Hıdırellez nedir?

Türk-İslam dünyasından Hızır ve İlyas peygamberlerin buluşma günü sayılan Hıdırellez, her yıl dileklerin dilendiği, ateşlerin yakıldığı bir bahar bayramı olarak kutlanıyor. En çok bilinen gelenek, gül ağacına asılan ve o yıl gerçekleşmesi beklenen dilekler… Ama Anadolu’nun dört bir yanında çok farklı ve eğlenceli birçok Hıdırellez geleneği de yaygın.

Hıdırellez'de neler yapılır?

Hıdırellez'de dileklerin, niyetlerin dillendirildiğini hepimiz biliyoruz ama nasılını, adetini bilemiyoruz. İşte dilekleri gerçeğe çevirmenin, tüm yıla bolluk bereket getirmenin birkaç yolu...

Hıdırellez'de gül ağacına dilek gömülür

Hızır ve İlyas’ın gül ağacının yanında buluştukları rivayet edildiğinden, her yıl Hıdırellez’de gül ağaçlarına dilekler bağlanıyor. Kimisi dileğini kağıda yazıp ağaca bağlıyor, kimisi de gül ağacının dibine gömüyor. O yıl için dilenen dileklerin gerçekleşeceğine inanılıyor.

Dileği yazmak yerine gerçekleşmesi istenen şeyin resmini yapmanın daha etkili olacağı da yaygın bir inanış! Kimi yerlerde kağıt toprağa gömülüp orada bırakılıyor, bazı inançlara göre de toprağa gömülen kağıt ertesi sabah topraktan çıkarılarak denize (veya herhangi bir suya) atılıyor.

Hıdırellez'de tarçın ateşi yakılır

Bir inanışa göre de tarçın ateşi dileklerin gerçekleşmesine yardımcı oluyor! Üç adet tarçın çubuğu üçgen şeklinde bir yere konulup yakılır ve ateşin başında niyetler söylenirse, bu niyetlerin ve dileklerin gerçekleşeceğine inanılıyor.

Bolluk bereket gelsin diye gül dalına mendil asılır kapılar açık bırakılır

Hızır peygamberin Hıdırellez gecesi evleri dolaştığına inanıldığından, evdeki erzak ve para keselerinin ağzı açık bırakılıyor ki tüm yıl bolluk bereket olsun… Ayrıca Hıdırellez akşamı gül ağacı dalına kese içinde para asmanın da o yıl bolluk ve refah getireceğine inanılıyor.

Hıdırellez ateşi neden yakılır? Ateşin üstünden neden atlanır?

Dünyanın pek çok yerinde farklı kültürlerde, bayram kutlamaları esnasında büyük ateşler yakılması geleneği yaygın. Özellikle baharda kutlanan bayramlarda bu yakılan ateşlerin üzerinden atlamanın kişiyi arındırdığına inanılıyor. Hıdırellez kutlamalarında da ateşin üzerinden atlayamak, geçmiş yılın olumsuzluklarından arınmayı ve gelecek yıl için nazardan, hastalıklardan korunmayı ifade ediyor.

Karınca bereketi

Yedi farklı karınca yuvasından alınan birer parça toprak, bir kesenin içinde toplanır ve içine pirinç, buğday gibi bereketi simgeleyen şeyler konur. Kesenin ağzı 6 Mayıs akşamı kapatılır ve bütün yıl saklanır. Bu kesenin de eve bolluk ve bereket getiren bir tılsım olacağı inanışı yaygın.

Doğanın uyandığına baharın geldiğine inanılır

5 Mayıs günü sihirli bir şekilde doğanın uyandığı, baharın geldiği gün olarak kabul edildiğinden, yeşil olan hiçbir şey dalından koparılmazmış…

Hayırlı kısmetler çıkacağına inanılır

Evlenme çağındaki genç kızlara beyaz giydirilir ve çeyiz sandıkları açılıp havalandırılır; böylece hayırlı evlilikler yapacaklarına inanılır… Ayrıca yine evlenme çağındaki kişiler gece tuzlu su içip yatarmış. Rüyalarında ona su getiren kişinin evlenecekleri kişi olduğuna inanılırmış!

Yörük yoğurdu yapılır

Yörüklerin bir geleneğine göre, Hıdırellez sabahı toplanan çiy damlaları maya olarak kullanılıp süte katılıyor ve yoğurt mayalanıyor. Bir sonraki Hıdırellez gününe kadar tüm yoğurtlar aynı mayadan yapılıyor.

Şifa niyetine çiçekler suda bekletilir

5 Mayıs’ta toplanan mümkün olduğunda farklı çeşit çiçek, o gece suda bekletilir ve ertesi sabah bu suyla yıkanılırsa, şifa getireceğine inanılır.