Estetik ameliyatlar bazı durumlarda keyfi değil mecburiyetten yapılıyor. Türkiye’de doğumdan itibaren çocuklarda görülen rahatsızlıklar, kepçe kulak, yarık dudak, burunda şekil bozukluğu, el/parmak deformiteleri, yüzde doğumsal lekeler, göz kapağı düşüklükleri, aksesuar memebaşı ve aksesuar aksiller meme, sünnet sonrası deformasyonlar ve yüzde yaralanmalar şeklinde sıralanıyor. Bu estetik problemler her yaşta çocukta görülebiliyor, ancak asıl sıkıntı çocuk okul çağına gelince başlıyor. Çünkü, diğer çocuklar tarafından alay edilme nedeni olarak kullanılabiliyor ve bu durum çocuklarda ciddi psikolojik sorunlara yol açabiliyor. Çocuklarda estetik ameliyat gerektiren rahatsızlıklar, ne zaman yapılması gibi soruları Estetik, Plastik ve Rekonstrüktif Cerrah Op. Dr. Evrim Uçkunkaya anlatıyor.

Op. Dr. Evrim Uçkunkaya

Kepçe kulak ameliyatı ne kadar erken o kadar iyi

Çocuklar kulak şekil bozukluğu ile ilgili en büyük sıkıntıyı yaşayan gruptur. Okul çağındaki çocuklara genellikle akranları tarafından “çanak anten”, “kepçe”, “miki fare” gibi lakaplar takılır ve alay konusu olurlar. Bu yüzden söz konusu olan kepçe kulak ameliyatını ise, ben “Ne kadar erken, o kadar iyi” diyorum. Bebeklerde kepçe kulak sorunu varsa genelde anne baba hemen bandaj veya kulaklarını geri yatıracak bir şey ile kulakları geri atmaya çalışıyor. Bize sorduklarında “Tamam, deneyin” diyoruz. Ama tıbben o kulakların düzelmesi çoğu zaman mümkün değil. Fakat ilerleyen yaşlarda anne ve babanın keşke deneseydik, belki düzelirdi dememeleri için bu uygulamalara izin veriyoruz. Bebekler daha kıkırdak oluşumunu tamamlamadıkları için ameliyat olamayacağından çocuğun ebeveyni ile yapılacak görüşmede rekonstrüksiyonun yapılacağı yaşı belirliyoruz. Müdahalenin genellikle çocuk okula başlamadan bitirilmesi, çocuğun okulda yaşacağı travmayı engellemek için ideal. Ancak önemli bir nokta daha var; ameliyat öncesinde bu durum çocuğa mutlaka anlatılmalı ve onun da onayı alınmalıdır.

Yarık dudak, yarık damak

Dudak ve damak yarığı en sık rastlanılan doğumsal defektlerdendir. Yüz yarığı olan her yenidoğan, diğer anomaliler açısından da değerlendirilmelidir. Doğumdan hemen sonra benzer yarıkların araştırılması tedavinin şekillendirilmesinde önemli rol oynar. Doğumdan sonraki herhangi bir zamanda, dudak onarımı gerçekleştirilebilir. Genel olarak çoğu onarım 10’lar kuralına göre planlanır: 10 haftalıkken, 10 pound (5 kg) ağırlığındayken ve 10 gram kan hücresine (hemoglobin) sahip ise...

Sonraki işlem ise yara izini düzeltmek için yapılan estetik müdahale olabilir. Yüzde belirgin bir şekilde belli olduğundan, dudak şekil bozukluğu ne kadar erken tedavi ettirilirse o kadar iyidir.

Burunda şekil bozuklukları

Çocukta burun estetiği, herhangi bir ciddi yaralanma sonucunda çocukların burun ve yüz gelişimine etki etmemesi için yapılır. Çocuklarda kemik yapısı ve kıkırdak doku oturmadığı için ufak kazalarda dahi burun bölgesinde kalıcı hasarlar oluşabilir. Bu hasarları estetik operasyon ile onarabiliyoruz. Ancak yine de, bu müdahale bile son derece hassas ve titiz bir şekilde yapılmalı. Çünkü çocuğunuzun burnunu düzeltmek isterken, henüz oturmamış kıkırdak dokunun yanlış operasyonlarla deforme olmasına neden olabilirsiniz. Bu da, onarılması güç ve çocuğun gelişimini engelleyen sonuçlar doğurabilir.

Göz kapağı düşüklükleri

Göz kapakları çok hassas mekanizmalardır. Doğumla birlikte göz kapağı mekanizmalarında oluşan herhangi bir bozukluk, örneğin, göz kapağındaki kasların yeterli liften yoksun olması, göz kapaklarını kaldıracak esnekliğe ve güce sahip olmaması gibi nedenler doğuştan göz kapağı düşüklüğü hastalığına yol açar. Ancak buradaki kritik soru şu: Bu düşüklük görmeye engel mi değil mi? Görmeye engel olacak bir durum yoksa işlem yapılmadan takibe alınmalı. Çünkü bebeklerde 1 yaşından sonra bu lezyonlar küçülür. Görme duyusu etkilenmediği sürece çocuğunuzu hemen tedavi ettirmeyi düşünmeyin. Bebeğinizi altı ayda bir, dört yaşına kadar göz muayenesinden geçirin. Bu döneme ulaşmış çocukta sıkıntının durumuna göre kapak ameliyatına karar verilebilir. Görme duyusunda azaltma, aşırı psikolojik sorunlar durumunda ameliyat dışında başka yapılacak tedavi yoktur. Bu tedaviyi de yine, okul öncesi dönemde öneriyorum.

El deformasyonları

Çocuklarda görülen el rahatsızlıkları, bilinen adları ile perdeli parmaklar (sindaktili), fazla parmak (polidaktili), tetik parmak (trigger finger), başparmak eksikliği, kısa parmaklar ve eksik parmaklardır. Bu el rahatsızlıkları da, sıkça kullanılan ve göz önünde olan bir organ olması sebebiyle çocuğun psikolojisini olumsuz yönde etkiler. Ayrıca, ileride seçeceği mesleğini etkilemesi açısından da mühim bir konu. Yine okul çağına gelmeden, plastik cerrahi ile bu deformasyonlar düzeltilebilir ve parmaklara, ellere belirgin fonksiyonel kapasite kazandırabilir.

Sünnet

Gelecekte çocuğun ruh ve beden sağlığını yakından ilgilendiren önemli bir cerrahi girişim. Ne yazık ki ülkemizde hâlâ bu işlem çoğunlukla, tıp doktoru olmayan ‘sünnetçiler’ tarafından yapılıyor. Ebeveynlere şunu hatırlamalı: “Hiçbir cerrahi işlem basit değildir ve bazen istemediğiniz karmaşık bir hale gelebilir.” Bu nedenle sünnet de; küçümsenmeden, cerrahi ilkelerinden ödün verilmeden yapılmalıdır. Çünkü uygun cerrahi ile yapılmayan sünnet, çok ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Eğlence için sınırsız masraf yapmak yerine, bu işlemi konusunda uzman birine yaptırın. İlerde çocuğunuzun cinsel organında ortaya çıkabilecek şekil bozuklukları, cinsel hayatını olumsuz yönde etkileyebilir. Bu müdahaleyi gelenekselleştirmeden, tıbba başvurarak ele almanız, çocuğunuzun geleceği için çok önemli.

Röportaj: Damla Çeliktaban