Toplumda “böbrek genişlemesi” olarak adlandırılan, tıbbi adıyla hidronefroz hastalığı genellikle bebek henüz anne karnındayken saptanıyor. Böbrek genişlemesi sorunu çoğunlukla ilerlemez veya kendiliğinden kaybolurken, bir kısmı ise ilerleyerek ciddi tablolara neden olabiliyor. Yüreklere su serpen bilgi ise günümüzde hamilelik sırasında yapılan ultrason muayenesi sayesinde bebeklerdeki böbrek genişlemelerinin büyük çoğunluğunun doğum öncesinde tespit edilebilmesi.

Acıbadem Altunizade Hastanesi Çocuk Ürolojisi Uzmanı Prof. Dr. Cem Akbal, anne karnında tanı konulmasının da böbrek hasarını önlemek için erken tedavi imkanı sağladığına dikkat çekerek, “Böbreğin tüm yapıları anne karnında 20. haftadan sonra incelenebiliyor. Böbrek genişlemesi tespit edilirse bebeğin doğumun ardından çocuk ürolojisi takibine girmesi çok önemli. Bu sayede ileride oluşabilecek böbrek fonksiyon kaybı gibi hayatı tehdit eden sorunların gelişmesi önlenebiliyor” diyor.

Böbrek genişlemesinin nedenleri nedir?

Çocuk Ürolojisi Uzmanı Prof. Dr. Cem Akbal böbrek genişlemesine pek çok etkenin neden olabildiğine işaret ediyor. Veziko üreteral reflü olarak adlandırılan mesaneden böbreklere idrar kaçması sorunu böbreklerin genişlemesine sebep olabiliyor. Bunların yanı sıra böbrekle mesaneye idrar taşıyan kanalın herhangi bir yerindeki darlık ya da mesane çıkışındaki darlıklar da böbreklerin genişlemesine yol açabiliyor.

Böbrek yetmezliği oluşabiliyor

Böbreğin çıkışından mesane çıkışına kadar herhangi bir nedenle, örneğin tıkanıklık, idrarın geriye kaçışı veya mesane dinamiğinin bozulması sonucunda böbreğin genişlemesi ve fonksiyonunda azalma olması, “hidronefroz” olarak nitelendiriliyor. Anne karnında saptanan böbrek genişlemelerinin büyük çoğunluğu ilerlemez veya kendiliğinden kaybolurken, bir kısmı ise ilerleyerek böbreğe zarar verebiliyor. Prof. Dr. Cem Akbal böbrek genişlemesine ateşli idrar yolu enfeksiyonları eşlik ettiğinde böbreğin daha kolay hasar gördüğünü ve bunun sonucunda da böbreklerde ciddi fonksiyon kayıpları gelişebildiğini vurgulayarak, “Bunun yanı sıra sık geçirilen böbrek enfeksiyonları sonrasında bebekte büyüme ve gelişme geriliği ile ileriki dönemlerde yüksek tansiyon gibi problemler de oluşabiliyor” diyor.

Böbrek genişlemesinde dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

Böbrek genişlemesinde erken tanı ve tedavi yaşamsal önem taşıyor. Çocuk Ürolojisi Uzmanı Prof. Dr. Cem Akbal bu nedenle doğumdan sonraki ilk yılda bebeğin takip edilmesinin çok önemli olduğuna işaret ederek, “Doğum sonrasında 3. gün üriner ultrasonla bebeğin böbreklerinin incelenmesi gerekiyor. Ardından 1,3,6 ve 12. aylarda yapılan üriner ultrasonla tetkiklere devam ediliyor. Ultrason bulgularına göre gerekirse ileri tetkikler planlanıyor” diyor.

Böbrek genişlemesi belirtileri nelerdir?

Böbrek genişlemelerinin çoğu anne karnında tespit edilirken, bir kısmı ise doğum sonrası ve çocukluk döneminde gelişen bazı belirtilerin ardından yapılan araştırmalar sonrasında saptanıyor. Prof. Dr. Cem Akbal aşağıda yer alan belirtilerde zaman kaybetmeden bir hekime başvurulmasının yaşamsal öneme sahip olduğunu söylüyor.

• Yenidoğan ve ilk yıllarda,
• Huzursuzluk,
• Ateş,
• Yeterli beslenememe,
• Nedensiz ağlama krizleri,
• İdrar yaparken ağlama, kötü kokulu idrar, idrardan kan gelmesi.

Böbrek genişlemesi ameliyatı...

Çocuk Ürolojisi Uzmanı Prof. Dr. Cem Akbal günümüzde yapılan tetkiklerde en sık kullanılan ultrasonun radyasyonsuz, çocuğun canını yakmayan bir tetkik olduğunu belirterek, ihtiyaç halinde sistografi, diüretikli böbrek sintigrafisi gibi yöntemlere de başvurulduğunu ifade ediyor. “Çocuklarda böbrek genişlemesinin büyük bir kısmı kendiliğinden geriliyor, çok az bir kısmında ameliyata gereksinim duyuluyor.” diyen Prof. Dr. Cem Akbal tedaviyle ilgili şu bilgileri veriyor: “Böbrekler tehlikede olmadığı sürece bebeğin yakın takip altında olması yeterli geliyor, bu durumda cerrahi yönteme gerek kalmıyor. Ancak bunun aksine böbrek tehlikede ise altta yatan nedene yönelik cerrahi işlemlere başvuruluyor. Günümüzde uygulanan cerrahi yöntemlerden yüksek başarı oranları elde edilebiliyor ve çocuk hayatına sağlıklı bir şekilde devam edebiliyor.”