Doğuştan kaygısız ve mutlu musunuz? Eğer öyleyseniz, bunun sebebi muhtemelen genlerinizin ve yaşam tarzınıza dair kişisel tercihlerinizin karışımıdır. Pozitif psikoloji, insanların yalnızca düşünce ve davranış yollarını değiştirerek kendilerini mutlu edebilecekleri fikrini baz alır. Mutluluk, tanrı vergisi bir özellikten çok, bir alışkanlık olarak kavramsallaştırılır. Kimi insanların mutluluğu, biyolojik olarak belirlense de daha mutlu olabilmek adına yapabileceğimiz birçok şey var.

Bugünün en güzel anı ne zamandı?

Çocuğunuzun uykudan önce tatmin ve mutlu hissetmesini sağlamak için iyi bir soru. Çocuğunuzun gün içerisinde yaşanan kötü şeylere değil, iyi şeylere odaklanmasını sağlayarak nihayetinde bunu alışkanlık haline getirir.

Neye minnettarsın?

Akşam yemeğinde sorulabilecek sorulardan birisi. Ailenin her üyesi, sırayla o gün neye minnettar olduklarını söyleyebilir. Mutluluk ve minnettarlık arasında güçlü bir ilişki vardır; dolayısıyla bu soru, oldukça etkilidir.

O konuda ne yapmayı düşünüyorsun?

Çocuğunuz bir sorunla size geldiğinde, sakin ve meraklı bir ses tonu ile bu soruyu sorun. Hemen müdahale edip sorunu çözmeyin; bunun uzun vadede nasıl bir faydası olabilir ki? En azından ona kendi kendine halletmesi için bir şans tanıyın ve bu soruyu sorarak güveninizi gösterin; sonuçta bu soru, kendi sorunlarına çözüm bulabileceklerine inandığınızı gösterir. Çocuğunuz “Bilmiyorum.” derse eğer, birlikte düşünmeyi teklif edin. Mutlu insanlar, problemlerini aşılabilir, kendileriniise etkili sorun çözebilen kişiler olarak gören insanlardır.

Bu, sana kendini nasıl hissettirdi?

Mutluluğun önemli bir bölümü de kişinin kendi duygularının farkında olması ve onları ifade edebilmesidir. Hislerinizi kelimelere döktüğünüzde, onları anlamlandırabilir, işleyebilir ve başkalarının desteğini alabilirsiniz. Çocuğunuz size ‘kötü’ bir şeyle geldiğinde, soruyu azletmek ya da ona çözüm bulmak yerine, bu soruyu yöneltin. Böylelikle çocuğunuzun kendi duygularının farkında olmasını ve bu bilgiyi etkili bir şekilde kullanmasını sağlayabilirsiniz

Sence ne hissediyor?

Herhangi bir durumda, çocuğunuza başka birinin hislerini sorarak empati tohumları ekebilirsiniz. Empati, çocuğunuzun mutlu bir insan olmasını sağlayacak; güçlü kişisel arası ilişkiler kuracak, başkalarını düşündüğü için kendini daha iyi hissedecek ve hayattan daha fazla anlam çıkaracak.

Bardağın dolu tarafına nasıl bakabiliriz?

Durum ne olursa olsun, çocuğunuza olumlu şeylerin de olduğunu öğretebilirsiniz. Ergen ve ergenlik öncesi dönemdeki çocuklar için fazla bayat bir soru olabilir; ancak küçük çocukların hoşuna gidecektir. Çocuğunuza ‘limondan limonatayapma’ ifadesini de öğretebilir ve kötü anlarda limonatayı nasıl yapacaklarını sorabilirsiniz. “Düştün ve canın yandı; bu bir limon. Ama rengârenk bir yara bandın oldu; bu da limonata! Şimdi sen anneye bir tane söyle” gibi.

Bundan daha fazlasını nasıl öğrenebiliriz?

Herhangi bir televizyon programında, kitapta, seyahatte; daima öğrenilecek yeni şey bir şeyler bulunur. İnsanoğlu, öğrenmeye daima meraklıdır. Televizyonda birinin “Bonjour” dediğini duyduğunuzda, Fransa’nın fotoğraflarına bakabilir ya da YouTube’dan Fransızca bir şarkı açabilirsiniz. Çocuğunuz, bu sorunun, telefonu çıkarıp ona yeni bir şeyler göstereceğiniz anlamına geldiğini fark ettiğinde, sürekli yapmanızı isteyecek.

Hafta sonu ne yapmak istiyorsun?

Yapılan araştırmalara göre, pozitif deneyim beklentisi, deneyimin kendinden daha çok mutluluk getiriyor. Çocuğunuz, yarının bugün olmadığını anlayacak olgunluğa eriştiğinde, küçük çaplı pozitif beklenti alışkanlığı yaratmaya başlayın. Tüm hafta boyunca, hafta sonu yiyeceği dondurma için heyecanlanan çocuk, mutlu bir çocuktur; 6 ay sonraki tatil planları için heyecanlanan bir yetişkin nasıl mutlu oluyorsa.

Birini mutlu etmek için ne yapabiliriz?

Çocuğunuzu hasta ya da ameliyat geçiren bir akrabanızı ziyaret ederken yanınızda götürmek, ona verebileceğiniz harika bir hediyedir. Yapılabilecek hoş şeyleri kendi düşünebilirse eğer, çocuğunuz davranışı ile çok daha fazla gurur duyacaktır. Çocuğunuzu hayır işlerine de dâhil edin; bu tür faaliyetler, doğrudan mutlulukla ilişkili olan bir tür diğerkâmlık formudur.

Bugün dışarıda ne yapmak istiyorsun?

Çocuğunuzla birlikte dışarı çıkmak ve fiziksel aktivitelerde bulunmak, onu sürekli oturma alışkanlığından kurtarmanın harika bir yoludur. Egzersiz, endorfin salınımını tetikler ve depresyon tedavisinde oldukça etkilidir. Ve çocuğunuza egzersiz yapmayı öğretmenin en güçlü yolu, bizzat sizin yapmanızdır. Anneleri egzersiz yapan çocukların, onları örnek almaları daha olasıdır. Güneş ışığı da ruh halini düzeltip günlük ritmi düzenleyerek daha iyi uykuyu beraberinde getirdiğinden, mutluluk kaçınılmazdır.

En çok ne zaman mutlu oluyorsun?

Çocuğunuzun dikkatini, en çok keyif aldığı deneyimlere yönlendirdiğinizde, zamanını kendini mutlu eden aktivitelerle harcama gibi bir seçeneğinin olduğunu fark etmeye başlayacaktır. Araştırmacı psikolog Mihaly Csikszentmihalyi’ye göre, ‘akış’, kişinin bir aktiviteyi inanılmaz derecede eğlenceli ve ödüllendirici bularak kendini ve zaman algısını tamamen kaybetmesi, kendini yalnızca anın içerisinde hissetmesi halidir. Çocuğunuz, ‘akış’ hissini yaşayabileceği bir aktivite bulacak kadar şanslıysa eğer, buna dikkat çekmeniz ve çocuğunuzun bu halde kalabileceği yeterli vakti ona vermeniz önemlidir.