Kış aylarında hipertansiyon, ritim bozuklukları, kalp krizi, kalp yetmezliği ve kalp kökenli ani ölümlerin görülme sıklığı artıyor. Bunun temelinde de hava sıcaklığındaki düşme, fiziksel aktivitede azalma, hava kirliliği, hatalı beslenme alışkanlıkları ve hormonal değişiklikler gibi birçok faktör yatıyor. Örneğin soğuk havaya uzun süre maruz kalmak vücut ısısının düşmesine sebep olabilirken; aşırı rüzgarlı hava da vücudu çevreleyen koruyucu ısı tabakasını uzaklaştırabiliyor. Düşen ısının etkisiyle damarlar daralınca kan akımında azalma oluyor. Kalbe giden oksijen miktarı azalınca kalp daha fazla kan pompalamaya çalışıyor; kalp hızı artıyor ve kan basıncı yükseliyor. Dolayısıyla kalp krizi ve inme tetiklenebiliyor. Bu nedenle kış mevsiminde kalbimizi korumak yaşamsal öneme sahip. Acıbadem International Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Güliz Erdem kış aylarında kalp sağlığınız için almanız gereken önlemleri anlattı, önemli önerilerde bulundu.

1 - Vücudunuzun uyarılarını dikkate alın

Kendinizi dinlemeyi öğrenin, vücudunuzun gönderdiği göğüs ağrısı, nefes darlığı ve çarpıntı gibi uyarıları görmezden gelmeyin. Örneğin göğüs ağrınız varsa, geçer diye beklemeyin; en yakın acil servise gece-gündüz fark etmeden başvurun. Çünkü kalp krizinde zaman yaşamsal önem taşıyor.

2 - Kat kat giyinin

Soğuktan korunmak için tek bir kalın kıyafet yerine, kat kat giyinmeye özen gösterin. Çünkü bu şekilde giyinmek, bir çeşit yalıtım görevi gören, fazladan bir hava tabakası oluşturuyor. Böylece vücut ısısının daha iyi korunmasını sağlıyor. Başımız vücut ısısının kaybedildiği başlıca bölgelerden biri, dolayısıyla sokağa çıkarken şapka takmayı ihmal etmeyin. Özellikle donmaya daha duyarlı olan kulaklarınızı ve çabuk ısı kaybeden ellerinizi koruyacak şekilde giyinmeyi unutmayın.

3 - İlaçlarınızı düzenli kullanın

“Kalp hastalığınız varsa, ilaçlarınızı düzenli kullanmayı ihmal etmeyin.” uyarısında bulunan Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Güliz Erdem bunun nedenini ise şöyle açıklıyor: “Kış aylarında sadece soğuk havanın varlığı değil, fiziksel aktivitede azalma ve kilo alımı da, kan basıncının yükselmesine sebep oluyor. Bu nedenle özellikle hipertansiyon sorununuz varsa kış aylarında kan basıncınızı düzenli olarak ölçmeyi alışkanlık haline getirin. Unutmayın ki kan basıncınızın yükseldiğini hissetmemeniz, normal seviyede olduğu anlamına gelmiyor. Kan basıncınızda değişiklik varsa, doktorunuzla görüşmeden ilaçlarınızı kesinlikle değiştirmeyin.”

Ailenizde kalp hastalığı varsa dikkat!

4 - Egzersizlere devam

Soğuk havadan korunmak gerekiyor. Ancak havanın soğuk olması egzersizi, en azından yürüyüşü bırakmanız için bir gerekçe olmamalı. Sıkı giyinerek, buz ve sert rüzgar olmadığı zamanlarda egzersizlere devam! Bunun için haftada 5 gün, 30 dakika boyunca kalp hızınızın arttığı, daha hızlı nefes aldığınız, ancak konuşmayı sürdürebildiğiniz ağırlıkta egzersiz yeterli olacaktır. Egzersiz yapamıyorsanız, aynı koşullarda yürüyüş de etkili olacaktır. Eğer dışarı çıkamıyorsanız, ev içinde de olsanız, hareketsiz kalmayın. Uzun süre oturmaktan kaçınarak, en az saatte bir hareket etmeye çalışın.

5 - Hastalıklardan korunun

Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Güliz Erdem kış aylarında kalp hastalıklarının alevlenmesinin bir sebebinin de grip ve zatürre gibi solunum yolu enfeksiyonlarının artması olduğuna dikkat çekerek sözlerine şöyle devam ediyor: “Örneğin grip olduğunuzda vücudunuza fazladan bir stres yükleniyor. Ateşinizin artması kalbinizin daha hızlı çalışması ve daha fazla oksijene ihtiyaç duymasına sebep oluyor. Aynı zamanda grip nedeniyle vücuttaki sıvı miktarının azalması sonucu kan basıncının düşmesi nedeniyle kalbin oksijen kaynağı azalıyor. Bu nedenlerden dolayı var olan kalp yetmezliğini alevlendirebiliyor. Unutmayın ki, vücudumuz bir bütündür. Bir yerdeki hastalık diğerlerini de etkileyebiliyor.

Kalbinizin tek sahibi sizsiniz!

6 - Sebze ve meyve tüketmeniz şart

Hastalıklarla savaşmada vitamin, mineral ve liften zengin özellikleriyle bağışıklık sistemimizi destekleyen, özellikle taze olmasına dikkat edeceğiniz kış sebze ve meyvelerini sofranızdan eksik etmeyin. Günde en az 4-5 kez meyve ve sebze, sağlıklı yaşamı sürdürmenize destek olacaktır. Yemeklerde mümkün olduğunca az tuz kullanmayı alışkanlık haline getirin. Tahıl tüketiminde, liften zengin olan tam tahılı tercih edin. Haftada 2 gün balık yemeye özen gösterin. Besinlerde doymuş ve trans yağ kullanmayın ve şekerden de mümkün olduğunca uzak durun.

7 - Depresyona savaş açın

Kış aylarında farklı nedenlerle depresyona eğilim artıyor. Kortizol gibi stres hormonlarının artışı kalp krizi ve hipertansiyon gibi kalp hastalıklarının da alevlenmesine sebep oluyor. Stres sebebini bulmak, gerekiyorsa tedavi için doktorunuza başvurmak, sorunu erken çözmenize yardımcı olacaktır. Aileleriniz ve arkadaşlarınızla görüşmek, dışarı çıkamıyorsanız komşularınızı ziyaret etmek de kendinizi iyi hissetmemizi sağlayacaktır.

8 - D vitamini eksikliğine dikkat!

Son yıllarda, birçok çalışmada D vitamini eksikliğinin kalp yetmezliği ve inme gibi kalp damar hastalıklarında da risk faktörü olduğuna dair sonuçlar izleniyor. Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Güliz Erdem D vitamini almanın en etkili yolunun ise güneş ışığı olduğunu belirterek şu bilgileri veriyor: “Ancak kış aylarında, güneş ışınlarının dünya atmosferine girdiği açının fazla olması nedeniyle atmosfer büyük ölçüde, D vitamini sentezi için gereken UVB ışınını engelliyor. Bu nedenle yeterli güneş ışığı alamadığınız zaman D vitamini takviyeleri kullanmamız gerekebiliyor. Bunun için öncelikle doktorunuza danışarak D vitamini düzeyinizi ölçtürmeniz gerekiyor.”

Kalbiniz için unutmanız gereken 10 yanlış

Yaşam koşullarının ağırlaşması, hava kirliliği, düzensiz beslenme, stres, hareketsiz yaşam gibi faktörler kalp damar hastalıklarının günden güne artmasına neden oluyor.

10

Halk arasında hızla yayılan hatalı ve eksik bilgiler de, yanlış yönlendirmeye sebep olarak hastalıklara davetiye çıkarıyor. Memorial Ataşehir Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Azmi Özler, kalp sağlığı konusunda yanlış bilinenler hakkında bilgi verdi. Yanlış 1: Ailemde kalp hastalığı yok bende de olmaz Kalp hastalıklarında genetik geçiş önemli bir nedendir; ama sadece genetik geçiş kalp hastalığına neden olmamaktadır. Aile öyküsü olumsuz olmasına rağmen egzersiz yapan, iyi beslenen, sigara içmeyen kişilerde kalp hastalığı görülmezken; genetik geçişi iyi olan kişilerin düzensiz ve sağlıksız yaşam biçimlerini benimsemesiyle kalp damar hastalığına yakalanma riskleri daha fazla olmaktadır.

Yanlış 2: Kolesterol ve tansiyon ilacı kullanıyorum, istediğim gibi beslenebilirim Kalp sağlığı için kolesterol ve tansiyon ilaçlarının düzenli kullanımının yanında beslenme ve egzersize de dikkat edilmelidir. İlaç kullanımının yanında yaşam tarzının doğru bir şekilde düzenlenmesi riskin azalmasına sebep olur. Kolesterol dengesini sağlamak için en önemli kural sağlıklı ve düzenli bir diyet programına uymaktır.

Yanlış 3: Kalp hastaları grip aşısı olmamalı Özellikle kalp hastası olanların grip aşısı olmaları çok önemlidir. Bunun yanı sıra özellikle kalp kapak ameliyatı olanlar grip aşısına ek olarak zatürre aşısı olarak da bilinen pnömokok aşılarını da yaptırmalıdır.

Yanlış 4: Kalp damar hastalıkları erkeklerde görülür Kalp ve damar hastalıkları çoğunlukla erkeklerde görülse de, sadece tek bir cinsin risk altında olduğu bir hastalık değildir. Kalp damar hastalıkları, kadınlarda da ölüm nedenleri arasında birinci sırada yer almaktadır. Kadınları özellikle koroner kalp hastalıklarından koruyan faktör, kadınlık hormonu olan östrojendir. Ancak sigara içen kadınlarda bu hormon, koruyucu görevini yapamaz ve erkeklerle aynı risk grubunda yer alırlar.

Yanlış 5: Tereyağı, ekmek, yumurta yasak Her şeyin fazlası zarar olabileceği gibi tereyağı, ekmek, yumurta gibi gıdaların sık ve aşırı tüketilmeleri kalp sağlığını için zararlı olabilir ancak doğru ölçülerde tüketildiğinde tam aksine yararlı besinlerdir. Bunun için beslenme planında yeterli oranda yer verilmelidir. Örneğin; kahvaltıda kızarmış ekmeğe yer verilebilir ve haftada bir gün doğal, katkısız bir tereyağı bıçak sırtı sürülerek tüketilebilir. Haftada 3 gün yumurta tüketebilirsiniz. Eğer omlet seviyorsanız beyazlarını kullanarak yapacağınız bir omleti yiyebilir böylelikle damar sağlığınızı da koruyabilirsiniz. Ekmek tüketiminde dikkat edilmesi gereken nokta ise; beyaz ekmekten kaçınmak, tam doygun denilen buğday ekmeklerini tercih etmektir.

Yanlış 6: Düzenli beslenip, egzersiz yaparsam kalp hastası olmam Egzersiz yapmak ve düzenli beslenmek kalp sağlığı açısından önemlidir ancak tek başına riski önlemez. Sigara ve alkol tüketimi, diyabet, tansiyon sorunları, kolesterol artışı, stres kalp hastalığı riski için önemli faktörlerdir.

Yanlış 7: Kalp sağlığı için sadece tansiyonumu kontrol altına almam yeterli Tansiyonu kontrol altına almak kalp sağlığını korumak için gerekli koşullardan sadece bir tanesidir. Sağlıklı bir kalbe sahip olmak için hem tansiyon hem de kolesterol kontrol altına alınmalıdır. Ayrıca varsa şeker hastalığının kontrol altında tutulması, stresle baş etme yöntemlerinin uygulanması, düzenli egzersiz yapılması, halk arasında kötü kolesterol olarak bilinen LDL'nin düşürülüp iyi kolesterol; yani HDL'nin yükseltilmesi kalp sağlığı için önemlidir

Yanlış 8: Kalp damar hastalıkları ileri yaşlarda görülür Genelde ileri yaş hastalığı olarak düşünülen kalp rahatsızlıkları artık gençleri ve orta yaş grubundaki kişileri de tehdit edebilmektedir. Tüm dünyada ölüm nedenleri arasında ilk sırada yer alan kalp hastalıkları, yaşamsal öneme sahiptir. Her yaşta sağlıkla atan bir kalp için, doğuştan itibaren yaşamın her evresinde kalp hastalıklarına karşı koruyucu önlemler almak gerekir. Erken yaşlardan itibaren okul ve aile ortamında "doğru beslenme ve egzersiz" derslerinin verilmesi ileride kalp damar hastalıklarından korunmada etkili olacaktır.

Yanlış 9: Kalp hastaları egzersiz yapmamalı Sanılanın aksine kalp hastaları damarlarının açık olup olmamasına ve kalp yetersizliklerinin derecesine göre egzersiz yapabilirler. En yararlı kardiyovasküler egzersiz şekli ise hızlı yürüyüş veya yavaş koşu gibi egzersizlerdir. Açık havada ve egzoz dumanından kaçınarak 30-45 dakika yapılan tempolu yürüyüşler kalp sağlığını korumada etkili olacaktır. Spor yapmak için dışarı çıkmak istemeyen kişiler evinin koridorunu bile kullanabilir. Ancak egzersize başlamadan önce mutlaka efor veya egzersiz testi yapılmalı ve hekimin önerilerine uyulmalıdır.

Yanlış 10: Kalp ameliyatı sonrası hayatımda hiçbir şey eskisi gibi olmayacak Bypass ameliyatı sonrası hastalar genellikle bazı olumsuz düşüncelere kapılabilirler. Yaşadıkları ameliyatın psikolojisi ile yarım insan olarak artık iş göremeyecek durumda olduklarını zannederler. Böyle bir durum söz konusu değildir. Tam tersi daha önceden risk altında yaşıyorken bypass sonrası daha sağlıklı, konforlu bir yaşama merhaba demektedirler.