Süt konusu uzun zamandır kafamı karıştırıyor. İnsan için gerçekten düşünüldüğü kadar yararlı mı yoksa değil mi? Kemiklerin gelişmesi için gerekli olduğu söylenen kalsiyumu inek sütü yerine başka kaynaklardan almak mümkün mü? Son zamanlarda duyduğumuz laktoz intoleransı inek sütünün insan bedeni tarafından kabul edilmesi konusunda neler söylüyor? Biraz araştırdığınızda her konuda olduğu gibi bu konuda da süt taraftarı ve süt karşıtı bilimsel çalışmalara rastlamak mümkün. Ben bu yazımda yakın zamanda yayınlanan sütün aslında insan vücuduna sanıldığı kadar yararlı olmadığından dem vuran çalışmalara yer vereceğim.

Birinci çalışma

British Medical Journal Dergisi’nde yayınlanan, İsveç Uppsala Üniversitesi’nden yeni bir araştırma, süt tüketiminin kemikleri güçlendirmek yerine aslında yaralanmalara yatkın hale getirdiğini ortaya koydu. Çalışma, İsveç’te üç farklı bölgede; 39-74 yaş arası 61.433 kadın ve 45-79 yaş arası 45.339 erkekten oluşan katılımcıların verileri kullanılarak yapıldı. Araştırma sonucunda, yüksek miktarda süt tüketiminin kadınlarda daha fazla yaralanma vakalarıyla ilişkili olduğu görüldü.

İkinci çalışma

Journal of the American Medical Association Pediatrics Dergisi’nde yayınlanan bir makalede, Harvard Üniversitesinden pediatr David Ludwig, kemik kırılma oranlarının süt tüketmeyen ülkelerde, tüketenlere kıyasla daha düşük olduğunu vurguladı.

Üçüncü çalışma

American Journal of Public Health Dergisi’nde yayınlanan bir başka çalışma ise bilinenin aksine süt ürünleri tüketiminin kırık riskini %50 oranında artırdığını ortaya koyuyor. Yapılan çalışmalar, kalsiyumun düşündüğümüz kadar kemik koruyucu özelliğe sahip olmadığını da gösteriyor. Görünüşe göre kemik kırığı riskini düşürmede D vitamini daha etkili.

Sütü mayalayıp tüketmek

Bu senenin başında kaybettiğimiz Prof. Dr. Ahmet Aydın ile süt hakkında konuştuğumda inek sütünde ağırlıklı olarak bulunan kazein-1 maddesinin otizm, diyabet ve çeşitli alerjik hastalıklarla ilişkisi olduğunu; ayrıca inek sütünün asidik niteliğinden dolayı osteoporoz eğilimini artırdığını ifade etmişti. Ahmet Aydın ister inek ya da keçi ayırt etmeden sütün süt olarak değil, kefir, yoğurt ya da peynir olarak tüketilmesini öneriyordu. Bunun sebebini de sütün mayalanınca ürettiği faydalı bakterilerin (probiyotikler) sağlığımız için vazgeçilmez unsurlar olması olarak açıklamıştı.

Badem sütü nasıl yapılır?

Batı ülkelerinde inek sütünü şu ya da bu şekilde kullanmak istemeyenler badem sütü, fındık sütü gibi alternatifleri çoktan sofralarında kullanmaya başladılar bile. Badem sütünün yapımı çok basit. 1 bardak çiğ bademi geceden suya koyuyorsunuz. Sabah kabuklarını soyup bademleri duruladıktan sonra bir litre suyun içine katıp güçlü bir blender’dan geçiriyorsunuz. Son olarak da ince bir süzgeçle süzdüğünüzde badem sütünüz hazır oluyor. Süzdükten sonra arta kalan badem ezmesini keklerde, tatlılarda kullanabilirsiniz. Bal ve tarçın katarak tatlandırmak mümkün. Hem E vitamini hem de kalsiyum açısından oldukça zengin bir besin.

İyi kalsiyum kaynakları

Kalsiyum genel kanının aksine sadece süt ve süt ürünlerinde değil baklagiller, yeşil yapraklı bitkilerde ve meyvelerde de bolca bulunuyor. Aşağıdaki tabloda bir besinin 100 gramında kaç miligram kalsiyum olduğunu görebilirsiniz:

Bakla: 77 Barbunya: 128 Fasulye: 86 Nohut: 134 Mercimek: 68 Badem: 254

Yer Fıstığı: 66 Soya Fasulyesi: 226 Fındık: 209 Yeşil fıstık: 140 Ceviz içi: 84

Susam: 1200 Çökelek: 505 Tarhana: 78 Yumurta: 25 Bakla: 48 Bamya: 78

Bezelye: 25 Enginar: 50 Taze fasulye: 55 Lahana: 43 Marul: 79

Ispanak: 80 Asma yaprağı: 392 Semizotu: 79 Kayısı: 30 İncir: 54

Kiraz: 30 Limon: 41 Pekmez: 400 Siyah zeytin: 77 Yeşil zeytin: 90

Sonuç olarak

Sütü ister için ister içmeyin; bu tamamen içinizin hangi konuda ne kadar rahat olduğuyla, alışkanlıklarınızla ilgili bir seçim. Lakin şunu bilmekte fayda var; bir bardak sütten alacağınız 120 mg kalsiyumu yarım kase yoğurt, 50 gr. pekmez, 4 tane incir yiyerek de alabilirsiniz... “Çocuğum süt içmiyor” ya da “Süt bende şişkinlik yapıyor” diye dert edenlere duyurulur.

Yazı: Damla Çeliktaban