilolarla bu alışkanlıkları terk etmek durumunda kaldı. 2021 yılında kişilerin bilincinin ve kendi sağlıklarına olan farkındalıklarının artması ile toplumun daha sağlıklı gıdalara yöneldiği bir dönem oldu. Evde kaldığımız kapanma dönemlerinde ise hazır gıdalar ve eve sipariş verme sebebiyle tüketimde ciddi bir artış göze çarptı.

Lokantalar ve kafelerin kapalı olduğu dönemlerde paket servis kavramı tüm ülkede ciddi bir gelişme kaydetti. Yemek siparişinde özellikle kebap, lahmacun, döner, burger ve pizzanın hala en çok tercih edilen yiyecekler arasında olduğu söyleniyor. Aile ve arkadaş çevresiyle pratik şekilde tüketilebilen bir seçenek olduğu için pizza satışlarının ciddi şekilde arttığı araştırmalar ile gözleniyor. Öyle ki büyük yemek servis firmaları daha önce paket servis yaptırmayan lokanta ve restoranların dahi hizmetlerine dahil olduklarını belirtiyor. Bu yıl da tüketicilerin tercihleri yoğunlukla bu tür yiyecekler olurken, 2021 yılının son dönemlerinde paket servislerde yine artış olduğu da uzmanlar tarafından aktarılıyor. Çıkarılan grafiklere göre sipariş verenlerin yaş aralığı 14-17 yaş grubu arasında değişiyor. Özel günlerde diğer ülkelerde dışarıdan sipariş oranları oldukça yüksekken ülkemizde %10’lar civarında seyrediyor.

Hazır beslenme hastalıklara davetiye çıkarabiliyor

Batı tipi yani karbonhidrat ve protein ağırlıklı beslenmenin hakim olduğu günümüzde bu tip beslenmenin pandemi ile beraber daha çok ortaya çıktığı görülüyor. Hekimler için şaşırtıcı olmayan bu durum ile daha çok bağırsak problemleri, daha çok kilo, konsantrasyon sıkıntıları, otoimmün hastalıklar başta olmak üzere şekerden tiroit hastalıklarına ve romatizmal hastalıklara da zemin hazırlanıyor. Dr. Cüneyt Tuğrul değişen beslenme şekliyle ilgili olarak: “Bu gıdaların fazla kullanımı sebebiyle gelişebilen hastalıklar belirgin şekilde artış gösteriyor. İnsanlar daha çok ve daha düzensiz beslense de genellikle; ‘Bu sene artık pandemi biter ve biz normal günlük hayatımıza döneriz, spora başlarız, hareket düzeni kurarız.’ gibi düşüncelerin arkasına sığınıyordu. 2021’in son yarısında pandemi beklenildiğinin aksine yavaşlamak ve ortadan kalkmak yerine tüm dünyada yeniden aktive olmaya başladı. Bu durum da kişilerin kendi sağlığını daha çok düşünmelerine ve pandeminin hızlıca sona ermeyeceğini kabul ederek beslenme alışkanlıkları yönünden daha seçici olmaya başlamalarına yol açtı” dedi.

2022 ile sağlıklı beslenme dönemi geliyor

2022’de de evde beslenme önemini korurken, gıda tercihlerinde yine sağlığın ön planda tutulduğu yeni trendlere kayılması bekleniyor. Dr. Cüneyt Tuğrul: “Metabolic Balance Beslenme ve Metabolizma Programı’mızda uyguladığımız gibi diğer diyetlerinde artık kalori hesaplamaları değerlendirilerek değil, glisemik yük temel alınarak düzenlenmeye başlanacağını ön görüyoruz. Önümüzdeki yıl özellikle evde kalınan, sağlıksız ve paket gıda ile beslenilen dönemin değişimi kaçınılmaz olacaktır. Yoğun lifli gıda tüketiminin öne çıkacağını söylemek şimdiden mümkündür. Sebze ve meyveler taze olarak tüketilecek, tarladan sofraya ulaşan lifli çiğ besinlerin kullanımı artacaktır. Hızlı karbonhidratlardan vazgeçilecek ve fastfood beslenme artık kişilerin ilk tercihi olmaktan yavaş yavaş uzaklaşacak. Eve yapılan paket servisler her ne kadar pratik ve kolay gelse de sağlığın öneminin farkına varan kişiler beslenme alışkanlıklarını iyiye doğru çevirmek üzere çalışacaklar. Çünkü sürdürülebilirliğin her geçen gün daha fazla öne çıktığı günümüzde tüm işletmeler yönlerini doğa dostu tüketim ve üretime çeviriyor. Artık gıdalarda kullanılan malzemelerin açık şekilde belirtiliyor olması da sağlıklı yiyeceklere olan ilginin yükselmesini sağlıyor” diyerek sağlıklı beslenme döneminin geldiğini aktardı.

Yeni yılda toplumsal sağlık farkındalığı öne çıkacak

Kişiye özel olmayan kısa vadeli diyetler, kalori kısıtlamasının ötesine geçemiyor. Bu nedenle 2022’de artık tüm dünyada en son bilimsel bulgulara göre etkili ve kalıcı bir şekilde kilo vermeyi sağlayacak kişiye özel beslenme programlarının değeri daha da artacak. Aslında 2022 yılının sağlık farkındalığı ve sağlıklı gıda alışkanlıkları kazanma dönemi olacağı söylenebilir. Hatta bu sebeple eve servis hizmetleri de artık yeni dönem hazırlıklarında sağlıklı besinleri öncelikli hale getirmeye başladılar. Temizlenmiş ve pişmeye hazır gıdaların geniş bir yelpazede hizmete sunulacağını ve en kaliteli haliyle evlere servis edileceğini söylemek mümkün. 2022 yılında toplum farkındalığında görülecek olan artış ile yeni yiyecek trendi sağlıklı beslenme üzerine kurulacak.

Son 200 yılın diyet trendleri

Viktorya dönemi tuhaf diyetlerinden, bitmek bilmeyen diyet modalarına... Rejim olgusunun tarihine dair her şey haberimizde. Küçük bir not: Listedeki diyetlerin birçoğunu evde denemeyin.

20

1820'ler - Su ve sirke Su ve sirke, kilo vermenin anahtarıdır. En azından 1820 yılında İngiliz şair Lord Byron'ın trend olan ilk diyeti popülerleştirmesinden sonra düşünülen buydu. Kilo vermek için yemekten önce bir bardak su içerisine 3 yemek kaşığı sirke koyup içmeyi tavsiye etmişti. Peki, işe yaradı mı? Eh, hala uygulanmadığına göre, işe yaramadığını farz edebiliriz.

1850'ler - Şeker ve nişasta Şeker ve nişastadan uzak durma yöntemi, 19. yüzyılın ortalarına dayanıyor; William Banting, Dr. William Harvey'e kilo vermek için tavsiyesinin ne olduğunu sorduğunda, aldığı yanıt bu olmuş. Banting, Harvey'in tavsiyesini uyguladıktan sonra 22 kg verince, tarihin ilk diyet kitabını yazmaya karar vermiş: Şişmanlık Üzerine Kamuya Hitaben Mektup. İlginç, değil mi?

1898 - Çiğnemenin gücü Annenizden, ağzınızdaki yemeği yutmadan önce iyice çiğnemeniz gerektiğini birçok kez duymuşsunuzdur; ancak bahse gireriz ki 100 kez çiğnemenizi beklememiştir. Hedef kilo vermek ise, Horace Fletcher böyle yapmanızı isterdi. Kendisi 19 kg vermiş ve bunu, lokmasını yutmadan önce 100 kez çiğneyerek başardığını iddia etmiş. "Çiğnemenin Üstadı" lakabını almış olmasına şaşmamak gerek.

1918 - Kalori saymanın doğuşu 1918 yılında, Lulu Hunt Peters, "Diyet ve Sağlık: Kalorilerin Anahtarı" kitabını yayımlamasıyla kalori saymayı popülerleştiren ilk insan olarak tarihe geçmiş. Nesiller boyunca diyet trendlerini etkileyeceğini kendi de tahmin edemezdi herhalde...

1925 - Lucky Strike 1925 yılında, sigara markası Lucky Strike, "Şeker yerine bir Lucky" sloganı ile reklam yayınladığında toplum çılgına dönmüştü. Sonuç olarak, 90'ların sonunda Kate Moss gibi ünlü kişilerin popüler hale getirdiği sigara diyetini...

1930'lar - Hollywood Diyeti Greyfurt diyeti olarak da bilinen Hollywood Diyeti, 1930'ların en önemli diyet trendlerindendi, 80'lerde de popülaritesini sürdürdü. Greyfurtun yağları aktif bir şekilde yaktığı iddiaları ile birlikte, insanlara, her öğünde bir greyfurt yemeleri gerektiği söylendi; ancak sonunda diyete daha fazla türde meyve eklenmesi gerektiği anlaşıldı.

1954 - Bağırsak Kurtları? 50'lerin ortalarında, opera sanatçısı Maria Callas, bağırsak kurdu diyeti ile 30 kg verdiğini açıkladı. Evet, parazitlerle dolu bir hapı yutuyorsunuz ve kurtların içinizdeki besinleri yemesini bekliyorsunuz ki kalçalarınız büyümesin. Sakın denemeyin uyarısında bulunmadan geçemeyeceğiz.

1963 - Kilo Avcıları Günümüzde hala yaygın olan nadir diyetlerden birisi. Kilo Avcıları, 1963 yılında, kendisini "Kurabiye takıntılı ve aşırı kilolu ev hanımı" olarak tanımlayan Jean Nidetch tarafından kuruldu. 2010 yılına gelindiğinde ise, Jennifer Hudson, meşhur puan sistemini uygulayarak 36 kg verdi.

1970 - Uyuyan Güzel Diyeti Evet, doğru duydunuz. Rivayete göre Elvis tarafından denenen bu diyet, sakinleştirici ilaçların ve uyku haplarının tehlikeli bir karışımından oluşuyor. Şöyle ki uzun süre boyunca uyuyorsunuz ve yemek yemek zorunda kalmıyorsunuz. Neyse ki günümüz kilo verme kültürü içerisinde yeri yok.

1972 - Karbonhidrata hayır! Meşhur Atkins Diyeti tam da bu yılda doğmuştu. Amerikalı Kardiyolog Robert Atkins, karbonhidrat tüketimini minimuma düşürüp yüksek protein ve yağ içerikli bir diyet uygulamayı savunuyordu. Birçokları için istenilen sonuçları vermiş olsa da (Kim Kardashian gibi), bir besin grubunu tamamen yasaklamanın sağlık açısından tehlikeli olduğunu iddia eden birçok uzman var.

1977 - Diyet ürünlerinin doğuşu 1977 yılında, Slimfast markalı diyet ürünleri, raflarda yerini aldı. Kullanıcılara, kahvaltıda ve öğle yemeğinde Slimfast tüketmeleri, devamında ise hafif bir akşam yemeği yemeleri tavsiye ediliyordu.

1981 - Beverly Hills Diyeti Beverly Hills Diyeti, 1981 yılında popülerleşti. Bir gecede diyet gurusu haline gelen Judy Mazel tarafından uydurulmuş bu diyet, insanları 10 gün boyunca yalnızca meyve yemeleri (bolca greyfurt), sonrasında ise kademeli olarak diğer besinlere başlamaları (protein ve karbonhidratları asla birlikte tüketmemek kaydıyla) konusunda bilgilendiriyordu.

1988 - Oprah Etkisi 7 yıl sonra, Oprah Winfrey, 38 beden kot pantolonu ile sette göründü ve tüm dünya çılgına döndü. Amerika'nın en ünlü kadını, Optifast adındaki bir sıvı diyetiyle 30 kg vermişti. Ancak sonraları, 4 ay boyunca bir lokma yemek yememenin ne kadar büyük bir hata olduğundan bahsetmişti; çünkü yalnızca iki hafta içerisinde, metabolizması diyet tarafından "vurulmuş", kilolarını yeniden almaya başlamıştı.

1990'lar - Sahte gıdalar Düşük yağ içerikli gıdalar, tatlandırıcılar ve besin alternatifleri, 90l'arda patlama yaşamıştı; ancak 10 yıl sonra, 2000 yılında, uzmanlar, global obezite krizinin haberini verdiler. Tarihte ilk defa, yetersiz beslenen insan sayısı kadar obez insan vardı. İnsanlar, "düşük yağ içerikli" etiketinin, tatlandırıcılarla ve şekerle dolu anlamına geldiğini yeni yeni öğrenmeye başladılar.

1997 - Kan grubun nedir 1997 yılında, Kan Diyeti diye bir şey ortaya çıktı. Natüropati doktoru Peter D'Adamo tarafından topluma tanıtılan bu diyete göre, insanların kan gruplarına göre beslenmeleri gerekiyordu. Kan grubu A olan insanlar, vejetaryen diyetlere bağlı kalmalı, kan grubu 0 olan insanlar ise yüksek protein/düşük karbonhidrat diyetlerini uygulamalılar deniyordu. Kan grubu B olanlara ise dengeli bir hepçil diyet öneriliyordu. Bizim için fazla karışık.

2000 - Dukan Diyeti Doktor Pierre Dukan tarafından tasarlanan bu protein bazlı diyet, tıpkı Atkins Diyeti gibi geçmişte benzer şekilde kabul gördü. Pierre Dukan, diyetini 30 yıldır tanıtıyordu; ancak 2000 yılında Dukan Diyeti adıyla yayımladığı kitabı 7 milyon sattı, 14 farklı dile çevrildi ve 32 ülkede yayımlandı. İşin özü? Kısacası, diyet kapsamında "izin verilen" 100'den fazla besinden oluşan bir liste bulunuyor ve 4 aşama boyunca, önceden yasak olan gıdalara yavaşça yeniden alışmaya çalışıyorsunuz.

2002 - Mağara adamı düzeni 1975 yılından beri konuşulan Paleo Diyeti'nin varlığına rağmen, bu diyet, Loren Cordain'in çok satan kitabı Paleo Diyeti yayımlanana dek anaakımda yer bulamadı. Diyet, özünde, mağara adamı gibi beslenmeye dayanıyor - o zamanlar var olmayan hiçbir şeyi yememek. Kahvaltı, öğle ve akşam yemeği menülerinde sebzeler, meyveler, kuruyemişler, kökler ve et gibi.

2012 - Orucun gücü 2012, BBC'nin Ye, Oruç Tut ve Uzun Yaşa belgeselini yayınladığı yıldı. Bir anda herkes oruç diyetine sadakat yeminleri etmeye başlamıştı.

2014 - Yalnızca özsu 2014, özsu aracılığıyla arınmanın yılı. Beslenme uzmanları, blog yazarları ve gazeteciler, özsu diyeti yaparak vücudumuzu "detoks" moduna sokabileceğimiz ve bu şekilde hem kötü toksinlerden hem de istenmeyen kilolardan kurtulabileceğimiz konusunda ısrarcıydılar. Ancak yıl boyunca popüler olsa da insanlar yeniden yemeye başladıkları anda kilolarını geri kazandıklarını fark edince, diyetin anlamsızlığı anlaşıldı.

2016 - Sıfır şeker 2016, kesinlikle anti-şeker yılı oldu. Gittikçe daha fazla uzmanın şekerin yalnızca ağırlığımızı değil, sağlığımızı da etkilediğini görmesi ile şekerin diyetlerimizden uzakta kalması adına birçok önlem alındı. Şeker tüketimini bırakan yazar sayısı arttı, bazı şirketler yiyecek ve içeceklerindeki şeker miktarını azaltmaya dair adımlar attı ve bazı devletler şekerli içecek vergisini uygulamaya koydu. Evet, belli ki bu yılda da şekerden uzak duracağız...