Dünyanın tektonik plakaları çarpışırken; birikmiş enerjilerini yeri sallayabilen, volkanik patlamaları tetikleyebilen, dağları yerinden oynatabilen ve tsunamilere neden olan dev depremler ortaya çıkıyor.

Bilim insanları 1900'lerin başında deprem büyüklüğünü nasıl ölçeceklerini bulduklarından beri, gerçekten büyük bazı depremler dünyayı sarstı. Bunlar, dünyanın en güçlü depremleri olan "megathrust" depremleridir. Bu depremlerin büyük bir kısmı, tektonik plakaların birbirinin altına geçtiği Pasifik'teki sismik olarak hareketli "Ateş Çemberi" boyunca bir avuç dalma-batma bölgesinde meydana geldi. İşte şimdiye kadar kaydedilen en büyük 10 deprem.

1. 1960 yılı Valdivia, Şili; büyüklük 9.5

22 Mayıs 1960'ta Şili'nin Valdivia kentinde meydana gelen, şimdiye kadar kaydedilen en büyük depremde yaklaşık 1.655 kişi öldü. Binlerce kişi yaralandı ve evsiz kaldı. Deprem Hawaii'de 61, Japonya'da 138 ve Filipinler'de 32 kişinin ölümüne neden olan bir tsunamiyi tetikledi.

2. 1964 yılı Prens William Bölgesi, Alaska; büyüklük 9.2

Bu büyük deprem ve ardından gelen tsunami 128 can aldı. Deprem hasarı, merkez üssünün yaklaşık 120 km kuzeybatısındaki birçok kasabada hissedildi. 27 Mart 1964'te meydana gelen deprem, Kuzey Amerika ve Pasifik plakaları arasındaki sismik olarak aktif bir fay boyunca parçalandı. Deprem yaklaşık 3 dakika sürdü.

3. 2004 yılı Sumatra-Andaman Adaları, büyüklük 9.1

Bu deprem tarihteki en büyük üçüncü depremdi. 1964 yılında Alaska'nın Prince William Bölgesin'deki depreminden bu yana en büyüğüydü. Güneydoğu Asya ve Doğu Afrika'daki 10 ülkede deprem ve ardından gelen tsunami nedeniyle yaklaşık 300.000 kişi hayatını kaybetti. Yaklaşık 1,2 milyon kişi yurdundan oldu.Son derece güçlü bir sarsıntı hissedildi, ancak bu depremin en ölümcül yönü, o ana kadar kaydedilen tarihteki diğer tüm ölümlerden daha fazla ölüme neden olan tsunamiydi. Tsunami, neredeyse dünya çapında Hint, Pasifik ve Atlantik okyanuslarındaki gelgit göstergelerinde kaydedildi. Denizde bulunan büyük fay zonu Kaliforniya kadar uzundu.

4. 2011 yılı Tōhoku, Japonya; büyüklük 9.1

11 Mart 2011'de gerçekleşen 9.1 büyüklüğünde olan bu deprem, 15.700'den fazla kişinin ölümüne, 4.600'den fazla kişinin kaybolmasına, 5.300'den fazla kişinin yaralanmasına ve 130.900'den fazla kişinin yerinden olmasına neden olan bir tsunamiyi tetikledi. Deprem, Fukushima Daiichi Nükleer Santrali'ndeki nükleer reaktörlere de zarar vererek tarihin en büyük nükleer felaketlerinden birine yol açtı. Bu deprem, Japonya'da şimdiye kadar kaydedilen en büyük depremdi.

Bundan sonra haftalarca, 6.0 ve hatta 7.0 büyüklüğündeki güçlü artçı sarsıntılar bölgeyi sallamaya devam etti ve deprem, Hawaii, Kaliforniya ve Galapagos Adaları'na kadar tsunami dalgaları gönderdi. Uzaktaki Antarktika'da bile, depremler Sulzberger Buz Sahanlığından büyük buz kütlelerini kırdı.

5. 1952 yılı Kamçatka Yarımadası, Rusya; büyüklük 9.0

Dünyanın kaydedilen ilk 9.0 büyüklüğündeki depremi, 4 Kasım 1952'de Kamçatka açıklarında meydana geldi. Deprem yerel olarak 13 metrelik bir tsunami oluşturdu. Tsunami, Kalifornia'yı bile salladı. Bu depremde kimse hayatını kaybetmedi ama büyük hasara neden oldu. Dalgalar tekneleri sahile fırlattı, evlerin çarpışmasına, iskelelerin yıkılmasına, sahillerin aşındırılmasına ve yol kaplamalarının taşınmasına neden oldu.

6. 2010 yılı Offshore Maule, Şili; büyüklük 8.8

27 Şubat 2010 yılında gerçekleşen bu deprem ve tsunami Şili'nin merkezini vurdu. Doğal afet nedeniyle en az 500 kişi öldü ve 800.000 kişi yerinden oldu. 1,8 milyondan fazla insan etkilendi. Deprem, Haiti'nin Port-Au-Prince kentinde meydana gelen ve 200.000'den fazla insanı öldüren 7.0 büyüklüğündeki feci depremden sadece bir ay sonra meydana geldi.

7. 1906 yılı Ekvador açıkları; büyüklük 8.8

31 Ocak 1906 yılındı Ekvador ve Kolombiya kıyılarında 8.8 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi ve 1.500 kişinin ölümüne neden olan güçlü bir tsunami yarattı. Tsunami, Orta Amerika kıyıları boyunca yayıldı. Hatta San Francisco ve Japonya'daki kıyı şeritlerini vurdu.

8. 1965 yılı Rat Adaları, Alaska; büyüklük 8.7

4 Şubat 1965 yılında meydana gelen bu deprem, 10 m yükseklikte bir tsunaminin oluşmasına neden oldu. Tsunami Hawaii ve Japonya'ya kadar yayıldı. Deprem ahşap binaları çatlattı ve bir asfalt pisti ikiye ayırdı. Deprem sonrası meydana gelen maddi hasarın ise büyük ölçüde tsunamiden kaynaklandığı açıklandı.

9. 1950 yılı Assam, Tibet; büyüklük 8.6

15 Ağustos 1950 yılında gerçekleşen bu deprem Doğu Tibet - Assam ve Hindistan'da 1.500 kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu. Bölgeyi yer çatlakları, büyük heyelanlar ve kum volkanları vurdu. Deprem, Çin ve Hindistan'ın bazı kentine kadar hissedildi. Deprem, nehirleri tıkayan büyük heyelanlara neden oldu. Bu deprem, merkez üssü Tibet'te olmasına rağmen, genellikle Assam-Tibet depremi ya da Assam depremi olarak adlandırılır. Deprem, gezegendeki kıta levhalarının en şiddetli çarpışmasının kesiştiği noktada, Hint Levhasının Avrasya Levhasına çarptığı ve altına daldığı yerde meydana geldi.

10. 2012 yılı Kuzey Sumatra'nın batı kıyısı açıkları; büyüklük 8.6

11 Nisan 2012 yılında, kuzey Sumatra kıyılarında 8.6 büyüklüğünde bir sarsıntı meydana geldi. Deprem kıyıdan birkaç kilometre uzaklıkta olduğu için, Endonezya'daki Banda Aceh ve Meulaboh gibi yalnızca birkaç yerleşim merkezinde şiddetli bir sarsıntı hissedildi. Büyükşehirde yalnızca hafif yapısal hasara neden oldu. Hafif sarsıntı, Mumbai, Hindistan ve Broome, Avustralya kadar uzakta hissedilebilir. Depremde doğrudan iki kişi öldü, sekiz kişi kalp krizinden öldü ve 12 kişi yaralandı.

Kaynak: Tia Ghose. "The 20 largest recorded earthquakes in history". Şuradan alındı: https://www.livescience.com/largest-recorded-earthquakes-in-history. (27.01.2023).