Bebeğinizin kafasında şekil bozukluğu varsa…

Doğum sırasında ya da ilerleyen aylarda bebeğin yatış pozisyonuna bağlı olarak gelişen kafatası şekil bozuklukları ebeveynlerin ilk anda paniğe kapılmasına neden oluyor. Bu durumda bir uzmana başvurmak erken dönemde önlem alınmasını ve eğer gerekliyse tedavi planlaması için zaman kazanılmasını sağlıyor.

Memorial Hizmet Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Nihal Madak Binboğa, bebeklerdeki kafatası şekil bozuklukları ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.

Başın sağlıklı büyümesi, bebeğin beyninin de sağlıklı bir şekilde büyüdüğünü göstermektedir. İlk aylarda en hızlı büyüyen vücut bölümü olan kafatası, bebeğin tüm vücudu gibi kolayca şekil değiştirebilmektedir. Başın ön bölgesinde bulunan bıngıldak 9-18. aylar arasında kapanmaktadır. Bu dönemlerde ebeveynler, bebeklerinin kafasının arkasındaki düzlük ve diğer taraflarındaki asimetrik bozukluklar nedeniyle panik yapmaktadır. Kafatasındaki şekil bozukları genellikle şu nedenlerden kaynaklanmaktadır:

Bebeğin anne karnındaki duruş pozisyonu
Doğumun uzun ve zor olması
Bebeğin küvözde kalması
Bir yaşından önce yastık kullanımı
Boyun kaslarındaki kısalık

Beyin gelişimine de etki eden kafatası şekil bozuklukları kalıcı olmasın

Doğumdan sonra fark edilen kafatası şekil bozuklukları, bazı aileler tarafından düzelir diye kendi haline bırakılmaktadır. Ancak kafatası şekil bozukluklarının bir kısmı kalıcı olabilmektedir. Bunun için erken teşhis ve önlemlerin alınması önemlidir. Yapılan araştırmalar bebeğin boyun kasındaki kısalık ya da gerginliğin % 85-90 oranında baş şekil bozukluğuna sebep olduğunu ortaya koymaktadır. Boyundaki bu direnç yetişkinlerdeki boyun tutulması gibidir. Fakat bebekler bu pozisyonu haftalarca muhafaza ettikleri için kafatasına etkisi çok daha yüksek seviyede olmaktadır. Bebeğinizin kafatası şekil bozukluğunun sebebinin iyi araştırılması gerekmektedir. Şekil bozukluğunun boyun kaslarından kaynaklanması durumunda fizyoterapi ile bebeğin boyun kasları güçlendirilebilmektedir. Böylece henüz tüm kafatası kemikleşmeden yapılacak tedavi ile şekil bozuklukları düzeltilebilmektedir.

Kafatası şekil bozukluğuna karşı yapılması gerekenler nelerdir?

Yatış pozisyonunu doğru ayarlayın

Yatış pozisyonundan kaynaklanan şekil bozukluklarını ise bebeğinizin yatış pozisyonunu değiştirerek düzeltmek mümkün olabilmektedir. Bunun için kafadaki deformasyon ilk fark edildiğinde bebek 6. ayından küçükse ve deformasyon hafif ve orta şiddetteyse, pediatri uzmanının yönlendirmesi ile öncelikle 1-2 ay yatış pozisyon değişimi ile düzelmesi beklenmelidir. Pozisyon değiştirmek; bebeği sırtüstü yatırırken başının düzlüğün olduğu yerin zıt tarafına dönük yatırılmasıdır. Çok basit gibi görünse de bunu başarmak gerçekten zordur. Pek çok ebeveyn uygulamada oldukça zorlanmaktadır. Bunu bu kadar zor yapan ise bebeğin boyun kasında bulunan gerginlik ve kısalıktır. Bebek ısrarla yatırıldığı yönün tersine dönebilmektedir. Mümkün olan en erken dönemde bir fizyoterapist ile birlikte çalışarak bu gerginliğin üstesinden gelinmesi en doğrusu olacaktır.

Kafatası kemikleşmeden tedavi önemli

Bebeğin kafatası 13 ay sonra kemikleşmektedir. Kafatası şekil bozukluğunda en kritik dönem 3-8 ay arasıdır. Bu aylar arasında uygulanan tedavi yöntemlerinden olumlu sonuç alınabilmektedir. Ancak 13. ay sonrasında kafatası deformasyonunun düzelme imkânı bulunmamaktadır. Bu nedenle bebeğin kafatası şekil bozukluğu, yatış pozisyon değişimine cevap vermiyorsa başının radyasyon içermeyen 3 boyutlu incelemesi yapılarak ileri tedavi yöntemleri uygulanmalıdır. Dizaynı, güvenliği, başarısı kısa sürede sonuç verdiği için genellikle FDA tarafından onay almış, düzeltmedeki etkinliği ve rahatlığı tespit edilmiş, aktif kasklı tedavi yöntemi tercih edilmektedir. Bebeğin kafatası boyutlarına uygun ve deformitesine özgün kask tasarlanır. Günün önemli bir kısmında bebeğin kafasına takılan kasklı tedavi yöntemi ile çok kısa sürede olumlu sonuç alınabilmektedir. Tedavinin belli dönemlerinde bebeğin kafatası 3 boyutlu olarak incelenerek düzelmenin boyutlarına göre tedavinin devam edip etmeyeceği kararlaştırılır. Bir diğer ileri tedavi yöntemi ise kafatası düzeltici operasyonlardır. Bunların sonucunda da bebeğin kafatası bir süre sonra istenilen şekle gelebilmekte ve çocuklar yaşıtları gibi sağlıklı büyüyüp gelişebilmektedir.

Kafasının şekli herkesi şaşırttı!

Bebeklerin kafası, doğumdan hemen sonra tam yuvarlak haline gelmez, bazı bebeklerinki bir süre eğri kalabilir. Amerikalı bebeğin şaşırtan değişimi, doğum fotoğrafçısının objektifine işte böyle yansıdı...

Amerikalı doğum fotoğrafçısı Kayla Reeder, doğum kanalından geçişi esnasındaki pozisyonu nedeniyle başı oldukça eğri görünen bebek Graham'ın fotoğraflarını paylaştı.

İkinci bebeklerini kucaklarına almak üzere hastaneye giden çift, ilk muayenede doğumun son aşamasına geldiklerini öğrendiler ve kısa bir süre sonra doğum gerçekleştiğinde ilginç bir sürprizle karşılaştılar.

Bebek Graham, anne karnında doğum kanalına doğru ilerlerken başı biraz yana doğru dönük olacak şekilde pozisyon almıştı ve bu nedenle doğumun ıkınma evresi beklenenden biraz daha uzun sürmüştü.

Sağlıklı bir şekilde dünyaya gelen bebeğin başı, normalde olduğundan çok daha eğri görünüyordu.

Doktorlar her şeyin yolunda olduğunu söylediği için aile bu durumu hiç yadırgamadı ve Graham'ın kafası birkaç gün sonra tamamen normal şeklini aldı.

Anne karnındaki bebeğin başı, diğer organlarıyla birlikte hızlı bir şekilde gelişir ve doğum zamanı geldiğinde bebeğin vücudu ve iskelet sistemi tamamen şekillenmiş olur. Tek istisna, kafatası kemikleridir. Annenin pelvis kemiklerinin arasından (doğum kanalından) rahatça geçebilmesi için bebeğin kafatası kemikleri, doğumdan sonraki birkaç güne kadar oldukça esnek kalır ve daha sonra sertleşerek son halini alır. Bu nedenle doğumdan sonra birçok bebeğin başının tam yuvarlak olmadığını görmek mümkündür.