Anneler “çocuğum hiç emzik emmedi” diye söylerken bir yandan da ne kadar büyük iş başardıklarını söyler gibi hafiften de böbürlenirlar. Çünkü aileler arasında emziğin bir başka adı da susturucudur. Çocuk diş hekimi (pedodontist) olarak kendi kızıma emzik kullandım.

Bizim hikaye aslında hepinizinkine benzer bir şekilde başladı. Doğduğunda ben de yalancı emzik biberon vs. hiç vermedim, hep anne sütü ile mutlu mesut hayatımız devam etsin istedim. Kızım üç aylıkken acıktığında parmağını emmeye başladı; e tabii benim de kafamda deli sorular uçuşmaya başladı.

Gerçekten hiç emzik, biberon kullanmayan veya biberonu emzik gibi emmeyen bir çocuğunuz var ise şanslısınız. Tabii arkanızı döndüğünüzde büyük bir keyifle başparmağını emen bir çocuğunuz yok ise… En çok akılları karıştıran soru 0-2 yaş arası çocukların emzik kullanımıdır. Pedogoglar bu dönemde çocuğun emme içgüdüsünün mutlaka tatmin edilmesi gerektiğini, aksi taktirde daha ileriki yaşları da etkileyebilecek psikolojik sorunların oluşabileceğini söylüyorlar.

Peki emzik mi parmak mı? Bu noktada bu sorunun cevabı kesinlikle emziktir. Bunun birkaç nedeni var.

Nedenlerden ilki emzik doğru kullanılırsa parmağa göre oldukça hijyeniktir. Dünyaca ünlü ve güvenilir çocuk ürünü üreten firmalar, emziklerin uygun şekilde steril edilmesi ve ayda 1 değiştirilerek kullanılmasını önermektedir.

Eller, bakteriyel kontaminasyonun en yoğun olduğu yer olarak bilinmektedir. Uluslararası hastalık kontrol ve koruma merkezi (Centers of Disease Control and Prevention) hastalıklardan korunmanın ilk ve en önemli yolunun doğru el yıkamak olduğunu bildirmiştir. Yoğun bakım merkezlerinde, hastalıklardan korunma ve korumanın en önemli yolunun el yıkamak olduğu ve tüm sağlık personeline el yıkama eğitimi verildiğini belirtilmektedir. Durum bu kadar kritikken bizlerin, çocuklarımızın parmak emmesini daha hijyenik olacağını düşünmemiz imkansız. Kendi eli diye düşünmeyin. Çocuklar bu dönemlerde her şeye dokunmak farklı dokuları hissetmek isterler, emekler, düşer veya bir yerlere tutunurlar. O yüzden hangi virüs veya bakteri ile kontomine olduğunu bilmemiz çok mümkün değildir. Hem genel sağlığı açısından hem de diş sağlığı açısından doğru emzik kullanımı daha sağlıklıdır.

Emziği tercih etmemizin bir başka nedeni daha var tabii... O da parmak emerken emilen parmakta şekil değişikliğine sebep olması, damak yapısını bozması ve bıraktırmanın çok zor oluşudur. Çocuklar 2 yaşına doğru parmak emmeye veya emzik emmeye daha düşkün olmaya başlarlar. Bunun sebebi kendini rahatlatma arzusudur. Kendisini tam olarak anlatamayan ve kimlik kazanan çocuk hırçınlaşabilir ve kendi kendini sakinleştiremediği için emme içgüdüsünü giderek şiddetlenir. Çocuğun kendi kendine sakinleşmeyi öğrenmesi sabır ve zaman ister. Bu işi maalesef emzik veya parmak kolaylaştırmaz. İşler o anlık iyi gidecektir ancak çocuk büyüdükçe çeşitli farklı problemler ortaya çıkmaya başlayacaktır. Parmak emen çocuğa emmeyi bıraktırmak çok mümkün değildir. Çünkü çocuğun bir uzvu olduğu için ortadan kaldırmak, yok etmek veya şeklini bozmak gibi yöntemler uygulamak imkansızdır. Emzik bırakırken aileler çeşitli yöntemler uygulayabilir (Çöpe atmak, ucunu kesmek, ortadan kaldırmak vs).

Emzik emme iki yaş itibariyle bırakılmalıdır. Bu yaş kritik yaş sınırıdır. Bu yaştan sonra devam edilmesi durumunda geri dönüşü mümkün olmayan şekil bozukluklarına neden olur. Duruma göre çocuk ileriki yaşlarında ortodontik tedavi görmesi gerekecektir. Bazen ortodontik tedaviler yetmeyebilir. Bu tedavilere ek olarak ortognatig cerrahi de gerekebilir. Henüz ülkemizde olmayan ancak Avrupa ve Amerika’da bulunan “thump guard” adında ürünler var. Parmak emmeyi engellemek için kullanılıyor. Teorik olarak güvenli ve başarılı olabileceğini düşünüyorum ancak ülkemizde olmadığı için henüz klinik başarısını ölçmem mümkün olmadı.

Kızımın parmağını büyük bir iştah ile emmeye başlamasıyla birlikte ilk işim emzik almak olmuştu. Eve çeşit çeşit emzikle gitmiştim ve hangisini beğenirse o emzikten 10 tane falan almıştım. Emzikleri sterilizasyon aletinde her gece steril ediyordum ve her ay değiştiriyordum. Şimdi kızım büyüdü ve 2 yaşına geldi de geçti bile. Her zaman olduğu gibi aslında o emziğini bırakmaya hazır sadece benim kendimi hazırlamam gerekti ve doğru zamanı kovaladım. Biz de emziği bırakma sürecindeyiz. Aslında düşündüğümden kolay gerçekleşiyor.

Unutmayın;

• Aslında her şeyin bir süreci var ve o süreci doğru yönlendirmek bizim elimizde,
• Emzik her koşulda parmak emmekten daha hijyenik,
• Emziği yok edebiliyorsunuz ama parmağı asla,
• 2 yaşına kadar emzik kullanımı kesmek gerekiyor.

Yazı: Dr. Dt. C. Ceren Soytuna