Böbrek hastalıklarında erken teşhis, tedavi imkânlarını artırıyor ve mevcut hastalığın kontrol altında tutulmasını sağlıyor. Geç teşhis edilen böbrek hastalığıysa, kronik böbrek yetmezliğine dönüşerek hastayı diyalizden ya da böbrek naklinden yararlanma durumunda bırakıyor...

8 Mart Dünya Böbrek Günü ülkemizin böbrek hastalıkları konusundaki sicilinin pek parlak olmadığını bir kez daha gözler önüne serdi. Bunu anlamak, bu sorunu tanımayı ve dikkatli olmayı gerektiriyor. Çünkü böbrek yetmezliği ilk 3 evrede belirti vermeyebiliyor. Böbrek hastalıkları dünyada her 10 kişiden 1’inde görülüyor. Ülkemizde bu oranın daha yüksek olduğu ve her 6 kişiden 1’inde böbrekle ilgili sorunlara rastlandığı belirtiliyor. Böbrek hastalıklarının toplam 5 evreye ayrıldığını belirten Türk Böbrek Vakfı Ahmet Ermiş Diyaliz Merkezi’nden Uzman Doktor Bilal Görçin, beşinci evrede olan hastalarda kronik böbrek yetmezliği oluştuğunu ve bu hastalıkta böbreklerin tamamen devre dışı kalıp çalışamaz duruma geldiğini söylüyor. Uzman Doktor Görçin, yapılan çalışmalarda, Türkiye’nin yaklaşık yüzde 16.7’sinin böbrek hastalıklarının herhangi bir evresinde olduğunun belirlendiğine ve 8 milyonun üzerinde kronik böbrek yetmezliği hastası bulunduğuna dikkat çekiyor.

Çok önemli görevleri var!

Böbreklerimizin her biri 150 gram ağırlığında ve fasulye şeklinde olup, omurganın her 2 yanında ve bel bölgesinin biraz üzerinde yer alıyor. Her insanın normalde 2 böbreği bulunmasına karşın sağlıklı tek böbrekle de normal bir yaşam sürdürmenin mümkün olabildiği belirtiliyor. Böbreğin en önemli görevleri arasında; vücudumuz tarafından kullanılması sonucunda açığa çıkan atık maddeleri idrarla vücuttan uzaklaştırması, vücudun su-tuz dengelerini ve tansiyonu düzenlemesi, zararlı etkileri önlemesi ve vücudun kan yapımı için kemik iliğine gönderimlerde bulunması yer alıyor.

Tahlil yaptırın!

Böbrek yetmezliği; böbreğin tamamen çalışamaz hale gelerek vücuttaki atık maddeleri idrarla dışarıya atamaması olarak tanımlanıyor. Uzman Doktor Görçin, bunun 5’inci evre böbrek hastalığı olduğunu ve nüfusa oranının milyonda 4 olduğunu dile getiriyor. Böbrek yetmezliğinin, hastalığa ilk 4 evrede zamanında müdahale edilmemesi ve tedavinin gerçekleştirilmemesi sonucunda oluştuğuna dikkat çekiliyor. Böbrek hastalığının ilk 3 evresinde hastalığın sinsi ilerlemesi söz konusu olduğu için her yıl en az 1 kez tansiyon ölçümü, idrar tahlili ve kanda kreatin tahlili yapılması tavsiye ediliyor. Kandaki kreatin değerinin yüksekliği, böbrek fonksiyonunun bozulduğunu ve çalışmadığını gözler önüne seriyor. Görçin, “Erken teşhis yani böbrek hastalığının ilk evrelerinde teşhis edilmesi tedavi imkânlarını artırmakla kalmıyor, bu hastalığın kontrol altında tutulmasını da sağlıyor” diye konuşuyor. Görçin, teşhiste geç kalındığında karşılaşılacak tabloyuysa şöyle özetliyor: “Tedavi edilemeyen veya geç teşhis edilen böbrek hastalığı, hastanın 5’inci evrede kronik böbrek yetmezliği tanısı alarak, diyaliz veya böbrek nakli tedavi seçenekleriyle karşı karşıya kalması anlamına geliyor.”

Böbrek hastalanınca ne oluyor?

• Vücutta kalsiyum eksikliği ve fosfor fazlalığı başlıyor.
• Atıklar kanda birikiyor.
• Kan basıncı dengeleri bozuluyor.
• Vücutta su birikmeye başlıyor.
• Bacak ve göz kapakları şişiyor.
• Kilo artışı söz konusu oluyor.
• Alyuvar üretimi dengesi bozuluyor.
• Akciğerlerde sıvı birikmeye başlıyor.
• Nefes darlığı oluşuyor.
• Halsizlik, iştahsızlık, baş dönmesi, çabuk yorulma ve çarpıntı gibi belirtiler ortaya çıkıyor.

Az tuz, çok su tüketilmeli!

Böbrek hastalıklarının genetik faktörlerin yanında tuz ve suyla da doğrudan ilişkisi bulunuyor. Aşırı tuz tüketimi vücuttaki kan basıncını artıracağı için böbrek içerisindeki kılcal damarlarda bozulmalara neden oluyor. Uzun süreli yüksek kan basıncıysa (hipertansiyon) böbreğin fonksiyonlarının yitirilmesine yol açıyor. Su tüketimi çok önemli olup böbreğin idrar yoluyla atacağı atıkların atılma hızının artmasını, kanın sulanmasını ve böbreğin daha sağlıklı çalışmasını sağlıyor.

Sigara içenler risk altında!

Hipertansiyon hastalıkları, diyabetik hastalıklar ve metabolik sendromlar, böbrek hastalıklarının ana oluşma nedenleri arasında bulunuyor. Fazla tuz tüketenler, aşırı şekerli yiyenler, sigara içenler, obezler, hareketsiz yaşam sürdürenler ve az su tüketenler böbrek hastası olmaya davetiye çıkarıyor . Böbrek yetmezliği hastalığında hastanın yaşamını devam ettirebilmesinin 2 yolu bulunuyor. Bunlardan birincisinin diyaliz tedavisi, ikincisininse böbrek nakli olduğu belirtiliyor.

En çok görülen böbrek hastalıkları

• Piyelonefrit
• Taş hastalığı
• Kum hastalığı
• İdrar yollarında tıkanma

Böbrek yetmezliği belirtileri

• Vücutta şişlikler
• Kas krampları
• Baş dönmesi
• Kilo kaybı
• Nefes darlığı
• Aşırı çarpıntı

Kadınlarda daha sık görülüyor Uzman Doktor Bilal Görçin, ülkemizde yapılan SALTURK ve CREDIT araştırmalarına göre, hipertansiyon görülme ve diyabet hastalığına yakalanma riskinin kadınlarda erkeklere oranla daha fazla olduğunu söylüyor. Günümüzde böbrek hastalıkları genellikle orta ve ileri yaşlarda görülmekle birlikte, insan ömrünün uzaması sonucunda ilerleyen yıllarda yaşlı nüfusun daha fazla risk altında olacağı düşünülüyor. Uzman Doktor Bilal Görçin, ülkemizde yapılan SALTURK ve CREDIT araştırmalarına göre, hipertansiyon görülme ve diyabet hastalığına yakalanma riskinin kadınlarda erkeklere oranla daha fazla olduğunu söylüyor. Günümüzde böbrek hastalıkları genellikle orta ve ileri yaşlarda görülmekle birlikte, insan ömrünün uzaması sonucunda ilerleyen yıllarda yaşlı nüfusun daha fazla risk altında olacağı düşünülüyor.

Hazırlayan: Ceyda Erenoğlu