Doğum kontrol haplarının yan etkileri üzerine detaylı bir yazı yazmıştım. Bu yazının ardından farklı yöntemleri içeren bir yazı şart oldu.

Doğum kontrolü için keşke bir bitki ya da kullanılabilecek doğal bir takviye benzeri yöntem olsa ama yok maalesef. Yöntemlerin hepsi ya sizin ya da partnerinizin bazı şeylerden ödün vermesini gerektiriyor.

Doğum kontrol yöntemlerini yazıda 3’e ayıralım. 1.tip yöntemler en doğal ama her iki tarafın da sorumluluk almasını gerektiren yöntemler. 2.tip yöntemler daha az efor gerektiren ama biraz toksik ya da vücuda bir miktar zarar verici yöntemler. 3. tip yöntemler ise (haplar gibi) neredeyse hiç efor gerektirmeyen ama –yan-etkilerinin çok daha yoğun ve ciddi olduğu yöntemleri içeriyor. 1. ve 2. tip yöntemler yumurtlamayı baskılamıyor.

1.Tip Doğum Kontrol Yöntemleri

Sentetik hormon içermeyen, toksik olmayan ve sağlık açısından risk taşımayan ve yumurtlamayı baskılamayan yöntemlerdir.

I) Doğurganlık farkındalık metodu

Bu yöntemde doğurgan olduğunuz dönemi bilip o dönemde ya seks yapmaktan kaçınarak ya da seks esnasında bariyer yöntemlerini kullanarak doğum kontrolü sağlanır. 2007’de yapılan bir araştırmaya göre bu yöntem doğru şekilde kullanıldığında bir doğum kontrolü yöntemi olarak hap kadar etkili olduğu tespit edilmiştir. (Haplarda başarısızlık oranı %0.3 iken bu yöntemde %0.6’dır.)

Düzenli döngüleriniz yoksa ya da doğum kontrol hapı kullanmayı bıraktıktan sonraki 3 ay içerisindeyseniz bu yöntemi kullanmayın.

Döngünüzün sadece 7 gününde doğurgansınızdır. Bunun 5’i yumurtlamadan hemen önceki 5 gün, 2’si ise yumurtlamadan hemen sonraki 2 gündür. 5 gün; çünkü yumurtalık kanallarınızda spermin yumurtayı beklerken canlı kalabileceği süre bu kadardır, yumurtlamadan sonraki 2 gün ise yumurtanızın spermi kabul eder şekilde yumurtalık kanalında beklediği süredir.

Döngünüzün geri kalan zamanlarında hamilelik neredeyse imkansızdır. 28 günlük standart bir döngüde yumurtlama genelde 14. günde olur, bu durumda doğurgan günler döngünüzün 9-16 günleri arasıdır. 35 günlük döngülerde ise yumurtlama genelde 21. günde olur.

Takvimde işaretleyerek ya da bir akıllı telefonlarda bulabileceğiniz bir aplikasyonu kullanarak günleri takip edebilirsiniz. Ancak bunun yanında yumurtladığınıza dair fiziksel işaretleri de takip etmeniz gerekir. Çünkü yumurtlama her zaman takvimde işaretlediğiniz zamanda gerçekleşmez. Çok düzenli döngüleriniz bile olsa bazı durumlarda -stres ya da hastalıklara bağlı- beklediğiniz zamandan önce ya da sonra da yumurtlayabilirsiniz.

Yumurtlamanın bedendeki fiziksel işaretleri

Doğurgan Mukus: İlk fiziksel işaret “doğurgan mukus”tur. Çiğ yumurta beyazına benzeyen bir vajinal akıntıdır. Renksiz, açık, esnek ve kaygandır. Tuvaletten sonra iç çamaşırınızda ya da tuvalet kağıdında görürsünüz. Genelde yumurtlamadan 2-3 gün önce görmeye başlarsınız. Bu mukusun fonksiyonu spermi hızlıca rahminizden yumurtanıza doğru göndermektir. Süper doğurgan olduğunuz bir döneme işaret eder. (Önemli not: Bu mukus normalde yumurtlamadan 2-3 gün önce olur ama döngünüzde progesterona kıyasla daha fazla östrojen olduğunda da yumurtlamadan çok önce döngünüzün erken aşamalarında ya da yumurtlamadan sonra da olabilir. Yani bir döngüde birden fazla zamanda mukus görebilirsiniz-bu birden fazla yumurtladığınız anlamına gelmez.)

Yumurtlama Testi: Diğer fiziksel işaret luteinizan hormonudur (LH). LH, yumurtalığınıza yumurtayı bırakmasını söyleyen bir hipofiz hormonudur. LH testi idrardaki luteinizan hormon seviyesini ölçer. Döngünüzün 8.gününde test yapmaya başlayın ki olası bir erken yumurtlamayı da fark edebilesiniz.

Serviks Pozisyonu: Yumurtlamanın diğer işareti serviksinizin yumuşaklığı ve pozisyonudur. Serviksiniz rahminizin en alt tarafı, açılmanın olduğu ve menstrual kanamanın çıktığı yerdir. Normalde serviksiniz vajinanızın bir parmak içerisine kadar gelecek şekilde aşağıdadır ve dokunduğunuzda sert bir his verir. Burnunuzun ucu gibi. Yumurtlamadan önceki günlerde serviks daha yukarı çıkar ve yumuşamaya başlar.

Vücut sıcaklığı: Son fiziksel işaret ise vücut sıcaklığında artıştır. Ama bu yumurtlamadan hemen sonra olur. Esas vücut sıcaklığı, sabah yataktan çıkmadan ve herhangi bir şey yemeden önceki vücut sıcaklığı yumurtlamadan önce genelde 36.5 derece iken, yumurtlamadan sonra 37 derece olur. Eczanelerden alabileceğiniz hassas, özel termometreler ile bu küçük farkı doğru şekilde ölçebilirsiniz. Her sabah yataktan kalkmadan aynı saatte diliniz altından ölçün. Akşamdan kalma iseniz ya da fazla uyuduysanız vücut sıcaklığınız normalin üzerinde çıkacaktır, onu dikkate almayın.

II) Yumurtlama Sonrası Metod

Doğurgan mukusu gördüyseniz, LH testi pozitifse ve 3 gün boyunca vücut ısınız normale göre yükseldiyse o zaman yumurtlama gerçekleşmiş demektir. Yumurtlamadan sonraki sadece 2 gün doğurgan olduğunuz dönemdir. Döngünüzün bundan sonrasında hamile kalmanız mümkün değildir ki bu aşağı yukarı 9-10 gündür.

III) Erkekler için Prezervatifler-Kondomlar

Dünyada en yaygın olan basit, ucuz ve her 2 taraf için de sağlık riski oluşturmayan bir yöntemdir. Seks öncesi partnerinizin penisine takılan ve spermi yakalayıp vücudunuza girmesini engelleyen bir bariyer metodudur. En iyi bariyer metodu diyebiliriz hatta çünkü hem cinsel yolla bulaşan hastalıklara yakalanma riskini düşürürler hem de toksik spermisid olmadan (sperm öldüren) kullanılabilirler. Bazı kondomlar spermisid içerir ve normal kayganlaştırıcı ile hazırlanmış kondomlara göre herhangi bir avantajları yoktur. Spermisidin toksik etkisi nedeniyle kadınların enfeksiyon kapma ihtimalleri daha yüksektir. Sık idrar yolları enfeksiyonları yaşıyorsanız, kullandığınız kondomun spermisid içerip içmediğine bir bakın.

Doğru kullanıldığında hamile kalma riski %2’dir.

IV) Kadınlar için Prezervatifler-Kondomlar

Her iki ucunda da birer esnek halka bulunan lateks bir tüptür. Bir halka vajinanızın içine yerleştirilir ve seks esnasında orada kalır. Diğer halka vulvanızın dışındadır. En önemli avantajı kontrolün sizde olmasıdır. Seksten saatler öncesinde yerleştirebilirsiniz (8 saate kadar) ve seksten sonra da birkaç saat daha kalabilir içinizde. Böylece sevişme esnasında kondom takmak için ara verip dikkatinizin dağılmasına gerek kalmaz. Erkek kondomlarına göre vulvanızın çeperini de tuttuğu için cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı daha korunaklıdır. Ayrıca dış çeperdeki halka klitorisinize sürtünmesinden dolayı daha fazla zevk almanızı sağlayabilir. İnternette kullanımı ile ilgili videolar bulabilirsiniz. Erkek kondomlarına göre daha pahalıdır.

V) Geri Çekilme Metodu

Bu yöntemde partneriniz boşalmadan hemen önce penisini geri çekerek vajinanızın dışına boşalır. 2500 yıldan fazla bir süredir kullanılan ve hala da çok yaygın bir yöntemdir. Diğer yöntemlere göre daha az efektiftir. Doğru şekilde yapıldığında başarısızlık oranı %4’tür. Başarı partnerinizin becerilerine bağlıdır. Deneyimli ve güven ilişkisi yaşayan çiftler için uygundur. Ek güvenlik için geri çekilme metodu doğurganlık farkındalık metoduyla birlikte kullanılabilir. Yani geri çekilmeyi her seferinde kullanıp, doğurgan haftada seks yapmamayı tercih ederek. Ancak arka arkaya iki kez seks yapıldığında bu yönteme güvenemezsiniz çünkü bir miktar sperm boşalmadan sonra peniste kalır ve ikinci sevişmenizde vajinanıza girebilir. İkinci kez seks yapacaksanız eğer partnerinize idrarını yapmasını ve ardından da spermi yıkamasını söyleyebilirsiniz.

2.ve 3. tip doğum kontrol yöntemlerinden ise sonraki yazıda bahsedeceğim.

Gizem Onay Collet