Mevsimsel alerjik rinit diğer adıyla bahar nezlesi en sık görülen alerjik hastalıklardan biri. Her yıl aynı zamanlarda kendinizi iyi hissetmiyorsanız siz de bahar alerjisine sahip kişilerden biri olabilirsiniz.

İstanbul Florence Nightingale Hastanesi İç Hastalıkları'ndan Uzm. Dr. Funda Orakdöğen bahar alerjileri hakkında bilinmeyenleri anlattı.

Bahar ayları olan mart, nisan, mayıs ve haziran aylarında polenlerin havaya yayılmasıyla birlikte burun kaşınması, hapşırma, nezle, burun tıkanması, gözlerde sulanma, kaşınma, sık öksürük, nefes sıkışması gibi alerjik nezle, göz alerjisi ve astım hastalığınınbelirtilerinin görülmesine bahar alerjisi denir. Bahar ayları aslında polenlere alerjimizin olup olmadığını anlamamıza yarayacak bir test gibidir. Polen alerjisinde en çok önem taşıyan polen türleri kızılağaç, fındık ağacı ve huş ağacı tarafından üretilmektedir. Bunlara ek olarak tüm çimen türleri, özellikle çayır otları ve meyve bahçesi gelmektedir. Küf mantarların üreme organları, polenin sebep olduğu rahatsızlıklara benzer rahatsızlıklar verebilir.

Polen, nefes yoluyla solunum yollarımıza yerleşir. Buna ek olarak polen cilt, saç ve gözlere yerleşir. Bu, birçokları için bir sorun oluşturmaz. Alerjik olan bir kişide bağışıklık sistemi harakete geçer ve burunda, gözlerde veya bronşlarda iltihaplanma tepkisi görülür. Vücut, polendeki proteinlere tepki gösterir ve rahatsızlığa, hapşırmaya, burun akıntısına, gözlerde kaşıntıya neden olan, histamin ve diğer iltihap yaratan maddeler salgılamaya başlar. Burunda alerjik rinit (bahar alerjisi/saman nezlesi) bronşlarda alerjik astım, gözlerde ise allerjik konjuktivite neden olur.

Polen alerjisi çoğunlukla 5-40 yaş grubundaki kişilerde görülür ve bu hastalığa yakalanan insan sayısının giderek arttığı görülmektedir. Sonuç olarak astım, alerjik nezle ve göz alerjisi belirtileri bahar aylarında görülüyorsa bahar alerjiniz var demektir ve bir an önce teşhis konulup tedaviye başlanması gerekmektedir.

Mevsimsel alerjik rinit nedir?

Alerjik rinit, burun içini kaplayan mukozanın alerjik nedenli iltihaplanmasına denir ve özellikle alerjik yatkınlığı olan kişilerde daha sık görülür. Çoğunlukla ömür boyu sürer ancak ileri yaşlarda şiddeti azalabilir. En sık görülme nedeni rüzgarın havada uçurduğu polenlerdir ancak herhangi bir alerjen tarafından tetiklenebilir. Kendiliğinden geçme olasılığı çok düşüktür. Ama soruna neden olan alerjenlerden uzak durmak önemli faydalar sağlamaktadır. Hastalığın yaygınlığı oldukça yüksektir ve bilimsel çalışmalara göre toplumun yaklaşık beşte birinin alerjik rinitli olduğu belirtilmektedir.

Mevsimsel alerjik rinit belirtileri nelerdir?

Alerjik riniti olan hastalarda burun tıkanıklığı, hapşırma nöbetleri, sulu burun akıntısı, burun ve gözlerde kaşıntı (aynı zamanda konjuktivit), sinüslerde baskı ve yüzde ağrı, Gözaltlarının şişmesi ve mavimsi bir renk alması, koku ve tat duyularında azalma, çocuk hastalarda sık sık ellerini buruna sürtme ve kaşıma hareketi, yorgunluk, algılama güçlüğü, uyku bozukluğu ,damakta ve gırtlakta kaşıntı, öksürük ve baş ağrısı görülebilir. Alerjiye yol açan polenlerin kaynağı çeşitli otlar ve ağaçlardır. Polenler havadan burun, göz ve boğazımıza yapışarak birikirler. İlkbaharda polenlerin kaynağı genellikle ağaçlar, yaz ve sonbaharda ise genellikle çayır otlarıdır.

Alerjik astım nedir?

Havayı solduğumuzda bu havanın akciğere iletilmesini bronş adı verilen yapılar sağlar. Çeşitli uyaranlar sonucu bu bronşlar aşırı derecede kasılır ve daralır. Hava yollarının daralmasıyla nefes almak güçleşse de nefes vermekte daha çok zorlanılır. Bu şekilde nöbetler halinde ortaya çıkan, geri dönüşümlü bronş kasılmasına astım denir. Şikayetler kendiliğinden düzelebilir, giderek şiddetlenebilir ya da ilaçlarla ortadan kalkabilir. Bu inflamasyonun oluşmasında genetik ve çevresel faktörler rol oynar. En önemli genetik risk faktörü alerjidir (Atopi). Toplumda özellikle çocukluk çağında sık görülen bir hastalık olan astım, yetişkinlerin yüzde 5’ini, çocukların ise yaklaşık yüzde 10’unu etkiler.

Alerjik astım belirtileri nelerdir ?

Astımda bronşlar daraldığından en önemli bulgu nefes almada güçlük çekmedir. Hasta hem nefes alırken hem de verirken zorlanır. Nefes verirken hava dışarı zorlanarak çıkar ve hırıltılı soluk alıp verme görülür. Hastada hışırtı tarzında ses oluşur. Astımda sık karşılaşılan bir durumdur fakat başka solunum yolu rahatsızlıklarında da bu hırıltı duyulabilir. Sadece astıma özgü bir belirti değildir. En çok görülen belirtilerden biri de öksürüktür. Özellikle gece ya da sabaha karşı ortaya çıkar. Kuru ve inatçı bir öksürüktür ve uykudan uyandırır. Sebebi balgam ya da bronşun etrafındaki kasların kasılmasıdır. Hasta doktora balgamı çıkardıktan sonra rahatladığını söyler. Astım hastaları sık nefes alıp verir. Çünkü aldığı nefesin yetmediğini düşünür ve zorlanır. Astım çok ağırlaştığında hastada morarma görülebilir. Ayrıca göğüs bölgesindeki deri özellikle kaburgaların arasındaki içe çöker ve kanurgalar belirginleşir. Mutlaka doktora görünmek gerekir. Bu beliritler sadece astımda görülmediğinden diğer hastalıklardan ayırt etmek gerekir. Astımın belirtileri özellikle sabaha doğru görülür.

Alerjik konjonktivit nedir?

Alerjik konjonktivit en sık rastlanan alerjik göz hastalığıdır. Genellikle çocuklukta başlar, İnsanların yaklaşık yüzde 15′inde allerjinin bir veya birkaç çeşidi görülür. Çevreyle direkt teması nedeniyle göz allerjik hastalıklara daha sık meyil gösteren bir organımızdır.

Alerjik konjonktivit belirtileri nelerdir?

Gözlerde sulanma, kaşınma olur. Kaşınma sonrası enfeksiyon eklenmesiyle de gözde kızarmalar ve ağrı başlayabilir. Gözünüzde özellikle bahar ayalarında kaşınma, sulanma, konjunktiivit sık oluyorsa bahar alerjiniz var demektir.

Tedavide nelere dikkat edilmelidir?

Polen alerjisi olanlar aşağıda bahsedilen önlemlere tama yakın uymalıdırlar. Şikâyetler geçmezse ilaç tedavisi uygulanır. Doktor gözetiminde antialerjik ilaçlarla hastalık kontrol altında tutulmaya çalışılmalıdır. Diğer bir şeçenek kortizonlu damla ve spreylerdir. Astım yakınmasında nefes açıcı kortizon dışı spreyler de kullanılır. Eğer alerjik şikâyetler ilaçlarla geçmiyorsa ve giderek artıyorsa şeçilmiş ve kısıtlı vakalarda spesifik alerji tespit edilenlere aşı tedavisi (immunoterapi) uygulanabilir. Çok az miktarlardan başlanarak giderek artırılan allerjen aşı ile vücuda verilir. Bu alerjenlere karşı vücudun desensitize (duyarsız) hale gelmesi sağlanır. Aşılama yaklaşık 4–5 yıl sürer. Tüm bunlara rağmen maalesef alerjik hastalıklarda yüzde 100 tedavi mümkün değildir. Ancak yukarıdaki yöntemlerle alerjik hastalıklar yakın kontrol altına alınmaya çalışılır.

Mevsim geçişlerinde nelere dikkat etmeli?

Bahar alerjisi belirtileri nelerdir?

Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. E. Sevda Özdoğan alerjik rinit belirtileri hakkında bilgiler veriyor.

Polenler alerjik kişilerde ani gelişen tekrarlayıcı hapşırıklar, burun akıntısı veya burun tıkanması, burun ve damakta kaşıntı, gözlerde yanma ve kaşıntı, geniz akıntısı gibi belirtiler gösterir. Ancak bazı kişilerde cilt döküntüleri kaşıntı, bazı kişilerde astım şeklinde de görülebilir.

Bahar nezlesi kimleri tehdit ediyor?

Bahar nezlesi, Atopik dediğimiz çevresel alerjenlere karşı duyarlılığı olan kişileri etkiler. Yapılan araştırmalara göre, anne veya babası alerjik olan çocuklarda alerjiye rastlanma ihtimali yüzde 30, her iki ebeveyni alerjik olan çocuklarda alerjiye rastlanma oranı yüzde 60'tır. Çocuklarda bahar alerjisi teşhisi koymak için ise biraz beklemek gerekir. 2 yaşından küçük çocuklara bu teşhisi koymak yanıltıcı olabileceğinden çocuğun en az iki bahar mevsimi geçirmesini öneriyoruz.

Bahar aylarında doğan çocuklar risk altında!

Ailede alerjik yapısı olan birinci derece yakınlar dışında (genetik geçişin göstergesidir) polen mevsiminde doğmuş olmak, erkek cinsiyet, yaşamın ilk yıllarında sigara dumanına maruz kalmak gibi etkenler de alerjik nezle gelişiminde risk faktörleridir.

Alerjik nezle nasıl olur?

Emsey Hospital’dan Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Sinan Gürkan bahar alerjileri ile ilgili açıklamalarda bulundu.

Hangi bitkiler bahar alerjisine neden olur?

Bahar alerjisine aslında ağaç, çimen ya da ot polenleri sebep olabilir. Böceklerle tozlaşma yapan, taşınan polenler ise alerjik etki yapmazlar. Rüzgarla polen yayanlar, çalı ya da ağaçlardır (çam, köknar, ladin, sedir, ardıç, selvi, mazı vb.). Ancak bunlardan alerjik polen yayanlar güneydeki selviler, Toroslar’daki ardıçlar, Kuzey Anadolu’daki porsuk ağaçları ile park ve bahçelerde yaygın kullanılan mazılardır. Çamların polenlerinin de alerjik etkisi vardır. Ayrıca; Akdeniz ülkelerinde görülen polen alerjisinin büyük bir kısmından yabani formdaki buğdaygiller sorumludur. Bunun yanında sinirotugiller, fındık, zeytin, dut, çınar, karaağaç, kayın, söğüt, ceviz, huş ağacı, kuzukulağı, akçaağaç, papatya, tilki kuyruğu ve kaz ayağı da alerjik polen yayar. Ağaç ve çiçek polenleri ilkbaharda, çayır çimen polenleri yaz başında, yabani ot polenleri ise yaz ortası ve sonbaharda bahar alerjisine sebep olurlar.

Polenler ne kadar süre etki eder?

Polen kesesinin patlaması ile dış ortama salınan polenlerin bir kısmı ağaçlara, bir kısmı da insanların burnuna, solunum yollarına gider, reaksiyon olur ve bahar nezlesi gelişir. Polenler, kıtalar arası binlerce kilometre yol alabilirler. Kar altında kalabilir, canlılıklarını koruyabilirler. Polenler, bitkiler için hatta dünyadaki yaşamın devamı için gereklidir. Ama bazı insanlarda da alerji nedenidir. Alerjik olanlar daha çok rüzgarla taşınan, böceklerin dikkatini çekmeyen, soluk renkli ve koku salmayan bitkilerin polenleridir. Parlak renkli, dikkat çekici çiçekleri olan bitkilerin polenleri böceklerle taşındığından büyük ve yapışkandır. Rüzgarla taşınmadıklarından bahar alerjisinde pek rol oynamazlar.

Bahar alerjisini, yakın belirtiler gösteren soğuk algınlığından nasıl ayırt edebiliriz?

Bahar alerjilerini yakın belirtileri olan soğuk algınlığından ayırt etmemiz için bazı noktalara dikkat edilmelidir. Bahar alerjisi polenle karşılaşır karşılaşmaz başlar. Şeffaf ve bol sulu burun akıntısı olur. Bir haftadan uzun sürer, tekrarlar ancak ateş ve kas ağrıları olmaz. Soğuk algınlığında ise etken virüstür. Temastan 1-3 gün sonra belirti verir. Ateş orta derecede seyreder ve kas ağrıları olur. Bir haftada iyileşme sağlanır.

Bahar alerjilerinin tedavisi nasıl olmaktadır?

Bağışıklık sistemini güçlendirmek amacıyla dengeli beslenilmeli, istirahat edilmeli ve bol su içilmelidir. A, B, C ve E vitaminli besinler tüketilmelidir. Alerjenlerden uzak kalınmalı, mutlak surette korunulmalıdır. Stresten uzak yaşamalı, alkol, sigara tüketilmemelidir. Hastalığın uzmanına görünmeli, öneriler dikkate alınmalı ve ilaçlar düzenli olarak uygulanmalıdır. Şikayetleri azaltmaya ve korunmaya yönelik ilaçlar doktorunuz tarafından verilecektir. Gereğinde ise cerrahi tedavi yapılır.

Bahar alerjisi tedavi edilmezse ciddi sorunlara sebep olur mu?

Bahar alerjisinde polenler buruna girer ve göze yapışır. Gözde sulanma, kızarma, kaşınma; burunda kaşınma, burun akıntısı, burunda tıkanma, boğazda yanma, hapşırma gibi belirtiler olur. Gece uyku düzeni bozulur, gündüz konsantrasyon eksikliği ve baş ağrısı olabilir. Hastalık göz kaşıntısı ve hapşırmaktan ibaret basit bir hastalık değildir. Tedavi edilmezse ve önlem alınmazsa tekrarlar. Sinüzit, otit ve astıma neden teşkil edebilir.

Mevsim geçişlerine dikkat!

Bahar alerjisinden nasıl kurtulurum?

Liv Hospital Ankara Çocuk Alerji ve Astım Uzmanı Prof. Dr. Ayfer Tuncer, bahar alerjisine karşı alabileceğiniz önlemleri anlattı.

Nedeni polenler olan saman nezlesi en sık rastlanan bahar alerjisidir. Polen alerjisi olan kişilerin hemen hepsinde göz ve burun belirtileri görülür. Gözlerde sulanma, kaşıntı, kızarıklık, burunda akıntı, tıkanıklık, kaşıntı, hapşırık ve geniz akıntısı görülebilen belirtilerden bazılarıdır. Hastaların bir kısmında alt solunum yolları da etkilenerek astım tablosu ortaya çıkar veya var olan astım da bahar aylarında şiddetlenebilir. Bu durumda nefes darlığı, öksürük, göğüste daralma hissi, hırıltı ve hışıltı görülebilir. Genellikle bu belirtiler nöbetler halinde seyreder; kendiliğinden veya tedavi ile tümüyle kontrol altına alınabilir.

Bahar alerjisine karşı alabileceğiniz önlemlerden bazıları:

• Sabahın erken saatlerinde mümkün olduğunca dışarı çıkmayın. Dışarı çıkmanız gerekliyse gözlük takabilirsiniz.

• Sürekli gözlük kullanıyorsanız gözlüğünüzü düzenli olarak yıkamayı unutmayın çünkü gözlük camınıza yapışan her polen taneciği yakınmalarınızın artmasına neden olabilir.

• Polenlerin açık havada bulunduğunu hatırlayarak açık havada uzun süre kalmayın, piknik sürenizi kısa tutun.

• Kapalı ortamlardaki havanın da mümkün olduğunca polenlerden arındırılması gerektiği için evde ve arabada filtreli havalandırma veya hava temizleme cihazı kullanın. Bu cihazların filtrelerini sık sık temizleyin.

• Akşamları eve gelince kıyafetlerinizi değiştirin veya duş alın.

• Günlük kıyafetlerinizi yatak odanızda çıkartmayın.

• Evinizi polen mevsiminde sabah erken saatte havalandırmayın.

• Polenler ile kaplanma riskine karşı giysiler ve çamaşırlarınızı polen mevsiminde açık havada kurutmayın.

Bahar alerjisinden kurtulmanın yolları

Bahar alerjisinin arttığı dönemlerdeyiz. Peki nedir bahar alerjisi? Hangi yöntemlerle azaltabiliriz? Sorularınızın cevabı haberimizde!

13

Bahar alerjisi nedir?
Bahar alerjisi ağaç polenlerinden ötürü olur. Erkek çiçek tozu olan polen; baharda ağaçların çiçek açmasıyla birlikte çevreye yayılırlar. Polenler rüzgârın etkisiyle de kilometrelerce uzaklara taşınırlar. Bahar alerjisi en sık genç erişkinlerde görülür. Bebeklerde ve ileri yaşlarda ise görece azdır.

Bahar alerjisinin belirtileri:
Hapşırma nöbetleri
Burun tıkanıklığı
Burunda sürekli akıntı
Gözlerde kaşıntı, sulanma
Burunda, dudakta, damakta ve boğazda kaşıntı
Öksürük
Baş ağrısı
Göz altlarında morluk

Bahar alerjisinden nasıl korunuruz? Sabahın erken saatlerinde mümkün olduğunca dışarı çıkmayın. Dışarı çıkmanız gerekliyse gözlük takabilirsiniz

Sürekli gözlük kullanıyorsanız gözlüğünüzü düzenli olarak yıkamayı unutmayın, çünkü gözlük camınıza yapışan her polen taneciği yakınmalarınızın artmasına neden olabilir.

Polenlerin açık havada bulunduğunu hatırlayarak açık havada uzun süre kalmayın, piknik sürenizi kısa tutun.

Kapalı ortamlardaki havanın da mümkün olduğunca polenlerden arındırılması gerektiği için evde ve arabada filtreli havalandırma veya hava temizleme cihazı kullanın. Bu cihazların filtrelerini sık sık temizleyin.

Akşamları eve gelince kıyafetlerinizi değiştirin veya duş alın.

Günlük kıyafetlerinizi yatak odanızda çıkartmayın.

Evinizi polen mevsiminde sabah erken saatte havalandırmayın.

Polenler ile kaplanma riskine karşı giysiler ve çamaşırlarınızı polen mevsiminde açık havada kurutmayın

Burnun dış kısmına ve göz çevresine çok ince bir tabaka şeklinde vazelin sürün, polenler vazeline yapışmakta ve böylece girişleri engellenmektedir

Sigara içmeyin ve yanınızda içirmeyin.

Toz barındırabilecek tarzda kilim, halı gibi ev eşyalarını kullanmamaya özen gösterin