"Haberi" kendisinden tehlikeli paylaşımlara inanmayın

Şiddet içerikli bazı oyunların çocuklar üzerinde olumsuz sonuçlarını açıklayan araştırmalar ve yayımlanan haberler, farkındalık oluşturuyor. Ancak bu yazıyı yazma nedenim; bu konu odaklı, kamuoyunda oluşan 'endişe' halinden reyting yapmak ya da tık odaklı sonuç almak, sosyal medyada dolanan kirli bilgiyi 'fırsata' çevirenlerle ilgili uyarmak. Mesele şu: Son zamanlarda sosyal ağlarda, hatta yazılı ve görsel medyada şu nitelikte paylaşımlar dikkat çekiyor: "Ebeveynler dikkat; çocuklarınız güvende değil. Mo.. adlı bir oyunu izleyen çocuklar canına kıyıyor ya da can alıyor. Aman dikkat.."

Uydurma bir oyun karekteri ve etrafında dolanan kirli bilgi

Oyunun ismini özellikle yazmamaya özen gösteriyorum. Çünkü oluşan bu bilgi kirliliğine farkında olmadan aracılık etmek istemiyorum. Elbette sanal dünya endişe verici. Risk var. Hata oyunlar nedeniyel can alan ve canına kıyanlar var. Ancak bu defa durum farklı.

Mo.. adlı oyun nedeniyle intihar eden çocuk olduğuna ilişkin net bir bilgi yok. Kurmaca bir bilgi. Ayrıca, Mo.. bir oyun değil. Kurmaca karakter. Maalesef mite dönüşmüş durumda.

Kurmacanın başlangıcı şöyle: Biri ya da birileri; Japonya'da bir sergide Japon sanatçı Keisuke Aizawa’nın Japon halk hikayelerindeki Ubume adlı heykelinin fotoğrafını çekiyor. Sonra bu heykelin görüntüsünü whatsapp profil fotoğrafı yapıyor. İsmine Mo. adını veriyor. Ve bir anda Mo.. ismi kötü şöhretiyle korku saçıyor. Telefonlara beni ekleyin uyarısı gönderilme çılgınlığı yaşanıyor. Ardından birilerini heykel profil fotosu ile korkutarak 'şiddet' içerikli foto ve video paylaşıyor.

Sanal dünyada korkudan 'fırsatçılık' devşirenlere dikkat

Sonra; kurmaca bilgiye inananların sayısı gittikçe artıyor. Tıklanma ve en çok merak edilen kelime trendleri ciddi oranda artıyor. Öyle ki kurmaca bilgi, tıpkı masallardaki 'ormanda canavarlar var', 'şu mağarada dev bir adam yaşıyor' v.s gibi korkutmacalı bir efsaneye mite dönüşüyor. Mo.. adlı kurmacının etrafından dolanan kötü şöhretten 'fırsatçılık' devşirmek isteyenler sosyal medyada ardı ardına paylaşımlar yapmaya devam etti. Sonra bu oyun karekteri dünyanın birçok ülkesinde 'korkunç' bir figür olarak bu profil fotoğrafında heykelinin resmi yayımlanan yetkili açıklama yapıyor. Ve heykeli kırdığını belirtiyor. Ama bu açıklamalar da paylaşımları durdurmuyor. Gerçekten kötü niyetli talimatların verildiği bilgi ve fotoğraflar paylaşılmaya başlanıyor. Kurgu karekter, her ne kadar bir mit olsa da haberleri kendisinden daha tehlikeli olmaya başlıyor.

Dünya bu konuyu konuştu, yetkililer açıklama yaptı sonra..

Önce Arjantin'de bir çocuğun ölümünün Mo.. adlı karekter nedeniyle yaşandığı dillendiriliyor. Ardından bu korku dolu durum İngiltere'de konuşulmaya başlandı. İngiltere'de bir anne; 5 kızının çizgi film oynarken Mo.. adlı karekterinin talimatı sonrası saçının kestiğini açıklıyor. Bu bilginin sosyal medyada yayımlanması üzerine, ebeveynler panik yaşamaya başladı.

Konunun sosyal medyada konuşulması ve ingiliz basının gündemine gelmesinin ardından; Ulusal İnternet Güvenlik Daire Başkanlığı bu konuyla ilgili uyarı niteliğinde açıklama yaptı. Ardından, bu nitelikli paylaşımların ağlarında olmadığını açıklayan, YouTube yetkilileri ise iddiaları yalanlandı. Bu konuyla ilgili ebeveynleri uyaran filtreleri olduğuna dikkat çekti.

Kurmaca paylaşımlar ebeveynleri endişelendiriyor

Son olarak, benzer tartışma ülkemizde yaşandı. Bir okulda bir çocuğun arkadaşının yanağını kalemtraş bıçağıyla yaraladığı ve bu davranışın Mo.. adlı oyun nedeniyle yapmış olabileceği paylaşımları yapılıyor. Ve benzer açıklamalar bizde de yapıldı. Ancak; bu durum sosyal paylaşımları durduramadı maalesef.

Sanal dünya tehlikeli olduğu gerçeğini unutmamak gerekir

Elbette bu değerlendirmem şu gerçeği unutturmamalı. Sanal dünyada izlediği oyunların 'şiddet' unsurundan etkilenen ve şiddet eğilimi artan, intihar eden, sanal oyun bağımlısı çocuklar ve ergenler var. Bu bir reailte. Biz uzmanların ve yetkililerin bu konuyla ilgili akademik araştırma, yazılar ve incelemeler ve son olarak elbette 'uyarıda' bulunması gerekir.

Medyanın sorumluluğu

Medyanına; kamu yararı taşıyan bu bilgileri doğrulayarak aktarması gerekir. Ancak bir koşullar; medya; ebeveynlerin 'endişe' nosyonlarını kullanarak, birileri tarafından kurgulanıp, sosyal ağlarda dolaşıma sokulan, doğrulanmamış 'enformasyonu' kanıtlamadan gerçekmiş gibi habere dönüştürüp kamuoyuna aktarmamalıdır. Medyanın sorumluğulunun yerine getirirken oluşan bilgi kirliliğine fırsat vermemesi gerekir.