“Yol arkadaşım” dediği HULK adındaki köpeği, gelişim zorluğu yaşayan veya odak sorunu olan çocuklar konusunda birlikte çalıştığı Mocha adındaki terapi köpeği, Opal isminde spor köpeği ve sahiplendiği özel karakter sokak köpeği Ekşim ile birlikte köpek eğitmenliğini yürüten Köpek Eğitim Uzmanı Cihan Akın, “Köpekler ve bebeklerin büyüme şekilleri birbirlerine çok doğru orantılı. Kararlı, tutarlı davranıldığında ve saygı duyulduğunda iletişim güzel ilerliyor.” diyerek profesyonel gözlemleri ve 2 yaşındaki oğluyla köpeklerin iletişimi konusundaki deneyimlerinden yola çıkarak köpeği olan hamilelere ve baba adaylarına önerilerde bulundu.

Köpek ile büyüyen çocukların daha sosyal, paylaşımcı, sorumluluk bilinci yüksek, cesur ve mutlu olduklarını gözlemlediğini belirten Akın, bebek ve köpek ilişkisi konusunda çekinceleri olanlar için de bilgiler verdi.

Köpekler hamileliği ve bebeği hisseder mi?

Köpeği olan hamilelerden bazıları, köpeklerinin gebeliği fark ettiğini hatta hamile olduklarını kendileri bile henüz öğrenmeden önce köpeklerinde gördükleri davranış değişikliklerinden bahsederler. Peki, köpekler hamileliği gerçekten de hissedebilir mi? Hem yurt içindeki hem yurt dışındaki uzmanlar bunu doğrulayan cevaplar veriyor.

Özellikle köpeklerin duyarlı hayvanlar olduğu ve etraflarındaki değişikliklere güçlü tepkiler verdiği herkes tarafından biliniyor. Birlikte yaşadıkları insanlara karşı çok duyarlı olan köpeklerin, sahiplerinin kaybından sonra uzun süre yas tuttuğu da gözlemleniyor.

Köpeklerin kanser, migren ve epilepsi nöbetleri gibi sağlık durumlarını tespit edebildiğini gösteren araştırmalar artıyor. Uzmanlar, köpeklerin Covid-19, diğer adıyla Koronavirüs’ü tespit etmelerinin mümkün olup olmadığını bulmak için de çalışıyorlar.

Huffington Post’un haberinde, hayvan davranışları uzmanı Mary R. Burch, köpeklerin gelişmiş koku duyuları sayesinde hamile kadınlardaki değişiklikleri fark etmelerinin şaşırtıcı olmadığını söylüyor. Birçok köpeğin, sahiplerinin hamilelikte salgıladığı vücut kokusundaki değişikliği algılayabildiğini, duygularındaki ve davranışlardaki değişiklikleri de hissedebildiğini belirtiyor. Hormonal değişiklik dolayısıyla hamile kadınların vücut kimyalarındaki Ph dengesindeki değişimin yanı sıra, beslenmelerindeki değişimin de bedensel kokularını değiştirmesi köpekler tarafından algılanıyor.

Köpek beslemenin çok yaygın görüldüğü ABD’de köpek eğitmeni Sarah Wilson, köpeklerin yabancı birinin hamile olup olmadığını da hissedebildiğini gözlemlediğini söylüyor. Köpekler yabancıların hamileliğini hissettiklerini belli eden bazı davranışlar gösterseler de en çok sahiplerinin hamileliğine yönelik duyarlılık gösteriyor. Bu durum, köpeklerin tanıdıkları insanlardaki değişiklikleri fark etmeye daha duyarlı olduğu yönünde yorumlanıyor.

Hayvan davranışları uzmanı Kate Mornement, köpeklerin anne karnındaki bebeğin kalp atışlarını tespit edebildiğini belirtse de onun bu fikrini destekleyecek bilimsel çalışma henüz bulunmuyor. Onun gibi köpek eğitmenleri ve davranış uzmanları köpeklerin genellikle daha ilgili olduğunda hemfikir.

Köpek cinslerine göre davranışlar değişebiliyor

Köpeklerle yoğun olarak çalışan ve vakit geçiren kişilerin tespitleri dikkat çekerken, köpek besleyen kişiler de farklı deneyimler paylaşıyor. Kendisinin hamileliğinde köpeğinin davranışlarını aktaran bir kadın “Labrador cinsi köpeğimin davranışlarında değişiklik olmadı ama Boxer cinsi köpeğim oldukça endişeli ve tedirgin davranmaya başladı” diyerek köpek cinsleri arasında da davranış değişikliği olabileceğini gösteriyor. Ülkemizdeki uzmanlar da gözlemlerini benzer şekilde paylaşıyor. Köpek Eğitim Uzmanı Cihan Akın, “Köpekler sahiplerinin hamile olduğunu algılayabilir mi?” ve “Hangi cins köpekler hamileliği hisseder?” sorularımıza deneyimlerinden yola çıkarak şöyle cevap veriyor;

“Soğuk iklim ırkı köpeklerinde, küçük ırk Terrier gruplarında hiçbir his veya koklama güdüsü görmedim. Labradorlar ve golden ırkı köpeklerin neredeyse tamamı bu durumu hissetti. Av güdüsü yüksek pointer, setter, weimaraner, beagle ırkındaki tüm köpekler de kokuya karşı duyarlılık gösterdi ve hamileliği hissetti. Çoban köpeği türünde de Alman çoban köpekleri en sakin ve koruma güdülü tepkiyi veren köpekler olarak görülüyor.”

“Köpekler, hamile olan sahipleri için daha korumacı davranıyorlar mı?” sorusuna ise uzmanlar benzer yanıtlar veriyor. Köpekler hakkında dokuz kitap yazan köpek eğitmeni Sarah Wilson, köpeklerin hamile sahiplerine yönelik daha özenli ve korumacı davrandığını söylerken bunun için “gezginin içgörüleri” tabirini kullanıyor. Bazı köpekler sahibini uyurken gözlemlemek için her zaman uyudukları yeri değiştirmeyi göze alıyor. Yürüyüşlerde yabancılarla sahiplerinin arasına girerek kendince bir koruma duvarı örüyor. Sahibine daha fazla koruyabilmek için ona daha fazla dokunuyor. Bir diğer eğitmen olan Kate Mornement, bazı köpeklerin sahiplerine adeta “yapıştığını” söylüyor.

Köpeği bebeğe alıştırmak için neler yapmalı? Köpek bebeğe zarar verir mi?

Doğacak bir bebek için hazırlık yaparken evin köpeğinin strese girme ihtimali bulunuyor. Köpeğin yaklaştığını görünce karnı tutmak gibi davranışlar içgüdüsel olsa da köpeği bir miktar strese sokabiliyor. Özellikle ilk çocukta, doğumdan önceki hazırlıklar dolayısıyla köpeğe ayrılan vaktin azalması ve doğuma hazırlık, bebek odası hazırlığı gibi bazı büyük değişiklikler köpekleri bir miktar strese sokabiliyor. Köpeğin her zamanki gibi aktivite ve ilgi ihtiyacı olacağını hatırlatan uzmanlar, ikinci çocuğu olan ailelerin bu konuda deneyimli olduğunu belirtiyor.

İşte köpeği doğacak olan bebeğe hazırlamak verilen tavsiyeler;

• Doğumdan sonra köpeğinizin rutini bir miktar değişecek. Bu değişikliğin gerçekleşmesi için doğumu beklemeyin ve doğumdan önce kademeli olarak düzenleme yapmaya başlayın. Kuralları değiştirmeniz gerekiyorsa bunu beklenen doğum tarihinden hatta erken doğum ihtimalini de göz önüne alarak en az 3 hafta önce yapın.

• Köpeğinize çeşitli bebek sesleri dinletin. Bebeğinizin çıkaracağı doğal seslerin yerini tutmasa da çeşitli tonlarda, ağlayan, gülen, sesler çıkaran bebek seslerine köpeğinizin aşina olması iyi bir fikirdir.

• Doğum için gelen ziyaretçilere ikramda bulunduğunuz gibi köpeğinize de doğumla birlikte ekstra sevgi ve küçük ödüller sunun. Tıpkı çocuğunuzu kardeşinin doğumuna hazırlar gibi köpeğinize de doğumdan sonra daha az vakit ayırmamak için organize olun ve düzeninin bozulmaması için tedbirlerinizi alın.

• Köpeğinizi bebekle ilgili kokulara alıştırın. Bebeğinizin kullanacağı bebek bezi, şampuan, battaniye gibi eşyaların kokusuna köpeğinizin aşina olmasını sağlayın.

• Bebeğinizle birlikte eve ilk vardığınızda önce bebeğiniz kucağınızda olmadan köpeğinizle tek başınıza ilgilenin. Köpeğin bebeğiniz kucağınızdayken üzerinize atlaması ve sizin istemeden verebileceğiniz bir tepki köpeğinize yanlış bir mesaj verebilir.

• Bebeğiniz odadayken köpeğinize sevgi göstermeyi ihmal etmeyin.

• Köpeğinizi bebeğinizin odasından ve beşiğinden uzak tutabilirsiniz. Özellikle ilk zamanlar için köpeğinize bu konuda sınır çizmekten çekinmeyin.

• Köpeğinize ne kadar güvenirseniz güvenin, onu küçük bebeğinizle asla yalnız bırakmayın. Bu, bebeğinize doğrudan zarar verme ihtimalinin dışında, hareketleriyle dolaylı olarak sebep olabileceği tehlikeli durumlar için de geçerlidir.

Batı ülkeleri ve özellikle köpek sahiplik oranının yüksek olduğu Amerika’da köpeklerin bebekli yaşama adapte olması konusunun toplum içinde kabul gördüğü dikkat çekiyor. Ülkemizde ise bebek-köpek iletişimi konusunun gelişmeye açık olduğunu belirten Köpek Eğitmeni Cihan Akın, bebeğin ileriye dönük karakter gelişiminde köpeklerin çok güzel bir rolü olduğunu vurguluyor. Bebekler ve köpekler arasındaki iletişimin çok kolay sayılmadığını ancak bilgi eksiklikleri giderildiğinde köpeklerin çocuk gelişimindeki katkılarını özellikle de kendi oğlundan deneyimlediğini söylüyor. Akın, evin köpeği ile yeni doğmuş bebeğin tanıştırılması ve köpeğin bebeğe alıştırlması konularında önemli tavsiyelerde bulunuyor.

“Bebeğin köpek ile karşılaştırılması için köpeğin profesyonel eğitim alması ve eğitim uzmanı ile karşılaştırılması en doğrusu. Köpekler, alışana kadar bebekleri bir çocuk olarak görmüyorlar. Isırma gibi durumlar olmasa da köpek heyecan duyabilir ve üzerine atlama davranışı gösterirse bu durum bebekte travma yaratabilir.” diyen Akın, bebek ve çocuklara yönelik agresyon yani saldırgan tabir edilen davranış gösteren köpeklerle ilgili olarak rehabilitasyon süreçleri yönetiyor.

Akın, bebekle köpeğin ilk tanışması konusunda şunları tavsiye ediyor;

• İlk tanışmanın öncesinde odaları ayrı olmalı ve tanışmadan birkaç gün öncesinde köpeğe bebeğin giydiği kıyafetler koklatılmalı

• Tanışma günü geldiğinde, eğer ki eğitim almamış bir köpek ise ve köpek sahipleri tanıştırmayı kendileri yapacaksa, tanışma öncesinde köpeğin mutlaka yorucu bir egzersiz yapması ve bebekle ilk karşılaştığında tasma kayış nezaretinde olması gerekir.

• Köpek, birkaç gün tasma yardımı ile bebeğin varlığına alışabilir.

• Bazı köpeklerde bebek ve çocuk agresyonu gerçekleşebilir. Bebek ve çocuklara agresyon yapan köpeklerin mutlak suretle eğitim almaları gerekmektedir.

Derleyen ve çeviren: Senem Tahmaz

Referanslar:

“Can Dogs Sense When You’re Pregnant?” (2020) Şuradan alındı: https://www.huffpost.com/entry/can-dogs-sense-pregnant_l_5efe0079c5b612083c58ae95

“How to Introduce Babies and Dogs?” (2017) Şuradan alındı: https://www.akc.org/expert-advice/training/how-to-introduce-babies-and-dogs/