Meditasyon kelimesi kulağa bazen iddialı gelse de aslında herkes meditasyon yapabilir. Meditasyon esnasında herkes o gün içinde bulunduğu ruh hali, ihtiyaçları, bedensel durumu ve bilinç dışında yer alanlar ile kişiye özel, kendine has etkiler duyar. Dolayısıyla, meditasyon yapmanın etkileri kişiden kişiye değişir. Bir çok meditasyon yöntemi bulunur ve bu teknikler aslında başarılması gereken hedefler değil, dikkati nefese ve içinde bulunulan ana getirmeyi sağlayan araçlardır.

Hiç meditasyon yapmadıysanız, günde 5 dakika meditasyona oturarak başlamak, bu zamanı kendinize tanımak bile aslında sizin kendi pratiğiniz olur. Meditasyonda oturabilmek veya meditasyonda kalabilmek bir başarı değil, size sunulmuş bir genel çerçevedir. Kendi pratiğiniz esnasında olan bitenle kalmak, bunlarla ilgili yaptığınız gözlemler bile aslında sizin kendi çalışmanızı oluşturur. Kararı vermek, oturmak, oturamamak, bunlarla ilgili gözlemler aslında bir nevi başlangıç anlamına gelir. İlerledikçe farklı teknikler deneyebilir ve pratiğinizi zenginleştirebilirsiniz. Meditasyona ilk oturduğunuzda bu ilk etapta sadece birkaç dakika bile sürebilir. Neler yaşadığınızı sonradan not alabilir, kendinize bir nevi günlük tutabilirsiniz. Bu bile aslında meditasyonun dahil olduğu yolun bir parçasıdır, kişisel gelişim yolunuz…

Meditasyona nasıl başlanır?

Meditasyon bireysel bir pratik olduğu için yukarı çıkan bir grafikte ilerlemez. Yıllarca meditasyon yapan, en az 40 dakika oturan kişiler bile 10 dakika oturmakta zorlanacakları dönemlerden geçebilirler. Dolayısıyla “Ben uzun süre oturamam” demeden önce herkesin kendi meditasyonunu yaptığını hatırlamak iyi bir fikir olabilir. Ne sıklıkta yaptığınız, ne kadar süre boyunca yaptığınız, aldığınız etkilere de yansır.

Yoğun bir dönemden geçiyorsanız, zihninizin aslında daha fazla meditasyon pratiğine ihtiyaç duyduğunu söylemek mümkündür. Bu bakımdan, size sor gelen eşikten geçmek aslında sizin meditatif hale yaklaşmanız için daha çok ihtiyacınız olan kısımdır. Bu açıdan zorlayıcı bir çaba değil ancak bir miktar irade göstermek faydalı olabilir. Bu “irade” aslında kendinize göstereceğiniz bir şefkat yaklaşımı da olabilir.

Meditasyonun büyük bir kısmı, gözlemci olmayı kapsar. Oturmaya çalışırken kendi içinizde neler olduğunu gözlemlemeniz aslında meditasyon pratiğinin büyük bir kısmını oluşturur. Meditasyonda deneyimlediğiniz şeyin nasıl bir “hal” olduğu bilgisi, sizin kendi içinizde olur. Teknikler bu noktada işinize yarar ancak hiçbir teknik bilmiyorsanız da sadece nefesinizi gözlemleyerek işe başlayabilirsiniz.

Meditasyon nasıl yapılır?

Meditasyona oturduktan sonra, kalmak size zor geliyor olabilir ya da “Meditasyon yapmak istiyorum ama başlayamıyorum” diyor olabilirsiniz. Bunun için kullanabileceğiniz, meditasyonda oturmayı kolaylaştıran bazı temel yöntemler vardır. Bunlardan biri de “oryantasyon”. Özellikle de büyük bir korku ve travma yaşayan kişilere uygulanan bir yöntem olarak oryantasyon aslında günlük yaşam stresiyle karşı karşıya kalan herkese hitap eden kolay bir teknik. Oryantasyon, dikkati etraftaki nesnelere, içinde bulunulan odaya, detaylara getirerek bir nevi “Buradayım, güvendeyim” mesajı almayı sağlar. Stresli, gergin hissediyor, odaklanmakta zorluk çekiyorsanız bir an durup etrafınızdaki nesneleri gözlerinizle yavaşça taramak, tahmin edemeyeceğiniz kadar hızlı bir rahatlama getirebilir, deneyin. Bunun için ortalama olarak 1-4 dakika ayırabilirsiniz.

Oturmaya başlarken etrafı gözlemlemek, gözleri bir noktaya odaklamak ve kapanma ihtiyacı varsa bunu fark etmek, nefesin akışını fark etmek, bedenin oturulan zeminle temasını fark etmek, omurgayı doğal dikliğinde tutmak, ilerleyen sürede bu dikliğin değiştiğini fark etmek bile aslında kişinin kendi pratiği anlamına gelebilir. Böylece dikkati nefese yönlendirmek git gide kolay bir hale gelir. Kolayca uygulayabileceğiniz bir nefes sayma egzersizi ise şöyledir:

Nefes alırken içinizden “1” diyerek saymaya başlayın ve nefes veriş esnasında içinizden “2” deyin. Nefes alırken 3, nefes verirken 4… diye ilerleyerek 10’a kadar gelin. Saymayı başa döndürerek 1’den itibaren tekrar sayarak devam edin. Nefes esnasında rakam söylemeyi, seslenir gibi uzatarak değil, saymanın arka planda olduğu bir şekilde kısa ifadelerle yapmanız önerilir. Böylece saymak ve teknik, bir hedef haline gelmez ve araç olarak kullanılır. Bu da meditasyonun zihninize getireceği sağaltıcı etkiyi ön plana çıkarır. Nefesi zorlamadan, doğal akışını saymanız önerilir. Bu teknik için de 3-4 dakika ayırabilirsiniz.

Ne zaman meditasyon yapmalı? Meditasyon nelere iyi gelir?

Meditasyon yapmak, günlük olarak duş almaya benzetilebilir. Bu duşların sabah yapılması, güne taze bir şekilde giriş yapmak için kişinin kendine verebileceği en güzel başlangıç hediyelerinden biri olabilir. Günde 5 dakika meditasyon niyetiyle oturarak başlamak bile; kendinizi dinlemek, önceki gün olan bitene dair bedende ve zihinde oluşan birikimlerin üzerinden geçmek, bunları akıtmak ve bir sağaltım yapmak için oldukça büyük bir dönüşüm başlatabilir. Sürenin kendiliğinden uzadığını bile fark edebilirsiniz.

Meditasyon dik bir oturmayla yapılsa da dış uyaranları azaltarak, dikkati nefese getirerek hareketli bir meditasyon haline varmak bile mümkündür. Düzenli meditasyon alışkanlığını gündelik hayatına yerleştiren herkes, zaman içinde kendi ihtiyacını daha iyi fark edip ayırt etmeye başlar. Zihni sağaltan, dikkati dışsal ve içsel uyaranlardan iç gözleme yönelten, içte olup biteni fark etme ve gözlemleme şansı sunan meditasyona başlamak herkes için farklı şekillerde olabilir. Meditasyon süresinin, zaman içinde yarım saate veya fazlasına çıktığında etkileri görmek, geçmiş pratiklerle farklılıkları ayırt etmek gibi şeyler keyifli bir kişisel gelişim ve dönüşüm oyunu haline gelebilir.

Yazı: Senem Tahmaz