Uzun ve zorlu bir uçak yolculuğundan sonra kendinize gelmeniz 5 gün sürebilir. Gün içinde uyku hali, gece kaçan uykular, iştahsızlık, bulanık bir zihin hepsi jetlagin uzun süren etkileri. Eğer uçağa uykusuz bindiyseniz, 4 saat farkı veya fazlasına gidiyorsanız, uçuş süresinde alkol aldıysanız ya da vücudun alışması batıya göre daha zorlandığı doğuya yolculuk ediyorsanız jet lagi atlatmak biraz daha zor olacaktır. Jet lag, beden saatimizi düzenleyen gündelik ritmin bozulması sonucu ortaya çıkar. Bu bedensel saat beynimizde küçük hücreler grubundan oluşur. Bu saat aydınlık, karanlık ve karanlıkta üretilen ve uyurken vücut ısımızı kontrol eden melatonin hormonu tarafından kontrol edilir.

Sentetik olarak da üretilen melatonini günümüzde bitkisel ürün satan mağazalarda bulmak artık mümkün. ABD' de reçetesiz olarak bulunabilen melatonin, İngiltere'de 55 yaş üzeri uykusuzluk çeken kişilere doktor tarafından veriliyor.

Jet lagın kolay atlatılmasında başka ne yardımcı olabilir?

Uyku hapları mı kafein mi?

Yapılan araştırmalara göre melatonin, iki veya daha fazla saat farkı olacak yolculuklarda jet lagı hafifletmede yardımcı olabiliyor. Günlük 0.5 mg ile 5 mg arası dozlarda akşam uykudan önce alınacak melatoninin rahat bir uyku ile gün içindeki uyku haline yardımcı olduğu araştırmalarda ortaya çıkmış. Büyük saat farkları ile doğuya yolculuklarda etkisi ise daha fazla. Epilepsi ve benzeri hastalıklarda ise kullanılması tavsiye edilmiyor. Batıya yolculuk ediyor ve yalnızca birkaç gün kalmayı planlıyorsanız jet lagı en aza indirmek için kendi zaman diliminizde hareket etmeniz uzmanlarca tavsiye ediliyor. Eğer yolculuğunuz doğuya ise gittiğiniz yere vardıktan sonra beden ritminizi ayarlamak için en az üç saat karanlıkta kalmalısınız. Batıya gidenler ise bol bol gün ışığına çıkarak jet lagın etkisini azaltabilirler. Uyku düzenine bir an önce kavuşmak için uyku haplarını kullananlar olsa da bunun ne kadar işe yaradığı çok da net değil. Kafein ise uykuyu açarken tekrar uykuya dalmayı zorlaştıran bir madde. Uçakta uyumak ise yapılan araştırmalara göre eğer normalde uyku saatiniz değilse jet lagı azaltmaya hiç yardımcı değil.

Seyahatten önce dinlendiğinize emin olun

Seyahate çıkmadan önce iyi bir gece uykusu almak, seyahat ederken vücudunuzun enerji seviyesini korumasına önemli ölçüde yardımcı olacaktır. Ayrıca uçuştan önce stresinizi minimuma indirmek, egzersiz yapmak ve yapılması gereken işlerinizi yoluna koymak da yardımcı olacaktır.

Senkronize olun

Saatinizi gideceğiniz yerin saatine ayarlayın ve buna göre davranın. Birkaç gün önceden uyku ve öğün saatlerinizi gideceğiniz ülkenin saatine göre ayarlamak vücudunuz için önden hazırlık olacaktır.

Yolunuzu kırın

Uzun mesafeli uçuşlarda bir gece mola vermek için yol üzerindeki bir yerde durup bir gece kalabilirsiniz. Bunun da jet-lagi atlatmaya yardımcı olduğu düşünülüyor.

"Hayır" deyin

Yemekten sonra kahve veya bir kadeh şarap içmeyi seviyor olabilirsiniz ama jet lag etkisini en aza indirmek için uçuşunuzda 12 saat önceden itibaren alkol ve kafein tüketmeyin. Bunların yerine bol bol su içmek sizin için daha iyi olacaktır.

Çocuklar için

Jet lagın çocuklar üzerindeki etkisini azaltmak için yanınıza uçuşta giymeleri için pijama alın. Bu onları uyku moduna sokacaktır.

Aktif olun

İndiğinizde hava hala aydınlıksa gün ışığının tadını çıkarın, yürüyüş yapın. Böylelikle vücut saatinizi gittiğiniz yere adaptasyon etmeniz daha kolay olacaktır.