Memeden kesme süreci nasıl olmalı?

Anneler, bir bebeği emzirme süresinin (ay/yıl) ne kadar olması gerektiğine ilişkin çevrelerinde, uzman görüşlerinde ve yayınlarda çok çeşitli bilgilerle karşılaşabilirler. “Bir bebek ne kadar süre emmeli?” sorusuna verilen yanıtlar: “Sadece 6 ay; ilk 12 ay; en fazla 24 ay” ya da “En az 24 ay” olarak karşılarına çıkabilir. Bu noktada, annelerin hangi bilgiye güvenecekleri çok önemlidir. Dolayısıyla da karşılaştıkları bu bilginin referansını talep etmeleri doğru bir yol olabilir.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ/WHO), UNICEF VE UNESCO çocukların beslenmesi üzerine hazırladıkları tavsiye raporunda bebeklerin en az 24 ay emzirilmelerini ve bu süre içerisinde anne sütünün temel besin olduğunu, bu nedenle de ek gıdaların sadece ek olarak verilmesini önerirler.

Rapora göre, bir bebek ilk 6 ay başka hiçbir besin olmaksızın sadece anne sütü almalıdır ve 6. ay (180 gün) dolmadan ek gıdalara geçilmemelidir. Bir bebeğin 6-12 ay arası alması gereken ek gıda miktarı daha çok tadımlık ölçülerde kalmalı ve sonrasın da ek gıda konusunda ısrarcı olunmadan günlük gıdalardan az miktarlarda verilmelidir. Bir bebeğin ilk 24 ay süresince temel besini anne sütü olup, bebek her istediğinde sık sık emzirilmeye devam ettirilmelidir. Eğer, anne ve bebek arzu ediyorlarsa, iki yıldan uzun bir süre de emzirme devam ettirilebilir. Bu raporda bir bebeğin emzirmeden kesilmesine ilişkin belirli bir yaş kesinlikle telaffuz edilmez. Bir bebek, “En az 24 ay emzirilmelidir” denir.

Öyleyse, bebeğin 24 ayının bitiminde emzirmenin derhal sonlandırılması gerekmemektedir. Bu anlamda, bir annenin nerede, nasıl ve neden emzirmeyi sonlandıracağının cevabını ve süresini çok iyi belirlemesi önemli olacaktır. Emzirme süreci içerisinde düşünülmesi gereken en önemli nokta, bebeğin duyguları ve emme ihtiyacıdır. Bu nedenle, emmenin sonlandırılmasına bebeğin karar vermesi ve annesi tarafından duygularının dikkatle gözlemlenmesi gerekmektedir. Çünkü emmek, her şeyden önce bebeğin hakkıdır. Bu hakkın kaynağı, bebeğin beslenme, sevgi ve güven ihtiyacından doğar. Bebek, ihtiyaç duyduğu sürece ona bu hakkın verilmesi, aynı zamanda bebeğin özgüven gelişimi için de son derece önemli olabilir.

Çocuğu memeden kesme süreci nasıl yönetilebilir?

Öncelikle, memeden kesme sürecini çocuğun duygularını önemseyerek ve dikkate alarak ilerlemek bu sürecin daha sağlıklı geçirilmesini sağlayabilir. Bu nedenle, çocuk gözlemlenerek emmeye duyduğu ihtiyacın sıklığı değerlendirilebilir. Memeden kesme sürecinin anne için de son derece hassas bir süreç olduğu bilinmektedir. Çünkü emzirmeyi sonlandırmak demek, anne için hem önemli bir davranış alışkanlığının değişmesi hem de çocuğuyla kurduğu ve özel kabul ettiği bu bağın artık kopacağını hissetmesidir. Bu nedenle, annenin de kendini bu sürecin yönetimine hazır hissetmesi son derece önemlidir. Bu süreçte annenin yaşayacağı en ufak hassasiyeti çocuğuna yansıtması, sürecin tekrar başa dönmesine neden olabilir. Dolayısıyla, eğer annede önemli bir hassasiyet söz konusu ise, memeden kesme süreci elbette ertelenebilir.

Bu süreci, şu adımları dikkate alarak yönetebilirsiniz:

1.) Memeden kesme döneminin, çocuğun 2-3 yaş civarı gözlemlenen kişilik gelişimi ataklarının pik noktasına denk getirilmemesine özen gösterilebilir.

2.) Memeden kesme döneminin, tuvalet eğitimiyle aynı döneme denk getirilmemesinde fayda olabilir.

3.) Memeden kesme döneminde, taşınma, annenin işe başlaması, bakıcı değişikliği vb. bebeğin bir şeyin üstesinden gelmeye çalıştığı bir dönemde iken bir de memenin yokluğuyla yüzleşmemesine özen gösterebilirsiniz.

4.) Memeden kesme sürecinin, emzirmenin kademeli olarak azaltılmasında; yani, çocuğun memeden birden bire kesilmemesinde yarar vardır. Kademeli bir geçiş yapmalısınız. Örneğin; günde 4 kez emzirmeden, 2’ye, sonra 1’e düşerek ve her bir süreyi bir hafta sürdürerek, toplamda minimum 1 ay gibi bir zamanda süreci sonlandırabilirsiniz.

5.) Günde 1 kez emzirdiğiniz sürede emzirmeyi sadece gece uykusu öncesine alabilirsiniz.

6.) Memeden kesme zamanı geldiğinde, uyuma ritüelinizi ya da uyutan kişiyi bir süre değiştirebilir, böylelikle eksilen bir şeyin yerine yeni bir şey koymuş olabilirsiniz. Mesela, emzirerek uyutmak yerine kitap okuyarak, hikaye anlatarak, şarkı söyleyerek ya da sırt sıvazlayarak uyutmak gibi...

Sonuç olarak, emzirmenin sonlandırılması da tıpkı emzirme başlangıcında olduğu gibi özenli bir sürece dönüştürülebilir. Nasıl ki, emzirme başlangıcında bir bebeğe emmeyi öğrenmesi için belirli bir zaman tanınması ve destek olunması gerekiyorsa, aynı şekilde memeden keserken de bebeğin emmeyi unutmasına, daha az emmeye ve sonra hiç emmemeye alışmasına zaman tanımak gerekir.

Önemli Not: Bebeklerin annelerinin memesiyle bağları çok güçlüdür. Çünkü, bu sayede beslenmiş, büyümüş ve dünyanın güvenli bir yer olduğunu hissetmişlerdir. Bebekler için anne memesi yaşam kaynağı gibidir. Çünkü ilk anılarını, ilk dokunuşlarını, ilk kokularını, ilk tebessümlerini memede yaşamışlardır. Meme, onlar için uzunca bir dönem "Anı" kaynağıdır. Bu nedenle, emzirme dönemi sonlandıktan sonra dahi çocuklar annelerinin memelerinin hala huzur verici olduğunu düşünürler. Dokunmak isterler, görmek isterler; adeta kontrol eder gibi sık sık yoklarlar. O anda emmeyi unutmuş olsalar dahi, memelerin yerinde olduğunu görmek onları rahatlatır. Çünkü annelerinin memelerini görmek ve dokunmak onlara mutlu anılarını anımsatır. Bu süreç de geçici bir süreç olup, çocuğun memeyle kurduğu ilişkinin bu boyutunu hoş görmek ve ona biraz izin vermek gerekir.