Var olan annenin yokluğu

HAYATTA her zaman iki kere iki dört etmiyor. Ben, annemi erken bir yaşta kaybettiğim için anneleri yaşayan insanları hep çok şanslı gördüm. Bende olmayan onlarda vardı... Ne zaman başları sıkışsa sığınabilecekleri, yardım, akıl alabilecekleri, hasta olduklarında onlara bakacak olan biri; onlar "annesi olanlardı".

Benim kafamdaki "anne var, anne yok" denkleminin hiç de düşündüğüm gibi olmayabileceğini anlıyorum son zamanlarda... Jasmin Lee Cori'nin yazdığı "Var Olan Annenin Yokluğu" (Okuyanus Yayınları) kitabını okumam ile bir arkadaşım ve "yaşayan ama yok" annesi hakkında konuşmamız aynı zamana denk geldi...

Arkadaşımın annesi o daha küçükken, kocasını ve iki çocuğunu geride bırakıp başka bir hayat seçmiş kendine... Gitmiş. Ve sonra aramamış geride bıraktıklarını; içgüdüsel olduğunu zannettiğim annelik duygularını yaşamamayı tercih etmiş. Arkadaşım şimdi yetişkin bir kadın. Rüyalarında annesiyle hesaplaşan; var olan annenin yokluğunu yaşayan bir kadın.

"Anne basit bir konu değildir" diyerek başlıyor Jasmin Lee Cori kitabına...

"Nasıl birisi olduğumuz, kendimize saygımız, ilişkiyle ilgili bilinçaltı inanışlarımız, tüm bunlar güçlü bir şekilde annemiz tarafından oluşturulmuştur. Tek etkileyicidir diyemeyiz. Ama onunla aramızdaki iletişim bütün bunlar için yapı taşıdır."

Cori kötü anneliği, sözlük anlamıyla kötülük yapmak olarak değil de iyi anneliğin eksikliği olarak tanımlıyor. Kötü anneliği tanımlamak için önce iyi annenin 10 yüzünü açıklıyor: "Kaynak olarak anne, bağlanılacak yer olarak anne, ilk müdahaleci olarak anne, düzenleyici olarak anne, besleyici olarak anne, ayna olarak anne, destekleyici olarak anne, akıl hocası olarak anne, koruyucu olarak anne, sığınılacak yer olarak anne..."

Mesela, "Teknik olarak yapması gereken her şeyi yapan, fiziksel olarak da çocuklarının yanında bulunan fakat çocuklarını duygusal olarak beslemeyen bir anne de kötü annelik edebilir" diyor. Cori'nin ifade ettiği üzere annenin doyumu çocuklarına nasıl davrandığı konusunda kritik bir değişken. Zorunda olduğu için evde kalan bir anne depresif ve aksi olacağı için varlığının bir kıymeti yok.

Kötü annelik edenlerin 3 ortak özelliği var. Kendi çocukluklarında aynı muameleyle karşılaştıkları için nasıl şefkatli bir ilişki kurulacağına dair fikir sahibi değiller. Genellikle tedavi edilmemiş travmaları var ve eşlerinden bağımsız bir varlık gösteremiyorlar. (Eş ilişkilerinde de şefkat eksikliği.)

Annelik çok büyük bir sorumluluk. Dünyaya getirdiğiniz canın olduğu, olamadığı her şeye bu kadar böylesine etki etmek duygusal olarak hazır olmayanlar için gerçekten ağır bir yük olabilir. İnsanlar anneliğin getireceklerini gönüllü olarak sırtlanmadılarsa ağır yüklerden kaçmak isteyebilirler. Anneyle çocuk ilişkisi çocuğun kendi benliğini nasıl algılayacağına büyük etki ediyor; lakin bir eksiklik varsa bunu tamir etmek de olanaksız değil. Jasmin Lee Cori kayıp olan annenin yerini alan büyükanneler, teyzeler, halalar, kardeşler, öğretmenlerin çocuk için büyük fark yaratacağını belirtiyor. Genç yetişkinler içinse arkadaş grupları, sevgi dolu eşler, kendi kuracakları ailelerin başka insanlardan şefkat görmeye fırsat vererek boşlukları dolduracağının altını çiziyor.

İşte, iki kere iki dört değil. Anne var demek, anne var demek değil. Yine de hayat kendini devam ettirmek üzere elinden geleni yapmaya programlı... Ne kadar eksikli, gedikli de olsa yeni yetiler geliştirerek, mevcut duruma uyumlanarak sürdürüyor varlığını... Tıpkı benim arkadaşımda olduğu gibi; her işini kendi görmeye alışmış, sağlam, bağımsız bir kadın da yaratabiliyor olumsuz koşullar.

İyi annenin 10 mesajı

1- Burada olduğun için mutluyum!

2- Seni görüyorum!

3- Benim için özelsin.

4- Sana saygı duyuyorum.

5- Seni seviyorum.

6-İhtiyaçların benim için önemli (benden yardım isteyebilirsin).

7- Sana zaman ayırırım.

8- Seni korurum.

9- Bende huzur bulabilirsin.

10-İçimi aydınlatıyorsun.