Bunun doğal sonucu olarak da eşler boşanmayı tercih edebiliyor. Son günlerde artan boşanma durumlarının nedenlerini, süreçlerini ve boşanma sonrası hukuki sonuçları avukat Ali Bilgin Karakuş’la görüştük…
Günümüzde eşler hangi sebepler ile boşanmaktadır?
Türk Hukuk sisteminde boşanmaya ilişkin mevcut hukuksal düzenlemeler Avrupa ülkelerinden farklı değildir. Öncelikle ve önemle belirtmek gerekir ki; hukuk sistemimizde boşanma, ancak Türk Medeni Kanunu'nda belirtilen sebeplerin varlığı halinde, hâkimin karar vermesiyle mümkün olmaktadır. Türk Medeni Kanunu boşanma nedenlerini özel ve genel olmak üzere ikiye ayırmıştır. Bu ayrımın temelini ise; boşanma nedeninin açık, somut ve kesin bir şekilde Türk Medeni Kanunu'nda belirtilip belirtilmemesi oluşturmaktadır.
Genel boşanma nedenleri kanunda düzenlenmiş fakat tam olarak nelerin bu sınıfa girip girmediğinin takdirinin hâkime bırakılmıştır. Türkiye boşanma davası açanların %90′nı genel boşanma nedenine dayanarak boşanma davası açmaktadır. Genel boşanma nedeni ise Türk Medeni Kanunu'nda evlilik birliğinin temelinden sarsılması olarak açıklanmıştır...
Özel boşanma sebepleri ise; Türk Medeni Kanunu'nda açık ve kesin bir şekilde düzenlenmiştir. Özel boşanma nedenleri: zina, hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış, suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme, terk ve akıl hastalığıdır.
Peki anlaşmalı boşanma nedir?
Anlaşmalı boşanma; her iki tarafın da hem boşanma hem de velayet, mal rejimi, tazminat ve nafaka gibi unsurları konusunda fikir birliği sağladıkları boşanma türüdür. Anlaşmalı boşanmada önemli olan taraflar arasında fikir birliğinin sağlanmasıdır.
Anlaşmalı boşanma kurumu Türk Medeni Kanunu'na göre; Evlilik birliğinin en az bir yıl sürmesi koşuluyla, eşlerin birlikte mahkemeye başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi hâlinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu hâlde boşanma kararı verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın malî sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi (protokolü) uygun bulması şarttır. Hâkim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü hâlinde boşanmaya hükmolunur. Ortada anlaşmalı bir durum olduğu için taraflar arası çekişme yaşanmayacaktır ve dava daha kısa sürede sonuçlanacaktır. Eğer, nafaka, velayet, tazminat vb durumlar için ortak kararlar alıp anlaşmalı boşanabilirseniz, bu her iki tarafın da yararına olacaktır. Özellikle çocuk var ise çocuğun süreci sağlıklı bir şekilde atlatması açısından taraflara anlaşarak boşanmalarını tavsiye ederim.
Boşanma süreci nasıl ilerlemektedir?
Yasal olarak bir avukata danışmak ya da avukat vasıtası ile davayı yürütmek zorunluluğu yoktur. Ancak boşanma sürecinde “avukata ihtiyacın yok” diyenlere itibar etmemek gerekiyor. Öncelikle, tarafların haklarının korunması ve özellikle delillerin oluşturulması, dava sürecinin düzenli takibi ve dava sonucu mahkeme hükmü doğrultusunda yapılması gereken çeşitli hukuki işlemlerin sağlıklı şekilde yürütülebilmesi açısından bir avukata danışmak ve bu süreci bir avukat marifetiyle yürütmek oldukça önemlidir. Bir hukukçu olarak tavsiyem, bu sürecin bir avukat yardımıyla yürütülmesidir. Aksi takdirde uygulamada sıkça karşılaştığımız üzere kendi başınıza açmış olduğunuz boşanma davanız bir kördüğüme dönüşür. Avukata danışıldıktan sonra ise işlemler şöyle yürümektedir;
Boşanma davası eşlerden birinin yerleşim yeri veya dava açılmadan önce son altı aydan beri birlikte ikamet ettikleri yer mahkemesinde açılabilir. Öncelikle bir dilekçeyle boşanma istemini, gerekçelerini ve kusurun ne olduğunu açıkça ifade etmek gerekir. Boşanmayla ilgili açılacak davada dava dilekçesinde boşanma istemi, nedeni ve gerekçesinin yanı sıra tazminat, nafaka eğer çocuk var ise velayet taleplerinin de belirtilmesi önem arz etmektedir. Çünkü mahkeme bu talepler doğrultusunda gerekli araştırmalar yapıp bunun neticesinde gerekli belgeleri toplayacak ve buna göre hüküm kuracaktır. Yapılan yargılama neticesinde mahkemece tarafların ileri sürmüş olduğu deliller değerlendirilip boşanmaya hükmedilmesi ve bu hükmün kesinleşmesi ile boşanma gerçekleşir.
Türkiye'de boşanma davaları ortalama ne kadar süre de çözümleniyor?
Anlaşmalı boşanmalarda çekişmeli boşanma davalarına göre süre oldukça kısadır. Anlaşmalı boşanma olduğu için eğer hakim ikna olmuş ise yani hâkim tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmiş ve boşanmanın malî sonuçları ile eğer var ise çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi (protokolü) uygun bulmuş ise tek celsede boşanmaya karar verilir. İlk duruşma günü ve sonraki işlemler (temyizden feragat dilekçesi, kararın kesinleşmesi, Nüfus idaresine mahkemenin kararının yazılması vb. usulü prosedür.) ile bu süre 2-3 ayı bulabilmektedir.
Anlaşmalı olmayan - çekişmeli boşanmalarda, kesin bir süre vermek oldukça güçtür. Gerek mahkeme süreci gerekse de hüküm sonrası -temyiz süreci ile birlikte değerlendirildiğinde boşanma 1-3 yılı bulabilmektedir.
Boşanma davasının sonuçları genel olarak nelerdir?
Boşanma ile birlikte öncelikle taraflar arasındaki evlilik birliği sona erer. Bunun doğal sonucu olarak da eşlerin birbirine karşı evlilikten doğan karşılıklı hak ve yükümlülükleri de sona erer. Madde madde belirtmek gerekir ise;
Röportaj: Pınar Aksu
