Bu yazı Koç Üniversitesi Hastanesi Çocuk Romatoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Amra Adrovic Yıldız tarafından kaleme alınmıştır.

Çocukluk çağı romatolojik hastalıkları, kas-iskelet sistemini, bağ dokusunu ve damarları tutabilen iltihaplı bir hastalık grubudur.

Romatizmal hastalıklar hangi bulgularla ortaya çıkarlar?

Çocuklarda eklem yerlerinde şişlik, kızarıklık, ısı artışı varsa, eklem iltihabı söz konusu olabilir. Ayrıca çocuklarda sabah kalktıklarında sertlik ve tutukluk da görülebiliyor. Tekrarlayan ateş veya uzamış ateş varsa, bir romatolojik hastalığı işaret ediyor olabilir. Eğer çocuğunuzda sık sık ateşlenme oluyorsa, bununla beraber bademciklerde “beyazlık”lar görülüyorsa, karın ağrısı oluyorsa, vücutta çeşitli döküntüleri çıkıyorsa, o zaman da romatoloji uzmanının görmesi gerekmektedir.

Özellikle ülkemizde sık görülen olan Ailesel Akdeniz Ateşi (FMF) hastalığı, tekrarlayan ateş, karın ağrısı ve eklem ağrılarıyla ortaya çıkıyor. Tekrarlayan boğaz enfeksiyonu olarak değerlendirilen ve sıkça antibiyotik kullanan çocuklarda, PFAPA sendromu gibi altta yatan bir romatolojik hastalığı araştırmak gerekmektedir. Her yaş grubunda, ancak özellikle adölesan dönemde soğuğa maruz kalındığında ellerde morarma varsa, bu da bir bağ dokusu hastalığının işareti olabilir.

Ayrıca, gündemde olan COVID-19 enfeksiyonu sonrası gelişen ateş, döküntü, halsizlik ve kan değerlerinde bozulma, multi-inflamatuvar sendromun (MIS-C) işareti olup, acil bir müdahale gerektiren bir durumdur.

Çocuk romatoloğu ne yapar?

Çocuk romatoloğu önce ayrıntılı bir öykü alır, ardından ayrıntılı bir fizik muayene yapar. Hastanın bütün sistemlerini değerlendirir. Özellikle kas-iskelet sistemine ait bulguları varsa, ona göre ileri tetkikler yapılır.

Eklem iltihabı olan çocuklarda (artrit), gerekli durumlarda eklem içi enjeksiyon, raynaud fenomeni olan hastalarda tırnak dibinde kapiller incelemesi yapılır.

Çocuk romatoloğu hangi hastalıklara bakar?

• Tekrarlayan ateş

• Akut artrit

• Kronik artrit

• Bağ dokusu hastalıkları

• Vaskülit

• Behçet hastalığı

• Çocuklarda eklem ağrısı

• Raynaud fenomeni

• SARS-CoV-2 enfeksiyonuna bağlı gelişen Multisistemik İnflamatuvar Sendrom (MIS-C)

Çocuk romatoloğuna ne zaman başvurulmalı?

Aşağıdaki bulgulardan biri varsa, çocuk romatoloğuna başvurulmalı:

• Eklem ağrısı, eklemde şişlik ve hareket kısıtlığı, bel ağrısı,

• Sabah kalktığında eklem yerlerinde sertlik ve tutukluk,

• Tekrarlayan ateş, karın ağrısı ve bademciklerde şişlik,

• Vücutta açıklanamayan döküntü,

• Halsizlik, yorgunluk ve iltihabı gösteren tetkiklerde yükseklik,

• Ciltte sertleşme, kas güçsüzlüğü,

• Ağzında ve özel bölgelerde tekrarlayan aftlar, gözlerde kızarıklık.

Çocuklarda romatizmal hastalıkların tedavisi nasıl olur?

Eğer hastamızda artrit (eklem iltihabı) varsa, o zaman antienflamatuvar ilaçları kullanmak durumundayız. İlk aşamada steroid olmayan ilaçları seçip yanıt alamazsak, steroid içeren ilaçları kullanıyoruz. Bazen yanına daha uzun etkili antiromatizmal ilaçlar veriyoruz. Bu ilaçların çoğu hap şeklinde kullanılmaktadır. Eğer verdiğimiz ilaçlara rağmen hastalık tam geçmiyorsa, o zaman bir sonraki tedavi aşamasına geçip iğneleri tercih ediyoruz. İlaç tedavisinin yanında fizik tedavi desteği de veriyoruz. Hastalıkların bir kısmı tedaviyle geçer ve ilaçlar ilerde kesilir. Ancak bazı hastalıklarda ilaç kullanımı uzun sürebilir, hatta ömür boyu ilaç kullanmak gerekebilir (örneğin FMF hastalığı).