Adaletin terazisinde "Kadın" olmak

Bir kadın, eşinin tecavüze uğradığını iddia ederek dava açıyor olsa sonucu ne olurdu?

“Eşim bana tecavüz etti” söylemi yargıda nasıl karşılık bulurdu?

İnanıyorum ki sizlerin de bu soruya benim sayısız neden ve çünkü diye başlayan soru ve yanıtlarınız vardır.

Yazıma bir soruyla başladım. Zira sıra dışı bir dava örneği.

Bu sorulara ve sorunsala ışık tutan filmin teması çok net: “Bedenim bana aittir. Eşim olman bedenime dokunma hakkı vermez.“

Uluslararası 10. Suç ve Film Festivali kapsamında ülkemizde gösterime giren Portekiz yapımı filmin orijinal adı "Submission" (Teslimiyet). Teslimiyet adlı filmin gösterimi festival kapsamında sona erdi.

10. Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali uzun metraj yarışma filmi olan “Teslimiyet” Tallin Black Nights FF'de en iyi senaryo ödülünü kazandı. Leonardo Antonio‘un yönetmenliğini yaptığı filmin oyuncuları; Iolanda Laranjeiro, Maria João Abreu, João Catarré, Marcantonio Del Carlo, José Raposo, Martinho Silva, Miguel Thiré, João Didelet, Cristina Homem de Mello, António Fonseca.

2020 yapımı Portekiz yapımı film 2021’de gösterime girecek. Ancak henüz vizyona girmeyen birçok film gibi bu filmi de festival kapsamında izleme fırsatı buldu Türk izleyicisi. Festival sürecinde, 30 ülkeden; 95 akademisyen, sinemacı ve öğrenci 60 sunum/söyleşi yaptı, jürilerde görev aldı 24 uzun ve kısa film gösterildi. Bu festivalde emeği geçen Prof. Dr. Adem Sözüer ve Prof. Dr. Bengi Semerci ve ekibi‚ “kadın, çocuk, yoksulluk” başlıklarıyla “ben masumum” ve “adalet” temalarına ışık tutan seçkin filmlerin yer alması için büyük çaba harcadı.

O filmlerden biri olan “Submission”... Film, bir kadının mutsuz devam eden bir evliliğe ‘katlanma’ gerekçelerine, hak arayışı sürecinde eril bakış açısını sorgulayan eleştirel, duygusal ancak tarafsız bir söylemle beyazperedeye aktarmış. Yanıtlarını ise izleyiciye bırakmış.

Filmin kahramanları, statüsü ve maddi gücü olan bir eş, ekonomik özgürlüğü olmayan mutsuz bir kadın. Bitirme cesaretini bulamadığı evliliğiyle ise eşinin tecavüz saldırısının ardından yüzleşecekti. Gözyaşları içinde polise giden kadın için o gece uzun bir gece olacaktı. Zira; Adli tıp uzmanı tarafından muyaene edilerek tecavüze uğradığını da kanıtlaması gerekiyordu. Susmama konusunda bu defa kararlı olan genç kadının, saldırının ardından hamile kalıdığı eşiyle ilgili adalet arayışı ise karmaşık hale gelecekti. Zira; evlilik birliği devam eden eşinin kendisine tecavüz ettiğini inandırması, ayrıntılarıyla anlatması ve kanıtlaması isteniyordu.

Değerli okuyucularım; bu filmle de bir kez daha fark ediyoruz ki; kadınlar; cinsiyetçi stereotipilerle özel alanda, kamusal alanda eksik ve gizli örüntülü olarak bir söylemlerle konumlandırılıyor. Hak ihlallerine maruz kalıyor. Tecavüz gibi insanlık dışı bir eyleme maruz kaldığını kanıtlamak için de mücadele vermesi gerekiyor.

Özel alan ve kamusal alanda eril yaklaşımlarla sıkıştırılmış bir temsiliyetle, ayrımcı kültürel pratiklerle değersizleştiriliyor. Evde, okulda, işyerinde, medyada, kamusal alanda hak arayış sürecinde toplumsal cinsiyet ayrımcılığına maruz kalıyor. Herkesin eşit ve özgür yaşam hakkına sahip olduğu kamusal alanda varlık gösterme çabası devam etse de; yeterli gelmiyor.

Oysaki kadınlar ve erkekler eşit olarak dünyaya gelirler ve eşit haklara sahiptirler. Kadınlar; bu film örneğinde de olduğu gibi, hak ihlallerinin birer mağduru, öznesine dönüşmemeli. Hak arayışından vazgeçmemeli.

Sorunun çözümü ise net: “Eğitim ve farkındalık”. Dolayısıyla değerli okuyucularım; toplumsal cinsiyet ayrımcılığa yönelik sorunsalın çözümüne yönelik güçlü düzenlemeler için daha çok çaba harcamak gerekiyor. Elbette kadınlar hak arayışı sürecinde “haksızlığa” teslim olmamalı. Susmamalı. Çığlık atmalı. Bu filmle aktarıldığı gibi, farkındalık kazandırmaya amaçlayan daha çok filmlerin yapılması dileğiyle.