Ülkemiz çocukların ve gençlerin geleceklerinin belirlenmesi açısından önemli olan sınavlarla dolu. Bu sınavlar sınava girecek çocuk ve gençler kadar bu kişilerin aileleri için de önem taşıyor. Üsküdar Üniversitesi Eğitim Danışmanı Uzm. Psk. Orhan Gümüşel, “Sınavlara anne babalar mı yoksa çocuklar mı giriyor?” sorusunu, “Bu durum ailenin eğitime yüklediği anlama, çocuklarına yaklaşımlarına ve onları hayatlarında nereye koyduklarına göre değişiyor” diye yanıtlıyor. Çocuğunu bir proje gibi değerlendiren ebeveynlerin çocukla birlikte sınava hazırlandığını ve kaçınılmaz olarak onunla birlikte sınava girdiğini belirten Gümüşel, ekliyor: “Akademik kimliği en önemli güç olarak gören aileler için de durum aynı. Akademik kimliğe yükledikleri anlam güçlü rekabet ortamında gücü sağlamada hırslarını artırıyor. Aslında yaşanan anne-babanın gelecek kaygısını sınav şemsiyesi altında çocuklarına transfer etmesi oluyor. Böyle yapıdaki ailelerde sınav çocuğa ait bir yaşantı olmaktan çok ailenin yaşantısı haline geliyor. Sınav ve başarı ilişkisinde özne sınava giren çocuk olmaktan çıkıp aile oluyor. Anne baba başarı için çocuğunu destekleyen taraftar olmaktan çıkıp başarı fanatikliği ekseninde taraf haline geliyor.”

Anne mi daha hırslı baba mı?

Somut ve görünen üzerinden yaklaşıldığında annelerin babalardan daha hırslı gibi göründüğünü belirten Gümüşel, bunu bir yanılsama olarak kabul ettiğini söylüyor ve ekliyor: “Bu yanılsamanın birkaç nedeni var. Ebeveyn rol paylaşımında anneler çocuklarla ilgili rolleri ve sorumlulukları daha çok üstlendiği için böyle görülebiliyor. Halbuki anneler sıklıkla babaların isteklerini çocuklara ileten köprü veya elçi vazifesindeler. Daha çok annenin temasta olduğu çocuğun yaşam alanlarıyla ilgili de sıklıkla annenin konuşması gerekiyor. Okul, ders, tedavi gibi organizasyonları da anneler daha çok organize ettiği için onlar görünür halde. Kendi sosyal kimlik yatırımını annelik ve annelik performansı üzerine yatırımlayan kadınlar çocuğun başarısını kendi rol başarısı olarak göreceği için ayrıca motive olabilirler ama bu babalar için de geçerli. Baba, kendi ego yatırımlarının tamamlayıcısı olarak çocuklarını görürse, o da başarı konusunda hırslı davranacaktır.”

Bütünü değerlendirin

Demokratik ailelerde durumun daha sakin olduğunu belirten Gümüşel, bunun nedenini şu sözlerle açıklıyor: “Bu ailelerde çocuk evde karar alma ve uygulama mekanizmalarına küçük yaştan itibaren katılır ve inisiyatif alabilir konumdadır. Uzlaşma kültürü, kendilik değerini oluşturma, kaynak yönetimi gibi konularda doğal tecrübeye sahiptir. Bu tür aileler iletişimde karşılıklılık ilkesine önem verirler. Hak ve sorumluluk ilişkisinin işletilmesinde bu ilke çok önemlidir. Hizmetkâr eğilimli ebeveynlerin çocukları, hakları karşısında sorumluluklarını ihmal etme eğilimine girebilirler. Otoriter ailelerde çocuk söz sahibi olmadığı için sorumluluk sahibi olmaktan kaçınabilir. Kısacası çocuğunu duygu yönü, ifade biçimi ve bilişsel kaynaklarıyla bütüncül değerlendirebilen anne-babaların çocukları bu konuda daha şanslılar.”

Yapamadıklarınıza takılmak size zaman kaybettirir

Uzm. Psk. Orhan Gümüşel, sınava sayılı günler kala öğrencilere şunları tavsiye ediyor:

• Kendinizle ya da başkalarıyla gerilimden durmaya çalışın.

• Bugüne kadar yapamadıklarınıza takılmak size zaman ve motivasyon kaybettirir.

• Başkalarının performansına göre değil, kendi süreç gelişiminize göre analizler yapın.

• Duygusal değil akılcı çalışmalar planlayın.

• Kazanmak istediğiniz şeye kazanamamak mikrobunu bulaştırmayın.

• Çalışma ritminizi bozmamak ana kuralınız olsun.

• Gündelik yaşam düzeninizi stabil bir ritme bağlayın.

Sınava 1 hafta kala bunlara dikkat

Öğrencilerin sınava 1 hafta kala dikkat etmeleri gerekenler şöyle sıralanıyor:

• Son 1 haftada yeni konu çalışmak zihin karışıklığına neden olabilir.

• Yeni konu çalışmak yerine güçlendirme çalışmalarına ağırlık verilmelidir.

• Deneme sınavlarında yanlış ya da boş soruları konuya geri dönerek yeniden çözmek gerekir. Bu, iyi bir tamamlama ve pekiştirme çalışması olacaktır.

• Ağır fiziksel egzersizlerden kaçınılmalıdır.

• Beslenme düzeni stabil hale getirilmelidir.

• Uyku saatleri stabil hale getirilmelidir.

• Lüzumsuz iletişim gerginliklerinden mümkün olduğunca kaçınılmalıdır.

Sınava 3 gün kala yapılması gerekenler:

• Rötuş çalışmaları yapılmalı. Yeni konu kesinlikle çalışılmamalı.

• Son 2 günde çalışmalar bırakılmalı. Son 2 gün demlenme zamanıdır. Bilginin oturması, bedenin ve zihnin dinginleşmesi için önemlidir.

• Eğer son 2 gün çalışmamak çok kaygı yaratacaksa mümkün olduğunca hafif tempoda soru çözülebilir.

• Uyku ve beslenme düzenine itina gösterilmelidir.

• Ağır egzersizlerden kaçınılmalıdır.

Öğrencilerin başarısını artıracak öneriler

Öğrencilerin durum analizi yaparak ilerlemeleri gerekiyor. Süreç içinde performans tablosuna bir göz atıp kendi süreçlerindeki değişimi değerlendirerek son aydaki çalışma tempo ve ritimlerini belirlemeliler. Şu sıralar sınava akademik hazırlık anlamında en önemli koşul doğru analize bağlı çalışma ritmini oluşturmaktır. Bu analiz öğrencilere bundan sonrası için isabetli strateji oluşturma avantajını sağlayacaktır. Güçlü ve güçsüz alanlarını tespit ettikten sonra güçlü alanları koruyacak periyodik çalışmayla güçsüz alanları geliştirmeye yönelik tempo çalışma çerçevesini kurgulayabilirler.

Sınav anı stratejisini de artık belli bir şablona oturtmaları gerek. Bunun için de deneme sınavlarının sayısını artırmalı ve şablonlarını bu sınavlarda test etmeliler. Hangi testten başlayacaklar, turlama sistemini nasıl uygulayacaklar, süre yönetimini nasıl takip edecekler iyice pekişmeli.

Yine bu son dönemde kendileri ve yaşam alanlarının daralmasıyla ilgili olumsuz duygularını öteleyebilmeliler, çünkü yorgunluk ve kaygı negatif genelleme tuzağına düşürebilir. Bunu önlemek için neyi yapamadıklarına değil neleri yapabilecekleri üzerine odaklanmalılar.

Yarın: Sınav hazırlığıyla ilgili doğru bilinen yanlışlar

Haber: Ceyda Erenoğlu