Güvenli bağlanma ve sağlıklı bir ebeveyn-çocuk ilişkisi için gereken bazı temel şeyler bulunuyor. Özenli bir ebeveyn-çocuk ilişkisi, çocuğun öğrenme becerilerini destekliyor ve duygusal gelişimi için çocuk beyninde güçlü bir temel oluşturuyor. Harvard Çocuk Gelişimi Merkezi uzmanları, bebek ve çocukların beyin gelişimini desteklemek için beş püf noktası öneriyor. Uzmanlar önerdikleri ana fikri “Çocuğunuzun ilgilendiği şey hakkında ona geribildirim verin” diyerek özetliyorlar. İşte anne ve babalar için öneriler;

Çocuğunuzun neye odaklandığını fark edin

Çocuğunuz bir şeye bakıyor ve ona mı işaret ediyor? Ses mi çıkarıyor yoksa yüz ifadesi mi gösteriyor? İşin anahtarı, çocuğun neye odaklandığına dikkat etmektir. Elbette ki tüm zamanınızı buna ayıramazsınız ancak gün içinde gerçekten etkili bir şekilde birkaç kere yapmanız bile çocuğunuzla bağ kurmanız için etkili bir yoldur. Günlük işlerin arasında birkaç kere fırsat bulmaya çalışın ve farkındalığınızı, çocuğunuzun o anda odaklandığı şeye getirin. Peki bu ne işe yarar? Bu odaklanma, çocuğunuzun yetenek, ilgi alanı ve ihtiyaçları hakkında size çok şey söyler. Çocuğunuz sadece oyuncaklarıyla oynuyormuş gibi görünse de yaptığı yeni keşifler ve yetenekleri konusunda size ipuçlarını böyle zamanlarda verir.

Odaklandığı şey hakkında ona destek ve cesaret verin

Çocuğunuzu kucaklamanız, ona nazikçe bir şeyler söylemeniz, yaptığı şeye yardım ederek ona katılmanız onun küçük dünyası için çok şey anlamına gelir. Bir ses veya yüz ifadesi bile bazen yeterli olur. Yaptığı şeyi fark etmenizi sağlayan bir şekilde gülümsemeniz, anlattığı şey üzerine “Anlıyorum” gibi bir ifade kullanmanız, işaret ettiği bir nesneyi alıp yakınlaştırmanız basit gibi görünebilir ancak duygusal gelişim için oldukça faydalıdır. Destek ve cesaret içeren bir geribildirim, bir çocuğun ilgisini ve merakını ödüllendirmek anlamına gelir. Yaptığı şeyler hakkında hiç geri dönüş alamamak, bir çocuk için stresli olabilir. Çocuğunuza geribildirim verdiğinizde, düşünce ve duygularının duyulduğu ve anlaşıldığını görür.

İlgilendiği şeye bir ad verin

Bir çocuğa ne gördüğünü, ne yaptığını veya ne hissettiğini söyleyerek bir geribildirimde bulunduğunuz zaman beynindeki dil merkezinde önemli nöron bağlantıları gelişmesini sağlarsınız. Çocuğunuz henüz söylediğiniz şeyleri anlamayacak yaşta gibi görünse de konuşmadan veya anlamadan önce bu bağlantıların gerçekleşmesi desteklenmiş olur. Çocuğunuzun o anda odaklandığı şeyler arasında bulunan herhangi bir şeyi adlandırabilirsiniz. Bu şey bir kişi, bir nesne, bir eylem, bir his veya birkaç şeyin kombinasyonu olabilir. Bir çocuk ayağı ile ilgilendiğinde “Evet, bunlar senin ayakların” demeniz bile faydalıdır. Çocukların neye odaklandığını tanımladığınızda, etraflarındaki dünyayı anlamalarına ve ne bekleyebileceklerini bilmelerine yardımcı olursunuz. Adlandırma, ayrıca çocuklara kullanmaları için kelimeler verir ve onları önemsediğinizi göstermeyi sağlar.

Beklemeyi ve etkileşimi öğrenin

Çocuğunuzun yaptığı şeye yönelik bir geribildirimde bulunduğunuzda, kısa bir süre bekleyin ve ona cevap verme şansı tanıyın. Çocuğunuz cevap verdikten sonra bunu devam ettirebilir ve etkileşimin önünü açabilirsiniz. Dikkat etmeniz gereken, öğretici bir çaba içine girmeden sadece onun cümlelerine ilgi ve merak dolu karşılıklar vermektir. Bu birkaç cümlelik bir diyalog haline dönüşebilir ancak cümle aralarında beklemeniz çok önemlidir. Çocukların beyni yeni bir bilgi ile karşılaştığında onu işlemek için zamana ihtiyaç duyar. Etkileşimi karmaşık hale getirecek uzun açıklamalardan kaçının. Beklemeniz çocuğunuza yardımcı olur ve akıcı bir etkileşimin önünü açar. Sırayla giden ve öğütlerin, düzeltmelerin ön planda olmadığı bir diyalog, çocuğunuzun kendine güvenini arttırır. Kendi kendisini kontrol etmeyi ve başkalarıyla nasıl başa çıkacağını öğrenmesine yardımcı olur. Bekleyerek çocuğa kendi fikirlerini geliştirmesi, güven ve bağımsızlığını inşa etmesi için zaman tanımış olursunuz. Beklemek, onun ihtiyaçlarını anlamanıza da yardımcı olur.

Kendisinin başlatmasına ve bitirmesine izin verin

Çocuklar bir etkinliği bitirmeye ve başka bir aktiviteye geçmeye hazır olduklarında birtakım sinyaller verirler. Bir oyuncağa ilgileri azalabilir, yeni bir oyuncak alabilir veya başka bir şeye bakmak için uzaklaşabilir, başka bir şeye başlayabilir veya “Bu kadar” diyebilirler. Bir çocuğun odaklandığı şeye tüm dikkatinizi vererek onunla oynadığınızda, yeni bir şey başlatmaya hazır olduğu zamanı kaçırmazsınız. Bunun faydası ise şudur; çocuğunuza liderlik etmesi için zaman sunduğunuzda ve hemen araya girmediğinizde, kendi dünyalarını keşfetmeleri için alan açmış olursunuz. Sabırlı olun ve kendi oyununu kurmasına, yeni bir şeylere başlamak için ortalıkta biraz dolanmasına fırsat tanıyın. Bir oyunun bitme zamanı geldiğinde hemen yeni bir oyun önermeyin ve onun bir oyun geliştirmesi için bekleyin. Böylece yaratıcılığına da ket vurmamış olursunuz.

Referanslar: “5 Steps for Brain Building Serve and Return”. Şuradan alındı: https://developingchild.harvard.edu/resources/5-steps-for-brain-building-serve-and-return/