Dış gebelik nedir?

Normalde döllenen yumurta, tüplerden geçerek 9 ay boyunca gelişip büyüyeceği rahme yerleşiyor. Ancak süreç, her zaman bu doğal seyrinde olmuyor. Tüplerden rahme gelmesi gereken yumurta, yolunu şaşırıp, tüplerde kalıyor ya da rahim dışındaki bazı bölgelere yerleşiyor. Normal olmayan bu duruma halk arasında ‘dış gebelik’ deniyor. Fakat dış gebelikte de tıpkı normal gebelik gibi belirti veriyor. Hamilelik testlerinde sonuç pozitif çıkıyor, anne adayında hamilelik belirtileri görülebiliyor ta ki, büyüyüp bulunduğu yeri zorlayana kadar…

Dış gebeliğin dünyada her 100 gebeden 1-2’sinde görülen bir durum olduğuna dikkati çeken Acıbadem Ataşehir Cerrahi Tıp Merkezi’nden Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Sema Demirsoy, “Dış gebelik, döllenmiş yumurtanın rahim içine değil de, yüzde 95 oranında tüplere yerleşmesiyle ortaya çıkıyor. Döllenmiş yumurta, tüplerin dışında yumurtalıklara, rahim ağzına veya karın boşluğuna yerleşebiliyor” diyor.

Dış gebelik belirtileri

Ani başlayan karın ağrısı, adet gecikmesi, vajinal kanama, bulantı-kusma, baş dönmesi-bayılma, tansiyon düşüklüğü, çarpıntı. Bu nedenler arasında şunlar da yer alıyor.

• Sıklıkla geçirilmiş enfeksiyonlar.
• Tüplerin doğumsal anomalileri.
• Geçirilmiş karın bölgesi ameliyatları (apandisit ameliyatı, yumurtalık kisti ve bağırsak ameliyatları)
• Tüplerde ve etrafında yapışıklıklara sebep olan hastalıklar (endometriozis, tüberküloz gibi)
• Tüp bebek tedavileri.
• Rahim içi araç (spiral) uygulamaları.
• Dış gebelik geçirmiş olmak.
• İleri yaş gebelik.

Dış gebelik düşükle karışabiliyor

Tanı için hastanın yakınmalarının yanı sıra, muayene, ultrasonografi ve laboratuar testlerinin kullanılıyor. Gebelik testi pozitif ancak rahim içinde gebelik kesesi olmayan hastalarda dış gebelik düşünülüyor. Ancak her zaman dış gebelik tanısı kolaylıkla konulamayabilir. Çünkü erken gebelik ve erken gebelik kaybı (düşük) ile karışabilir. Bu hastalarda da gebelik testi pozitiftir ancak rahim içinde gebelik kesesi izlenemeyebilir. Bunları ayırabilmek için kanda B-HCG testi isteyerek takip etmek gerekir. Düşük yapan hastada B-HCG değeri düşer dış gebelikte yükselir veya aynı kalır. Normal gebelikte ise yükselir ve 1500 mIU/ml değerinin üzerine çıkan değerde vajinal ultrasonografide gebelik kesesi rahim içinde izlenir.

Dış gebelikte embriyonun yaşam şansı olmuyor

Bazen tüplerde veya yumurtalıklarda da gebelik kesesi ve embriyonun ultrasonografi ile izlenebiliyor. Düşük ve dış gebelik ayrımı yapabilmek için rahim içinden materyal alıp patolojik değerlendirme yapılabilir.

Materyalde gebelik mahsülü (koryon villusları) varsa düşük lehinedir. Laparoskopi ile tanı konabilir. Gebelik kesesinin yerleştiği yerde yırtılma olan hastalarda ultrasonda karın içi kanama izlenmesi ve kan gelmesi de dış gebelik tanı kriterleri arasında yer alıyor. Erken tanı annenin daha az zarar görmesi açısından önemlidir. Dış gebelikte embriyonun yaşam şansı yoktur. Yerleştiği yerde yırtılmayı takiben oluşacak karın içi kanama nedeniyle annenin hayatı da tehlikeye girebilir. Gebeliğin ilk 3 ayındaki anne ölümlerinin en sık nedenidir.

Yırtılma olduysa cerrahi gerekiyor

Hastada eğer dış gebelik nedeniyle yırtılma olmuşsa, karın içinde kanama oluşacağını, bu durumda tedavisinin laparoskopi veya açık cerrahiyle yapılması gerekir. Bu durumda gebelik ürünü temizleniyor. Tüpler korunmaya çalışılıyorsa da genellikle alınıyor. Eğer yırtılma olmamışsa, hasta sağlık durumu hakkında neler olabileceğine ilişkin bilgilendirilip yakın takibe alınıyor. Buradaki amacımız, gebelik ürününün vücuttan emilerek yok olmasını beklemektir. Hasta bu arada B-HCG testi ve ultrasonografı ile takip ediliyor. B-HCG’nin düşmemesi veya yırtılma bulgularının olması halinde cerrahi yapılıyor. Dış gebeliğin tanısını koymak ve hemen tedaviye gitmek her zaman kolay olmuyor, tedavi ne kadar başarılı da olsa dış gebeliğin yerleştiği tüp sıklıkla zarar görebiliyor. Hasar gören tüp yeni bir dış gebelik olasılığını artırıyor. Gebeliğin erken döneminde yapılan ultrasonografi ile gebeliğin teşhisi, gebeliğin yerleşim yerini tanımlama açısından büyük önem taşıyor. Adet günü geçmiş hastada ilk muayenede gebelik kesesini rahim içinde yerleşmiş olarak görmek hekimini ve anne-baba adayını çok mutlu eder.