Kadın ve mutfak

Çocukluğumun kadınlarını şarkı söylerken duyduğum tek yer mutfaktı. Ağıt tadında, sözsüz ve acılı ezgilerdi, duyduklarım. Ama ben yine de çok mutlu olurdum!

Hapsoldukları bu mekânda; şimdi mumla arar olduğumuz kıymetli üretimleri, bilim ve sanat kadar kıymet görmez, karnı acıkmadığı sürece kimsenin de umurunda olmazdı.

Koskocaman hayalet bir emek vardı ortada ve içten içe ürettiklerinin değerini sadece kendileri bildikleri için kısılmış sesleri, yaratıcılık ateşinin harıyla kendilerinden başkalarının da duyabileceği bir frekansa ulaşırdı.

O kadınları bilir ve asla onlar gibi olmak istemezdim. Bu nedenle mutfakla arama kalın duvarlar ördüm. Mutfak; ataerkil sistemle mücadelemin başladığı ilk yerdi. Mutfağa, başarabildiğim ölçüde girmemek ise benim için bir direniş biçimi, sisteme kafa tutabilmenin bir aracıydı.

Ta ki oğlumun mutfağa olan ilgisine şahit oluncaya dek! Başlangıçta; mutfağa karşı bir direnç oluşturmama sebep olan erkek egemen sistemken, mutfağa zorunluluk olarak adlandırdığım durumlar dışında, istek ve hevesle dâhil olmamı sağlayanın da bir erkek olması oldukça tuhaf gelmişti bana! Oysa bu durum apaçık bir gerçeği en saf haliyle yeniden görebilmemi sağlamıştı sadece. Üretmiş olduğumuz toplumsal cinsiyet rollerinin hayatlarımızı da, ilişkilerimizi de nasıl mutsuz ve cansız kıldığını… Biz derken sadece kadınları kastetmiyorum, erkekler de aynı ölçüde nasibini alıyor bu durumdan.

Uzun bir süre önce köyde bir ev inşa etmeye başladık. Bu evin mutfağına dair birkaç isteğim olduğunu fark edince; mutfakla aramdaki buzlar tamamen eriyor diye düşündüm. Göz alabildiğine uzanan yeşile bakan camları ve yeniden inşa etmeye çalıştığım anlamıyla mutfak benim için bir esaret alanından çok özgürlük alanına dönüşüyor şimdilerde.

Okulda ismi geçen hemen her ders, canlanıyor gözlerimizin önünde, mutfakta! Üstelik okuldaki gibi sıkıcı da değil bu dersler. En iyi öğrenme alanlarından birisi mutfak. Sadece dersleri değil, hayatın ta kendisini de!

Duyguların en canlı olduğu alan; mutfak. Yeni tariflere, ilk kez dinlediğimiz müziklerin eşlik ettiği, tanıdık, bildik türkülerin ve şarkıların yeni anlamlarını keşfettiğim yer; mutfak. Çocukluğumdakiyle benzer tek yanı da bu sanırım; müziği en iyi duyumsadığım yer olması.

Sevdiklerinle birlikte üretmenin ve paylaşmanın tadına varabileceğin yer; mutfak. Ve insanı en iyi tanıyabileceğin yerlerden birisi belki de…

Aklımızın da gönlümüzün de darmadağın olduğu zamanlardan geçtik, geçiyoruz. Mutfak benim için yaşamı yeniden üretebilmenin yollarını aradığım bir mekân şimdilerde. Mükemmelliğin değil, olduğun gibi olabilmenin, denemenin yollarından biri mutfak!

Sadece eşim ve oğlumla paylaştığım bir mekân da değil artık mutfak. Toplumsal tüm koşullanmalarımızı alaşağı etmek için eve gelen misafirleri de, cinsiyet fark etmeksizin; sürece dâhil ettiğim bir yer, yenilerde…

Kadınlar, zorunlu olarak girdikleri mutfakta; kendilerine faydadan çok zararı olan bir iktidara sahipler. Bazı feminist çalışmalar da gösteriyor ki; kadınlar mutfaktaki iktidarlarını erkeklere teslim etmek istemiyorlar. Ama bunu yaparken; özgürlüklerini teslim ediyor olabilirler mi?

Mutfağı yeniden inşa ettiğimizde, hayatımızı da yeniden inşa etmeye başlayacağız belki de.

Görünmez emeğin ve sömürünün merkezi olmaktan çıkıp, toplumsal cinsiyet rollerindeki farklılığın silindiği, dayanışmanın ve paylaşmanın esas olduğu mekânlara dönüşen mutfaklar, evler, ülkeler ve bir dünya diliyorum! O arzuladığımız devrimin merkezi; belki de mutfak!